Sygn. akt: KIO 741/18
WYROK
z dnia 9 maja 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący: Przemysław Dzierzędzki
Protokolant: Artur Szmigiel
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 maja 2018 r. w Warszawie
odwołania wniesionego do
Pr
ezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 17 kwietnia 2018 r. przez wykonawcę Comarch
Healthcare S.A. w Krakowie
w
postępowaniu prowadzonym przez Centrum Zdrowia Mazowsza Zachodniego sp. z o.o.
w Żyrardowie
przy udziale wykonawcy Atende Medica sp. z o.o. w Warszawie,
zgłaszającego
przystąpienie do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego
orzeka:
1. u
marza postępowanie odwoławcze w zakresie zarzutów opisanych w pkt I-III
odwołania,
uwzględnia odwołanie w zakresie zarzutu opisanego pkt IV odwołania i nakazuje
zamawiającemu wykonanie modyfikacji treści załącznika nr 5 do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia przez:
a)
wykreślenie wymagań nr 2 i 3 w tabeli nr 2,
b) przypisanie
punktów przewidzianych za wykreślone wymagania do pozostałych
funkcji punktowanych,
kosztami postępowania obciąża Centrum Zdrowia Mazowsza Zachodniego sp. z o.o.
w Żyrardowie i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15.000 zł 00 gr
(słownie: piętnastu tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez Comarch
Healthcare S.A. w Krakowie
tytułem wpisu od odwołania, kwotę 3.600 zł 00 gr
poniesioną przez odwołującego tytułem wynagrodzenia pełnomocnika,
zasądza od Centrum Zdrowia Mazowsza Zachodniego sp. z o.o. w
Żyrardowie na rzecz wykonawcy Comarch Healthcare S.A. w Krakowie kwotę
zł 00 gr (słownie: osiemnastu tysięcy sześciuset złotych zero groszy),
stanowiącą uzasadnione koszty postępowania poniesione z tytulu wpisu od
odwołania i wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od
dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Płocku.
Przew
odniczący: ………………….…
Sygn. akt: KIO 741/18
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający – Centrum Zdrowia Mazowsza Zachodniego sp. z o.o. w Żyrardowie –
prowadzi w trybie przetargu nieograniczonego
postępowanie o udzielenie zamówienia na
podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz.
U. z 2017 r. poz. 1579),
zwanej dalej „ustawą Pzp”, którego przedmiotem jest „rozbudowa
zintegrowanego systemu informatycznego wraz z wdrożeniem e-usług i dostawą
infrastruktury informatycznej w Centrum Zdrowia Mazowsza Zachodniego sp. z o.o.
”.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii
Europejskiej 7 kwietnia 2018 r., nr 2018/S 068-152062.
Wobec:
czynności zamawiającego polegającej na opisaniu warunków udziału w postępowaniu,
czynności zamawiającego polegającej na opisaniu przedmiotu zamówienia,
czynności zamawiającego polegającej na opisaniu kryteriów oceny ofert
wykonawca Comarch Healthcare S.A. w Krakowie
, zwany dalej „odwołującym”, wniósł 17
kwietnia 2018
r. odwołanie do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej.
Odwołujący zarzucił zamawiającemu naruszenie:
1) art. 22 ust. 1a i 1
b pkt 3 ustawy Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp oraz § 2 ust. 4 pkt 2
r
ozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o
udzielenie zam
ówienia, przez określenie warunków udziału w postępowaniu w sposób
niejednoznaczny, nieprecyzyjny i uniemożliwiający ocenę zdolności wykonawcy do
należytego wykonania zamówienia;
2) art. 29 ust. 1 ustawy Pzp,
przez opisanie przedmiotu zamówienia w sposób
niejednoznaczny, niewyczerpujący, bez uwzględnienia wszystkich wymagań i
okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie oferty w zakresie związanym z
migracją danych oraz integracją pomiędzy systemami;
3) art. 91 ust. 1, 2, 2c i 2d ustawy Pzp w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, przez
sformułowanie w ramach kryterium „funkcjonalność” wymagań punktowanych, które nie
są uzasadnione obiektywnymi potrzebami zamawiającego oraz prowadzą do
nieuprawnionego uprzywilejowania produktu oferowanego przez jednego wykonawcę.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu dokonania modyfikacji SIWZ w
sposób wskazany w uzasadnieniu odwołania.
W uzasadnieniu pkt I odw
ołania odwołujący odniósł się do zarzutu dotyczącego opisania
warunku
udziału w postępowaniu. Wskazał, że zamawiający w rozdziale 8 SIWZ,
sformułował następujący warunek:
O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy spełniają warunki
dotyczące: (...)
8.2.3. Zdo
lności technicznej lub zawodowej,
Wykonawca musi wykazać się, że w okresie ostatnich 3 lat przed upływem
terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie:
zrealizował, bądź realizuje co najmniej 2 (dwa) zamówienia, w których Wykonawca:
wdrożył zintegrowany system informatyczny (elementy części białej
medycznej), dostawę sprzętu informatycznego wraz z ucyfrowieniem radiologii o wartości
zafakturowanej co najmniej 2 000 000,00 zł brutto,
wykonał dostawę elementów zintegrowanego systemu informatycznego o
wartości zafakturowanej co najmniej 2 000 000,00 zł brutto. Podana wartość (2 000 000,00
zł) nie może obejmować wartości sprzętu/infrastruktury informatycznej.
Odwołujący argumentował, że analiza powyższego warunku prowadzi do wniosku, że nie
wiadomo czy konstruując warunek zamawiający oczekiwał, aby wykonawca legitymował się
doświadczeniem w zakresie realizacji dwóch zamówień, z których każde obejmowało swym
zakresem:
wdrożenie zintegrowanego systemu informatycznego (elementy części białej
medycznej), dostawę sprzętu informatycznego wraz z ucyfrowieniem radiologii o wartości
zafakturowanej co najmniej 2.000.
000,00 zł brutto, oraz jednocześnie
wykonanie dostawy elementów zintegrowanego systemu informatycznego o wartości
zafakturowanej co najmniej 2.000.
000,00 zł brutto.
czy też może wykonawca powinien legitymować się doświadczeniem w realizacji:
usługi obejmującej wdrożenie zintegrowanego systemu informatycznego (elementy
części białej medycznej), dostawę sprzętu informatycznego wraz z ucyfrowieniem radiologii o
wartości zafakturowanej co najmniej 2 000 000,00 zł brutto, oraz
usługi obejmującej wykonanie dostawy elementów zintegrowanego systemu
informatycznego o wartości zafakturowanej co najmniej 2 000 000,00 zł brutto.
Odwołujący wywiódł, że określenie warunków udziału w postępowaniu należy do
kluczowych czynności dokonywanych przez zamawiającego w ramach procedury
przetargowej. Stąd ważne jest, aby warunki były sformułowane w sposób jednoznaczny i
precyzyjny. Każdy wykonawca, który zapoznał się z treścią SIWZ powinien, w oparciu o treść
ustalonych warunków, być w stanie podjąć decyzję czy je spełnia i może ubiegać się o
udzielenie zamówienia.
Odwołujący podniósł ponadto, że powyższe sformułowanie, w zakresie w jakim
dopuszcza usługi nadal realizowane, jest niezgodne z § 2 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia
Ministra Rozwoju z dnia 26.07.2016 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać
zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia. Zgodnie z
powyższym przepisem, w celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału
w postępowaniu dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej, wykonawca może
posłużyć się usługami aktualnie realizowanymi (czyli jeszcze niezakończonymi) wyłącznie w
przypadku świadczeń okresowych i ciągłych. Natomiast wymagane usługi polegające na
wdrożeniu systemu informatycznego lub dostawie elementów systemu są świadczeniami
jednorazowymi.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu dokonania zmiany określenia
warunku udziału w postępowaniu w zakresie zdolności technicznej lub zawodowej zgodnie z
poniższym brzmieniem:
O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się Wykonawcy, którzy spełniają warunki
dotyczące: (…]
8.2.3. Zdolności technicznej lub zawodowej,
Wykonawca musi wykazać się, że w okresie ostatnich 3 lat przed upływem
terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy - w tym okresie
zrealizował, następujące zamówienia:
zamówienie obejmujące wdrożenie zintegrowanego system informatycznego
(elementy części białej medycznej), dostawę sprzętu informatycznego v/raz z ucyfrowieniem
radiologii, o łącznej zafakturowanej wartości co najmniej 2 000 000,00 zł brutto,
zamówienie obejmujące wykonanie dostawy elementów zintegrowanego
systemu informatycznego o łącznej zafakturowanej wartości co najmniej 2 000 000,00 zł
brutto. Podana wartość (2 000 000,00 zł) nie może obejmować wartości
sprzętu/infrastruktury informatycznej.
W pkt II
odwołania odwołujący podniósł, że w załączniku nr 3 do SIWZ - opis
przedmiotu z
amówienia (str. 1 pliku OPZ) znajduje się lista definicji, która w pkt 13 definiuje
pojęcie „wdrożenia” w następujący sposób:
Wdrożenie - etap cyklu życia systemu informatycznego, polegający na instalacji i
dostosowaniu oprogramowania do wymagań Zamawiającego, a także migracji danych oraz
testowaniu i uruchomieniu systemu informatycznego. Podstawowe etapy procesu wdrożenia:
a.
Przygotowanie dokumentacji,
b.
Przygotowanie i skonfigurowanie infrastruktury technicznej,
c.
Zainstalowanie i skonfigurowanie systemu informatycznego do eksploatacji,
d.
Testowanie systemu,
e.
Migracja danych,
f.
Uruchomienie produkcyjne systemu.
Analogiczne postanowienie znajduje się również w § 2 w ramach załącznika nr 4 do SIWZ -
istotne postanowienia umowy.
Odwołujący argumentował, że w treści OPZ zamawiający wielokrotnie posługuje się
pojęciem „wdrożenie”. Z powyższego może wynikać, że zamawiający przedmiotem
zamówienia objął również migrację danych. Jednak kwestia ta nie jest jasna, bowiem
z
amawiający wspomina o migracji danych wyłącznie w ramach definicji wdrożenia. W
pozostałej części SIWZ brak jest szczegółowych informacji co do zakresu i sposobu migracji.
Odwołujący wywodził, że migracja danych to przeniesienie danych z jednego
systemu informatycznego do innego
. Jeżeli zamawiający w rozważanym przypadku wymaga
migracji danych przez wykonawc
ę - co nie jest jasne - powinien wskazać jakie dane i z jakich
systemów powinny zostać przeniesione. Zdaniem odwołującego zamawiający nie
przedstawił w SIWZ informacji niezbędnych do przeprowadzenia procesu migracji danych, w
tym informacji dotyczących posiadanych baz danych oraz systemów informatycznych. Z
SIWZ nie wynika, z których konkretnie systemów i w jakim zakresie ma być przeprowadzona
migracja danych. Można jedynie się domyślać, że migracja danych ma nastąpić z
medycznego oprogramowania aplikacyjnego (EuroSoft), o którym mowa na str. 28 pliku OPZ
(z
ałącznik nr 3 do SIWZ). Odwołujący wskazał, że zestaw informacji niezbędnych do wyceny
i przeprowadzenia migracji danych powinien obejmować:
pełną listę baz danych ze wskazaniem ich ilości i rodzajów (proste czy złożone,
relacyjne czy obiektowe),
pełną listę systemów, z których ma nastąpić migracja danych, wraz ze wskazaniem
wszystkich technicznych informacji, dzięki którym możliwa będzie migracja,
strukturę poszczególnych baz danych,
rozmiar baz danych,
sposób migracji ze wskazaniem na dane, które maja pierwszeństwo,
informacje na temat spójności danych,
zakres danych podlegających migracji (jakie dane, za jakie lata, dane z jakich
obszarów),
zapewnienie udostępnienia wykonawcy na etapie realizacji zamówienia plików w
formacie CSV lub XLS, zawierających dane do migracji wraz z dokumentacją umożliwiającą
pełną identyfikację zawartości tych plików.
Odwołujący podniósł, że wykonawca bez wymienionych powyżej informacji, nie jest w
stanie ocenić pracochłonności, a co za tym idzie nie może wycenić przedmiotu zamówienia,
a także nie jest w stanie określić czy będzie mógł zmigrować rzeczone dane w terminie
wskazanym przez z
amawiającego. Opis przedmiotu zamówienia stanowi kluczowy element
dokumentacji SIWZ i nie może być sporządzony w sposób niewyczerpujący i
nieuwzględniający wszystkich wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na
sporządzenie oferty. Odwołujący wywiódł, że obowiązkiem zamawiającego jest dokonanie
opisu w sposób taki, który zapewnia, że wykonawcy będą w stanie, bez dokonywania
dodatkowych interpretacji, zidentyfikować, co jest przedmiotem zamówienia (jakie usługi,
dostawy czy roboty budowlane)
i że wszystkie elementy istotne dla wykonania zamówienia
będą w nim uwzględnione.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu dokonania zmiany SIWZ polegającej
na jednoznacznym przesądzeniu czy w skład przedmiotu zamówienia wchodzi również
migracja danych, poprzez:
wykreślenie migracji danych z definicji wdrożenia zamieszczonej w OPZ oraz
istotnych postanowieniach umowy
albo
potwierdzenie, że migracja danych wchodzi w skład przedmiotu zamówienia, oraz
wprowadzenie następujących informacji dotyczących migracji danych:
a)
pełnej listy baz danych ze wskazaniem ich ilości i rodzajów (proste czy złożone,
relacyjne czy obiektowe)
b)
pełnej listy systemów, z których ma nastąpić migracja danych, wraz ze wskazaniem
wszystkich technicznych informacji, dzięki którym możliwa będzie migracja,
c)
struktury poszczególnych baz danych,
d) rozmiaru baz danych,
e)
sposobu migracji ze wskazaniem na dane, które mają pierwszeństwo,
f)
informacji na temat spójności danych,
g) zakresu dan
ych podlegających migracji (jakie dane, za jakie lata, dane z jakich
obszarów),
h)
zapewnienie udostępnienia wykonawcy na etapie realizacji zamówienia plików w
formacie CSV lub XLS, zawierających dane do migracji wraz z dokumentacją
umożliwiającą pełną identyfikacją zawartości tych plików.
W pkt III odwołania odwołujący podniósł, że w załączniku nr 3 do SIWZ - opis przedmiotu
zamówienia, odpowiednio na str. 74 pliku, zamawiający zamieścił następujące
postanowienia związane z integracją dostarczanego oprogramowania z systemami aktualnie
eksploatowanymi przez z
amawiającego:
Integracja z Histopatologię
Zamawiający oczekuje, aby dostarczony ZSI byt zintegrowany z systemem Consylio
firmy KID. Integracja z wykorzystaniem protokołu HL7.
Integracja z pracownią tomograficzną
Zamawiający oczekuje, aby dostarczony ZSI był zintegrowany z systemem firmy WIZJA 5 w
ramach przesyłania i odbierania danych z urządzenia tomograf komputerowy Siemens
Somatom 16 Excel.
Integracja z prosektorium
Zamawiający oczekuje, aby dostarczony ZSI byt zintegrowany z systemem prosektorium
współpracującym z CZMZ. Integracja z wykorzystaniem protokołu HL7 w zakresie
przekazywania danych zmarłego pacjenta oraz przygotowania wymaganych dokumentów
przekazywanych do prosektorium.
Odwołujący wskazał, że kolejne wymaganie związane z integracją znajduje się na str. 76
OPZ:
Dostarczony system powinien być zintegrowany z systemem ERP minimum na
poziomie dokumentów magazynowych (Apteka) oraz dokumentów sprzedaży (NFZ).
Odwołujący wywiódł, że zamawiający ma prawo oczekiwać że wykonawca zintegruje
dostarczone oprogramowanie z aktualnie eksploatowanymi systemami, wymienionymi przez
z
amawiającego. W tej sytuacji zamawiający jest jednak zobowiązany do przekazania
w
ykonawcy wszystkich informacji związanych z planowaną integracją, które są niezbędne do
oszacowania kosztów integracji oraz przeprowadzenia procesu integracji na etapie realizacji
projektu. Zamawiający w przedmiotowym postępowaniu ograniczył się jedynie do wskazania
nazw systemów do obsługi pracowni histopatologii i pracowni tomograficznej. Natomiast z
treści OPZ nie wynika jaki system został wdrożony w prosektorium, jak również nie wynika
jakim systemem klasy ERP dysponuje z
amawiający. Zamawiający nie udostępnił również
pozostałych informacji niezbędnych do integracji posiadanych systemów z nowym
oprogramowaniem, które dostarczone zostanie w ramach przedmiotowego zamówienia. O
tym, że zamawiający opisał przedmiot zamówienia w sposób niewyczerpujący, bez
uwzględnienia wszystkich wymagań i okoliczności mogących mieć wpływ na sporządzenie
oferty niech świadczy fakt, iż w SIWZ brak jest informacji dotyczących: szczegółowych
danych technicznych niezbędnych do przeprowadzenia integracji wraz z dokumentacją
dotyczącą sposobu komunikacji tych systemów (zdolność komunikacji, sposób komunikacji,
opis transakcji, konstrukcja pliku komunikatu
transakcji, pełna dokumentacja techniczna
umożliwiająca integrację, opisane widoki baz danych, procedury składowe i inne informacje,
które są konieczne do przeprowadzenia integracji) oraz opisu interfejsów wymiany danych
wraz z dokumentacją, opisem struktury danych tego systemu zakresu danych do wymiany,
parametrów dotyczących interfejsów wymiany danych, rodzaju usług i mechanizmów
wymiany danych po stronie systemów eksploatowanych przez zamawiającego. Wskazanie
standardu elektronicznej wymiany informacji HL7 w odniesieniu do systemów dla
histopatologii i prosektorium jest działaniem daleko niewystarczającym.
Zdaniem odwołującego wszystko to wpływa na brak możliwości oszacowania kosztów
integracji dostarczanego oprogramowania będącego przedmiotem zamówienia, z systemami
już wdrożonym u zamawiającego. Stwierdzał, iż zamawiający, przy takim kształcie zapisów
SIWZ, prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia w trybie konkurencyjnym jedynie
pozornie. Wykonawca nie mając wiedzy technicznej na temat systemów wdrożonych u
z
amawiającego, z którymi należy dokonać integracji, po prostu nie będzie w stanie tego
uczynić. Wykonawca taki również nie będzie w stanie rzetelnie oszacować zakresu i kosztu
niezbędnych czynności, a co za tym idzie nie będzie w stanie wziąć udziału w postępowaniu
przetargowym. Odwołujący zwracał uwagę, że w procedurze konkurencyjnej zamawiający
ma obowiązek zapewnić wszystkim wykonawcom jednakowe warunki ubiegania się o
za
mówienie. W związku z tym jedynym źródłem danych na temat przedmiotu zamówienia
powinna być Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia dostępna dla wszystkich
wykonawców. Zdaniem odwołującego zamawiający powinien udostępnić, jako element OPZ,
specyfikację techniczną posiadanych systemów wraz ze szczegółowym opisem interfejsów
wymiany danych.
Odwołujący ponadto sygnalizował, że istnieje również ryzyko, że w okresie gwarancji i
serwisu dostarczonego oprogramowania, producenci systemów eksploatowanych przez
za
mawiającego dokonają zmiany wersji tych systemów lub interfejsu wymiany danych i w
takiej sytuacji, nawet w przypadku spełnienia warunków integracji w momencie odbioru
dostarczonego oprogramowania, może dojść do sytuacji, w której wykonawca któremu
udzielo
no zamówienia będzie ponosił koszty kolejnych integracji, które mogą być
spowodowane przez producentów wykorzystywanych obecnie systemów. Prowadzi to do
sytuacji, że wycena przedmiotu zamówienia nie jest możliwa do wykonania, ponieważ
w
ykonawca jest uzależniony od nieznanych wycen, jakie mogą się pojawić w przyszłości, w
okresie gwarancji i serwisu oprogramowania. Zdaniem o
dwołującego SIWZ wraz z opisem
przedmiotu zamówienia powinien być czytelny i zawierać wszystkie niezbędne informacje
potrzebne wykonawco
m ubiegającym się o realizację zamówienia do przygotowania
rzetelnej wyceny przedmiotu zamówienia.
Ponadto
odwołujący wskazał na sposób sformułowania wymagania związanego z
integracją z systemem ERP. Zamawiający wskazał, że „dostarczony system powinien być
zintegrowany z systemem ERP minimum na poziomie dokumentów magazynowych (Apteka)
oraz dokumentów sprzedaży (NFZ).”. Użycie zwrotu „minimum” powoduje, że zakres
oczekiwanej integracji jest niedookreślony i może zostać dowolnie rozszerzony przez
z
amawiającego.
Z uwagi na powyższe, odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu dokonania
modyfikacji SIWZ przez:
wprowadzenie do SIWZ kompletnej informacji na temat zakresu integracji,
dokumentacji interfejsów, mechanizmów i opisu protokołów wymiany danych systemów,
które wymagają integracji, w tym podanie szczegółowych danych technicznych niezbędnych
do przeprowadzenia integracji wraz z dokumentacją dotyczącą sposobu komunikacji tych
systemów (zdolność komunikacji, sposób komunikacji, opis transakcji, konstrukcja pliku
komunikatu transakcji, pełna dokumentacja techniczna umożliwiająca integrację, opisane
widoki baz danych, procedury składowe i inne informacje, które są konieczne do
przeprowadzenia integracji) oraz opisu interfejsów wymiany danych wraz z dokumentacją,
opisem struktury danych tego systemu zakresu danych do wymiany, parametrów
dotyczących interfejsów wymiany danych, rodzaju usług i mechanizmów wymiany danych po
stronie systemów funkcjonujących u zamawiającego;
wprowadzenie w OPZ i wzorze umowy zobo
wiązania zamawiającego, że w
przypadku gdy podczas wdrożenia lub podczas eksploatacji wdrożonego systemu
medycznego, w tym na etapie gwarancji, producenci systemów z którymi zostało
zintegrowane dostarczone oprogramowanie, zmienią systemy tak że będzie to miało wpływ
na integrację z dostarczonym oprogramowaniem - zamawiający we własnym zakresie i na
własny koszt pozyska wszelkie niezbędne do przeprowadzenia ponownej integracji
informacje i dane od producentów obecnie eksploatowanych systemów, z którymi miała by
nastąpić ponowna integracja lub poprawa mechanizmów integracyjnych oraz że wykonawca
nie będzie ponosił odpowiedzialności ani kosztów za brak integracji wynikający z działań lub
zaniechań zamawiającego i producentów eksploatowanych systemów.
W uzasad
nieniu zarzutu IV odwołania odwołujący przytoczył postanowienia pkt 2 i 3
tabeli nr 2 załącznika nr 5 do SIWZ zawierające warunki dotyczące formy próbki
oferowanego oprogramowania w ramach funkcji punktowanych
. Wywiódł, że dla każdego z
powyższych wymagań zamawiający przypisał po 15 punktów, czyli w sumie 30 punktów za
wymagania nr 2 i nr 3 w tabeli nr 2.
Odwołujący argumentował, że wymienione w powyższej tabeli wymagania wskazują, że
preferowany jest system informatyczny, który funkcjonuje zarówno w technologii
dwuwarstwowej (desktopowej) jak i techno
logii trójwarstwowej (przeglądarkowej, webowej).
Wskazywał, że architektura dwuwarstwowa charakteryzuje się tym, że program (klient)
komunikuje się z warstwą nadrzędną (serwerem) w celu uzyskania odpowiedzi np. zapytanie
do bazy da
nych, W takim podejściu warstwy prezentacji i logiki biznesowej, znajdują się na
stacji klienckiej (komputer użytkownika) natomiast warstwa dostępu do danych jest
wydzielona na serwerze. Systemy w tej architekturze to tzw. aplikacje desktopowe
wymagające instalacji i konfiguracji systemu na każdym stanowisku roboczym. Architektura
dwuwarstwowa jest skalowalna w ograniczonym zakresie (nie więcej niż 100 użytkowników).
Aplikacje dwuwarstwowe są technologiami przestarzałymi, z lat 90 XX w., wypieranymi przez
nowoczesne rozwiązania trójwarstwowe.
Odwołujący podnosił, że rozwiązanie trójwarstwowe pozwala rozdzielić warstwę
prezentacji od logiki biznesowej, dzięki czemu użytkownik (przy użyciu przeglądarki
internetowej) ma do czynienia tylko z
warstwą prezentacji (widzi aplikację w oknie
przeglądarki) podczas kiedy logika biznesowa przeniesiona jest na osobną maszynę. Daje to
ogromną przewagę nad architekturą dwuwarstwową, ponieważ do funkcjonowania aplikacji
wystarczające jest użycie odpowiedniego adresu w przeglądarce i zalogowanie się bez
dodatkowych instalacji i konfiguracji. Administrator opiekuje się wówczas tylko jedną
maszyną, która pełni rolę warstwy logiki biznesowej. Rozwiązanie trójwarstwowe jest
zdecydowanie lepiej skalowalne -
umożliwia obsługę wielu użytkowników, wydajne,
elastyczne i umożliwia łatwiejsze zarządzanie z punktu widzenia administratora systemu (w
tym wypadku s
zpitala). Architektura trzywarstwowa jest odpowiedzią na wzrost złożoności
programów oraz rozwój sieci komputerowych i znacząco przewyższa swojego poprzednika -
architekturę dwuwarstwową.
Odwołujący wskazywał, że praca systemu w architekturze dwuwarstwowej (desktop) i
jednocześnie trójwarstwowej (web) nie jest wartością dodaną dla zamawiającego, a wręcz
przeciwnie -
jest nieuzasadnioną komplikacją środowiska. Od strony administracyjnej
zwielokrotnienie środowisk niesie za sobą zwiększenie nakładu pracy i kosztu Ich
utrzymania. W ocenie o
dwołującego wymaganie dwu i trójwarstwowej architektury ma na
celu ograniczenie
konkurencyjności, poprzez faworyzowanie wykonawcy bazującego na
przestarzałej technologii i uniemożliwienie konkurowania w postępowaniu wykonawcom,
którzy działają w oparciu o nowoczesne rozwiązania architektury trójwarstwowej. Powyższe,
punktowane wymaga
nia, nie mają wpływu na przydatność, funkcjonalność oraz jakość
oprogramowania dla użytkowników, nie obejmują również obszarów „krytycznych” z punktu
widzenia działalności szpitala, np. rozliczeń z NFZ. Mają one jedynie stawiać w
uprzywilejowanej pozycji p
rodukt firmy Medhub oraz partnera dystrybuującego to
rozwiązanie - firmę Konsultant IT sp. z o.o. lub Konsultant Komputer sp. z o.o.
Odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu dokonania modyfikacji w załączniku nr
5 do SIWZ przez:
1) w
ykreślenie wymagań nr 2 i nr 3 w tabeli nr 2, oraz
2) p
rzypisanie 30 punktów przewidzianych łącznie za wykreślone wymagania do pozostałych
funkcji punktowanych.
Zamawiający złożył odpowiedź na odwołanie, w której uwzględnił zarzuty opisane w
pkt I
– III odwołania. Wniósł o oddalenie zarzutu opisanego w pkt IV odwołania. W
odpowiedzi jak również w trakcie rozprawy przedstawił uzasadnienie faktyczne i prawne
swego stanowiska.
Do postępowania odwoławczego po stronie odwołującego, zachowując termin
ustawowy oraz wskazując interes w uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść odwołującego
zgłosił przystąpienie wykonawca Atende Medica sp. z o.o. w Warszawie. Wniósł o
uwzględnienie odwołania.
Uwzględniając całość dokumentacji z przedmiotowego postępowania, w tym w
szczególności: protokół postępowania, ogłoszenie o zamówieniu, postanowienia
specyfikacji istotn
ych warunków zamówienia (SIWZ), modyfikacje treści SIWZ,
odw
ołanie, zgłoszenie przystąpienia, odpowiedź na odwołanie wraz z załącznikami,
pismo procesowe
odwołującego, jak również biorąc pod uwagę oświadczenia,
stanowiska
i dowody złożone przez strony i uczestnika postępowania w trakcie
posiedzenia i rozprawy,
Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła, co następuje:
W pierwszej
kolejności ustalono, że odwołanie nie zawiera braków formalnych oraz
został uiszczony od niego wpis. Nie została wypełniona żadna z przesłanek skutkujących
odrzuceniem odwołania na podstawie art. 189 ust. 2 ustawy Pzp.
Izba postanowiła dopuścić do udziału w postępowaniu odwoławczym w charakterze
uczestnika postępowania po stronie odwołującego wykonawcę Atende Medica sp. z o.o. w
Warszawie
uznając, że zostały spełnione wszystkie przesłanki formalne zgłoszenia
przystąpienia wynikające z art. 185 ustawy Pzp, zaś przystępujący wykazał interes w
uzyskaniu rozstrzygnięcia na korzyść odwołującego.
Izba stwierdziła, że odwołujący wykazał przesłanki dla wniesienia odwołania
określone w art. 179 ust. 1 ustawy Pzp, tj. posiadanie interesu w uzyskaniu danego
zamówienia oraz możliwości poniesienia szkody w wyniku naruszenia przez zamawiającego
przepisów Pzp. Na etapie dokonywania przez zamawiającego w SIWZ opisu przedmiotu
zamówienia, opisu warunków udziału w postępowaniu, opisu kryteriów oceny ofert
sporządzenie opisów w taki sposób, który jest niejednoznaczny, niewyczerpujący,
uniemożliwia skalkulowanie ceny ofertowej, utrudnia uczciwą konkurencję bądź może
uniemożliwić wykonawcy złożenie oferty, prowadzi do powstania szkody po stronie tego
wykonawcy w postaci utraty korzyści, z jakimi wiązać się może uzyskanie zamówienia.
Pow
yższe wyczerpuje dyspozycję art. 179 ust. 1 ustawy Pzp.
Postępowanie odwoławcze w części podlegało umorzeniu.
Izba posta
nowiła umorzyć postępowanie odwoławcze w części dotyczącej zarzutów
opisanych w pkt I-
III odwołania. Zamawiający w omawianym zakresie uwzględnił zarzuty
odwołania, zaś po stronie zamawiającego nie przystąpił do postępowania odwoławczego
żaden wykonawca. Zgodnie z art. 186 ust. 4 a ustawy Pzp, w przypadku uwzględnienia
przez zamawiającego zarzutów w części, gdy po jego stronie do postępowania
odwoławczego nie przystąpił w terminie żaden wykonawca, a odwołujący nie wycofał
pozostałych zarzutów, Izba rozpoznaje odwołanie w zakresie pozostałych zarzutów.
Jednocześnie jednak informacja o częściowym umorzeniu postępowania
odwoławczego musi znaleźć odzwierciedlenie w sentencji orzeczenia, a nie w uzasadnieniu.
W art. 196 ust. 4 ustawy Pzp, określającym w sposób wyczerpujący elementy treści
uzasadnienia wyroku
wydanego przez Izbę nie ma bowiem żadnej wzmianki o możliwości
zamieszczenia w uzasadnieniu wyroku jakiegokolwiek rozstrzygnięcia. Na powyższe
zwrócono uwagę w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 17 lutego 2016 r. III CZP 111/15. Sąd
ten uznał za wadliwą praktykę Izby orzekania w uzasadnieniu wyroku a nie w jego sentencji
o części zarzutów i żądań zawartych w odwołaniu. Co do konieczności zamieszczenia w
sentencji wyroku informacji o częściowym umorzeniu postępowania odwoławczego
podzielono identyczne stanowisko przedstawione
przykładowo w wyroku KIO z 26
października 2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt KIO 1922/16, wyroku KIO z 16 grudnia
2016 r. wydanym w sprawie o sygn. akt KIO 2138/16, wyroku KIO z 28 grudnia 2016 r.
wydanym w sprawie o sygn. akt KIO 2357/16.
Wobec powyższego, Izba stwierdziła, że merytorycznemu rozpoznaniu podlegał
jedynie zarzut opisany w pkt IV odwołania.
Odwołanie, w zakresie zarzutu opisanego w pkt IV odwołania, zasługuje na
uwzględnienie.
Ustalono, że zamawiający w pkt 17.1 SIWZ określił kryteria, jakimi będzie się kierował
przy wyborze oferty najkorzystniejszej, wskazując, że kryteriami tymi będzie cena (C): 50 pkt
i f
unkcjonalność (F): 50 pkt. W pkt 17.4 SIWZ zamawiający wskazał, że w kryterium
funkcjo
nalność (F) będzie oceniał funkcjonalności zgodnie z Załącznikiem nr 5 do SIWZ. Za
zaoferowanie rozwiązania spełniającego w pełni powyższe wymaganie, oferta otrzyma max.
50 pkt.
Z kolei w zmodyfikowanym
załączniku nr 5 do SIWZ, w tabeli nr 2, zamawiający
określił funkcjonalności, za których spełnienie zamierzał przyznawać punkty. Wymienił osiem
podkryteriów, z których dwa były kwestionowane przez odwołującego.
Pierwsze z nich, wymienione w pkt 2 tabeli nr 2,
zostało sformułowane następująco:
Oferowany system HIS musi umożliwiać pracę w modelu dwuwarstwowym (desktopowym) i
trójwarstwowym (webowym) w rozumieniu określonym w wierszach poniżej, zależnie od
bieżących potrzeb Zamawiającego. System umożliwia pracę w obu wymienionych wersjach
jednocześnie. System, dla modelu trójwarstwowego, działa z poziomu najbardziej
popularnych przeglądarek internetowych (np. Mozilla Firefox, Internet Explorer), będących
klientem końcowym aplikacji, bez konieczności korzystania z dodatkowych klientów
terminalowych np. RDP.
Obie wersje muszą posiadać te same funkcjonalności z
dokładnością do pojedynczych argumentów, a zakres używanych skrótów klawiszowych
musi być spójny między wersjami architektur systemu. Za posiadanie tak opisanej
funkcjonalności zamawiający zamierzał przyznawać 9 pkt.
Drugie z kwestionowa
nych podkryteriów, wymienione w pkt 3 tabeli nr 2, brzmiało zaś
następująco: Zmiana wartości parametrów konfiguracyjnych widziana jest na bieżąco przez
obie wersje systemu, wersję dwuwarstwową i trójwarstwową. Za posiadanie tak opisanej
funkcjonalności zamawiający również zamierzał przyznawać 9 pkt.
Zgodnie z art. 91 ust. 2 ustawy Pzp
kryteriami oceny ofert są cena lub koszt albo
cena lub koszt i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia (…). Stosownie zaś
do art. 7 ust. 1 Pzp, z
amawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie
zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji i równe traktowanie
wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności i przejrzystości. Jak wynika z art.
67 ust. 4 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 r.
w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE kryteria udzielenia
zamówienia nie mogą skutkować przyznaniem instytucji zamawiającej nieograniczonej
swobody wyboru.
Na temat pozace
nowych, jakościowych kryteriów oceny ofert wypowiadał się
wielokrotnie także Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 17 września
2002 r. (C-
513/99, Concordia Bas) stwierdził, że wybór kryteriów oceny ofert podlega
pewnym ograniczeniom.
Wskazał, że celem stosowania kryterium oceny ofert jest wybór
oferty najkorzystniejszej, zatem wszystkie kryteria muszą być nakierowane na identyfikację
tej oferty, która jest najlepsza. Po drugie, wybierając najkorzystniejszą ofertę, zamawiający
musi opie
rać swoją decyzję na obiektywnych przesłankach. Z kolei w wyroku z dnia 27
października 2005 r. (C-234/03) Trybunał wskazał, że kryteria jakościowe nie mogą być
stosowan
e w sposób dyskryminujący, muszą być uzasadnione względami interesu
publicznego, muszą być odpowiednie dla zagwarantowania realizacji celu, któremu służą i
nie mogą wykraczają poza to, co jest konieczne dla jego osiągnięcia.
W ocenie Izby narusza ww. reguły sformułowanie takiego kryterium oceny ofert co do
którego nie można stwierdzić, iż prowadzi ono do wyboru oferty korzystniejszej z punktu
widzenia uzasadnionych potrzeb zamawi
ającego. Byłoby przyznaniem zamawiającemu
nieograniczonej swobody wyboru oferty najkorzystniejszej ustalenie takiego kryterium oceny
ofert, co do którego nie wykazano, iż ma ono jakiekolwiek przełożenie na lepsze spełnienie
takich potrzeb zamawiającego.
W analizowanej sprawie ciężar wykazania tych uzasadnionych potrzeb spoczywał na
zamaw
iającym. To bowiem zamawiający, choć jednoznacznie przyznawał, że zamierza
premiow
ać rozwiązanie mniej nowoczesne i przestarzałe, to jednak utrzymywał, że znajduje
to uzasadnienie w jego specyficznej sytuacji i potrzebach. Zdaniem
Izby zamawiający nie
zdołał wykazać, że sporne kryterium będzie służyć wyborowi oferty najkorzystniejszej w tym
konkretnym post
ępowaniu.
Po pierwsze, zamawi
ający w odpowiedzi na odwołanie wskazał, że choć
dwuwarstwowa architektura systemu
jest rozwiązaniem starszym i mniej nowoczesnym niż
model trójwarstwowy, to ma to duże znaczenie dla niego. Wywiódł, że znaczna część
urządzeń, na których ma działać system będący przedmiotem zamówienia, to urządzenia
starsze, które nie będą podlegały szybkiej wymianie w najbliższym czasie z uwagi na
konieczność inwestowania środków zamawiającego na innych polach.
Strona przeciwna tj. odwo
łujący i przystępujący zaprzeczyła twierdzeniu
zamawiającego, że systemy oparte o architekturę trójwarstwową wymagają współpracy z
nowszym
sprzętem. Odwołujący i przystępujący argumentowali, że to do korzystania z
systemów działających na architekturze dwuwarstwowej może być konieczny lepszy sprzęt,
choćby po to, aby zainstalować aplikację na stacji roboczej. Powyższa instalacja nie będzie
natomiast konieczna aby korzystać z systemu w architekturze trójwarstwowej.
Stanowisko zamawiającego pozostało gołosłowne. Natomiast odwołujący i
przystępujący na poparcie swych twierdzeń powołali się na ekspertyzę prywatną
sporządzoną przez biegłego sądowego z dziedziny informatyki M. G.
W ocenie Izby
– wbrew stanowisku zamawiającego - nie można postawić generalnej
tezy,
że na starszym sprzęcie łatwiej będzie korzystać z systemu zbudowanego w
architekturze dwuwarstwowej
. Dostrzeżenia wymaga, że w systemach opartych na
architekturze tr
ójwarstwowej dostęp do systemu wymagać będzie jedynie uruchomienia
przeglądarki. Z tego punktu widzenia istotne mogą się okazać ograniczenia przepustowości
sieci, zaś na takie utrudnienia zamawiający się nie powoływał. Tymczasem w systemach
dwuwarstwowych
może być konieczne użycie bardziej wydajnego sprzętu z związku z
koniecznością instalacji aplikacji również na stacjach roboczych użytkowników. Jeśli zatem
urządzenia posiadane przez zamawiającego umożliwiają korzystanie z systemu w
architekturze dwuwarstwowej, to praca z systemem w architekturze
trójwarstwowej także
będzie możliwa.
Wzięto również pod uwagę, że twierdzenia zamawiającego o posiadaniu starszego
sprzętu pozostały nad wyraz ogólne, lakoniczne i nie zostały poparte żadnymi dowodami.
Zamawiający nie wyjaśnił co rozumie przez pojęcie starszy sprzęt. Nie wskazał, jaka część
posiadanych urządzeń jest przestarzała, jakiego rodzaju sprzętu ten problem dotyczy.
Wreszcie, na poparcie swych twierdzeń nie przedstawił żadnych dowodów. Wobec
powyższego argument zamawiającego nie poddawał się żadnej weryfikacji.
Dostrzeżenia wymagało ponadto, że zamawiający nie wykluczył możliwości
zaoferowania systemu p
racującego tylko w architekturze trójwarstwowej. Gdyby przyjąć
argument zama
wiającego, oznaczałoby to, że kupuje produkt, który nie będzie działał w jego
środowisku sprzętowym. Zatem omawiany argument nie mógł zostać uwzględniony.
W dalszej
kolejności zamawiający w odpowiedzi na odwołanie wskazał, że chce
premiować starsze rozwiązanie dwuwarstwowe, gdyż „część programów, które będą
podlegać integracji z nowym systemem to rozwiązania starsze, współpracujące lepiej z
modelem dwuwarstwowym”.
Strona przeciwna zaprzeczyła twierdzeniu zamawiającego. Na poparcie swego
stanowiska powołała się na złożoną ekspertyzę prywatną biegłego sądowego z dziedziny
informatyki M G
. W ekspertyzie tej biegły oświadczył, że argument zamawiającego jest
nieracjonalny. Wywiódł bowiem, że jeżeli dana aplikacja została napisana w jakimś modelu
architektury,
to nic się nie zmieni dopóki system operacyjny ten program akceptuje. Biegły
wyjaśnił także, że wybór modelu architektury systemu nie wpływa na jego możliwości
integracyjne.
Stanowisko to należało uznać za przekonujące i spójne. Dostrzeżenia
wymagało ponadto, że zakres integracji wynikał ze str. 74 – 75 opisu przedmiotu zamówienia
(załącznik nr 3 do SIWZ). W znajdujących się tam postanowieniach zamawiający przesądził,
że integracja systemu z „Histopatologią” oraz z „Prosektorium” nastąpi nastąpi przy
wykorzystaniu interfejsu HL 7,
co do którego zamawiający nie zaprzeczył, że jest
standardem w medycynie. Nie bez zn
aczenia jest również okoliczność, że interfejs jest
niezależny od architektury systemu.
Przy wyrokowaniu wzięto ponadto pod uwagę, że również w tym zakresie stanowisko
zamawia
jącego okazało się ogólne i lakonicznie. Nie wiadomo, o jakim oprogramowaniu
wypo
wiada się zamawiający, jakiej części posiadanego oprogramowania rzekomy problem
miałby dotyczyć. Wreszcie nie wiadomo, na czym konkretnie problemy integracyjne miałyby
polegać. Podkreślenia wymagało również, że na wskazywane przez siebie okoliczności
zamaw
iający nie przedstawił żadnego dowodu, wobec czego uznano, że jego twierdzenia nie
poddawa
ły się weryfikacji.
Kolejnym argumentem, na jaki powołał się zamawiający było to, że aplikacje
des
ktopowe miały mieć z reguły łatwiejszy, szybszy i bardziej intuicyjny interfejs, co miało
być korzyścią na użytkowników w starszym przedziale wiekowym.
Odwo
łujący i przystępujący zaprzeczyli istnieniu takiej zależności. Odwołujący złożył
na tę okoliczność ekspertyzę prywatną biegłego M G. W ekspertyzie tej biegły wskazał, że
teka korelacja nie istnieje.
Wyjaśnił, że obecnie nad interfejsami nie pracują poszczególne
osoby, ale sztaby specjalistów, co prowadzi do tego, że współczesne interfejsy są łatwiejsze,
bardziej int
uicyjne i przyjazne niż poprzednie.
Izba wzięła również pod uwagę, że nawet w opinii samego zamawiającego taka
zależność nie zawsze występuje. Wskazywały na to użyte przez zamawiającego słowa „z
re
guły”. Dostrzec także należało, że zamawiający na poparcie swych twierdzeń nie przywołał
żadnych dowodów. Nie wskazał ani jednego przykładu, gdy interfejs w aplikacji
tr
ójwarstwowej miał okazać się bardziej skomplikowany niż analogiczny interfejs w aplikacji
dwuwarstwowej. Powo
łując się zaś na możliwości użytkowników w „starszym przedziale
wiekowym
” nie sprecyzował co rozumie pod tym pojęciem, nie wskazał, jakiej liczby
użytkowników u zamawiającego taki problem miałby rzekomo dotykać. Ponadto, zasady
wiedzy i
doświadczenia życiowego podpowiadają, że stopień skomplikowania interfejsu nie
zależy od architektury systemu. Można stworzyć złożone, nieprzyjazne interfejsy w
systemach z
architekturą dwuwarstwową i proste, intuicyjne w systemach z architekturą
trójwarstwową i odwrotnie.
Ponadto, dostrzeżenia wymagało, że zamawiający w tym postępowaniu dopuszczał
zaoferowanie systemu pracuj
ącego równolegle w obu architekturach. Skoro tak, to można
było przypuszczać, że interfejsy takiego systemu będą bardzo podobne. Wreszcie,
podkreślić należało, że zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia zawartym na str. 77 -78
OPZ
(zał. nr 3 do SIWZ) przedmiotem zamówienia miało być także przeszkolenie personelu
w zakresie obsługi systemu. Z pewnością zatem w trakcie tego szkolenia zostanie
przekazana
również wiedza w zakresu obsługi interfejsu systemu. Wobec powyższego
argument zamawiającego nie został uznany za dostatecznie uzasadniony.
Kolejnym argumentem, na jaki powołał się zamawiający w odpowiedzi na odwołanie,
była kwestia bezpieczeństwa. Zamawiający wywiódł, że systemy trójwarstwowe są bardziej
podatne na ataki typu malwere, javascirpt injection czy SQl injection.
Odwołujący i przystępujący zaprzeczyli, jakoby systemy w architekturze
dwuwarstwowej
miały być bardziej bezpieczne od systemów w architekturze trójwarstwowej.
Na tę okoliczność przedstawiono ekspertyzę prywatną biegłego M G. W ekspertyzie tej
biegły szczegółowo przeanalizował jeden z największych przykładów wycieku danych
wrażliwych z 90 placówek medycznych, w których zainstalowany był system Eskulap
zbudowany w architekturze dwuwarstwowej.
W swej ekspertyzie biegły wskazał także, że
„nie ma się co łudzić, iż model dwuwarstwowej architektury klient – serwer jest mnie podatny
na malware, bo nie jest, gdyż nie jest to odizolowany komputer (desktop) służący do
przetwarzania informacji tajnych, a jest to zwykły komputer połączony z innym, na którym
jest baza danych, ma on
też porty USB czy napęd optyczny. Komputer ten wymienia dane ze
środowiskiem informatycznym, jest obsługiwany przez zwykłego pracownika szpitala, który
nie jest informatykiem, a doda
tkowo ma do niego dostęp wiele osób, co zwiększa
niebe
zpieczeństwo nieuprawnionego wprowadzenia danych lub niewłaściwego użycia”.
Bieg
ły wskazał też na brak kontroli nad użytkownikami, jako znaczący czynnik obniżający
bezpieczeństwo aplikacji dwuwarstwowych względem aplikacji trójwarstwowych.
Biorąc powyższe pod uwagę stwierdzono, że aplikacje desktopowe, takie, jakie
zamawia zamawiający, a więc nieodizolowane od sieci, mogą również być podatne na ataki
typu wirusy, które mogą dotknąć warstwy przetwarzania danych obecnej w części dotyczącej
klienta. Zabezpieczenie takich aplikacji
bardziej zależy od zabezpieczeń samego komputera.
Tymczasem s
erwery w warstwie web są lepiej zabezpieczone zbackup’owane, czasami
zwirtualizowane. Wreszcie, z
aletą systemu z architekturą trójwarstwową jest to, że pozwala
szybciej usuwać skutki niebezpiecznych zdarzeń, szybciej instalować poprawki i łaty, gdyż
działania takie nie muszą następować na poziomie poszczególnych stacji roboczych.
Wzięto także pod uwagę, że rolą wykonawcy jest odpowiednie zabezpieczenie
s
ystemu pracującego w dowolnej warstwie, a zaś rolą zamawiającego – wdrożenie
odpowiednich praktyk
bezpieczeństwa po stronie użytkowników systemu. Dostrzeżenia
wymagało, że zgodnie z OPZ, zamawiany system będzie działał w sieci lokalnej LAN
wydzielonej i za
bezpieczonej. Ponadto sam zamawiający zamawia w tym postępowaniu
odpowiednie firewalle (zapory).
Reasumując Izba stwierdziła, że nie udowodniono generalnej tezy o większym
bezpieczeństwie systemów pracujących w architekturze dwuwarstwowej od systemów
działających w architekturze trójwarstwowej. Przedstawione dowody prowadzą do wniosku,
że każdy z tych systemów jest podatny na ataki, przy czym w przypadku systemów
trójwarstwowych i dwuwarstwowych można co najwyższej mówić o większej lub mniejszej
eskpozycji
na określone rodzaje ataków. Wobec powyższego argument zamawiającego
uznano za nieudowodniony.
W dalszej kolejności zamawiający przedstawił argument dotyczący krytyczności
systemu. Wskazywał bowiem, że jeżeli usługa www w systemie trójwarstwowym ulegnie
awarii, to w dalszym c
iągu będzie możliwe korzystanie przynajmniej z niektórych funkcji
systemu w architekturze dwuwarstwowej
. Nie negując tej zalety należało podnieść, że w
obecnych zaawansowanych systemach trójwarstwowych i przy obecnej wiedzy technicznej
istnieje możliwość replikacji czy szybkiego przeniesienia serwera www na inne środowisko
sprzętowe, co znacząco skraca przerwy w dostępie do usług. Wzięto pod uwagę, że
zamawiający odnosząc się do aspektu krytyczności pominął kwestię możliwości awarii w
obszarze stacji
na których zainstalowana jest aplikacja desktopowa, co jest prawdopodobne
zakładając, że zamawiający posiada rzeczywiście sprzęt starszej generacji. Wreszcie awarie
systemów dwuwarstwowych mogą być wynikiem ingerencji użytkownika aplikacji
desktopowych w pliki wykonywalne
czy konfiguracyjne, do których nie ma dostępu w
systemach z
architekturą trójwarstwową. Można mówić także o pewnych zaletach systemu
tr
ójwarstwowego w obszarze krytyczności. Taka architektura pozwala szybciej usuwać skutki
n
iebezpiecznych zdarzeń, sprawniej instalować poprawki i łaty, gdyż działania takie nie
muszą następować na poziomie poszczególnych stacji roboczych. Dostrzeżenia wymagało,
że na str. 24-25 OPZ (załącznik nr 3 do SIWZ) opisano wymóg backup’u danych do chmury.
Wymóg ten odnosił się do infrastruktury serwerowej i oprogramowania backup’owego.
Prz
ykładowo zamawiający wymagał, aby backupowanie obejmowało nie tylko same dane ale
całe środowisko pracy, co w przypadku awarii środowiska podstawowego miało pozwolić na
przełączenie pracy całej placówki na zewnętrzne środowisko pracy dostępne w chmurze
obliczeniowej
. Wobec powyższego stwierdzono, że generalna teza zamawiającego o
większej krytyczności systemów dwuwarstwowych nie została udowodniona.
Bezzasadne było odwoływanie się przez zamawiającego w odpowiedzi na odwołanie
do wyroku Izby wydanego w sprawie o sygn. akt KIO 2643/14.
Postępowanie odwoławcze
przed Izbą ma charakter kontradyktoryjny. Zgodnie z art. 190 ust. 1 ustawy Pzp, to strony i
uczestnicy postępowania obowiązani są do wskazywania dowodów, z których wywodzą
skutki prawne.
Jak wynikało z uzasadnienia ww. wyroku, oddalenie odwołania w tamtej
sprawie
było wynikiem bierności dowodowej ówczesnego odwołującego. W uzasadnieniu
przywołanego orzeczenia Izba wyraźnie stwierdziła, że twierdzenie ówczesnego
o
dwołującego, że wymagania zamawiającego są bezzasadne jako pozbawione uzasadnienia
faktycznego w ogóle nie poddawało się ocenie.
Stwierdzić należało, że nie można mówić o analogicznej sytuacji w analizowanej
sprawie. Argumentacja
zamawiającego, w której wskazywał on powody zastosowania
spornego kryterium
spotkała się z merytoryczną i szczegółową argumentacją przeciwną,
która została poparta dostatecznym materiałem dowodowym w postaci choćby złożonej
ekspertyzy prywatnej. Tymczasem
– jak wskazano wcześniej - argumentacja zamawiającego
w niniejszej sprawie
pozostała ogólna, hasłowa i nie poparta żadnym dowodem.
Analogicznie, b
ezzasadne było także powoływanie się na wyrok wydany przez Izbę 6
października 2015 r. w sprawie o sygn. akt KIO 2054/15. Oddalenie odwołania w tamtej
sprawie
również było podyktowane biernością strony odwołującej. Jak wynikało z
uzasadnienia ww. wyroku, f
unkcjonalność systemu w kontekście potrzeb Zamawiającego nie
została dowodowo podważona przez Odwołującego. Jak wskazano wcześniej, z taką
sytuacją nie mieliśmy do czynienia w analizowanej sprawie, w której to zamawiający w
odniesieniu
do zasadności spornego kryterium pozostawał bierny dowodowo, a nie
odwołujący.
Za
pozbawioną większej doniosłości prawnej uznano kwestię, czy sporne kryterium
oceny ofert ogranicza możliwości ofertowania odwołującemu i przystępującemu.
Zamawiający w odpowiedzi na odwołanie podniósł, że odwołujący i przystępujący mogą
zaoferować zamawiającemu w tym postepowaniu system spełniający wymogi z pkt 2 i 3
tabeli nr 2 załącznika nr 5 do SIWZ, to jest system pracujący równolegle w architekturze
trójwarstwowej i dwuwarstwowej.
W tym zakresie zamawia
jący powołał się na oferty tych wykonawców złożone w
postępowaniu prowadzonym przez samego zamawiającego w ubiegłym roku pod numerem
CZMZ.2500/17/2017.
Ze złożonych dowodów wynikało, że rzeczywiście w tamtym
postępowaniu obaj wykonawcy zadeklarowali zamawiającemu dostawę systemu o ww.
cechach.
Przystępujący wywiódł jednak, że jego oferta – pomimo ww. deklaracji - została
ostatecznie odrzucona
z powodu niespełnienia ww. wymogu. Natomiast odwołujący
przyznał, że w omawianym postepowaniu był w stanie zaoferować system działający
równolegle w obu architekturach, ale obecnie już nie jest w stanie tego spełnić, z uwagi na
porzucenie obsługi niektórych funkcjonalności w systemie działającym równolegle w obu
architekturach.
W
zaistniałej sytuacji można powiedzieć, że opisywane kryterium co najmniej
utrudniało możliwość konkurowania w postępowaniu przystępującemu, gdyż spełnienie przez
niego premiowanego wymogu było w historycznym postępowaniu skutecznie poddawane w
wątpliwość. Natomiast Izba stwierdziła, że kryterium nie ograniczało możliwości ofertowania
od
wołującemu. Niezasadne, a przy tym gołosłowne okazało się powoływanie się
odwołującego na swoją decyzję biznesową nieoferowania funkcjonalności, które oferował
jeszcze w ub. roku. Tym niemniej jednak, w ocenie Izby,
dla ustalenia, że kryterium oceny
ofert
było nieprawidłowe wystarczającym było ustalenie, że nie prowadzi ono do wyboru
oferty najkorzystniejszej ekonomicznie
, gdyż żaden z powodów jego zastosowania nie
okazał się przekonujący ani udowodniony.
Określenie w SIWZ kryterium oceny ofert, które nie jest nakierowane na identyfikację
tej oferty, która jest najlepsza narusza reguły wynikające z art. 91 ust. 2 ustawy Pzp i 7 ust. 1
Pzp, a także wskazówki płynące z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej. Oznacza
także, że wbrew wymogom zawartym w art. 67 ust. 4 dyrektywy
zamawiaj
ący przyznał sobie nieograniczoną swobodę wyboru oferty, co jest
niedopuszczalne.
Stosownie do art. 192 ust. 1 ustawy Pzp,
o oddaleniu odwołania lub jego
uwzględnieniu Izba orzeka w wyroku. W pozostałych przypadkach Izba wydaje
postanowienie.
Orzeczenie Izby, o którym mowa w pkt 2 sentencji, miało charakter
merytoryczny, gdyż odnosiło się do uwzględnienia odwołania. Z kolei orzeczenie Izby
zawarte w pkt 1 i 3
sentencji miało charakter formalny, gdyż dotyczyło odpowiednio
umorzenia części postępowania odwoławczego i kosztów postępowania, a zatem było
postanowieniem. O tym, że orzeczenie o kosztach zawarte w wyroku Izby jest
postanowieniem przesądził Sąd Najwyższy w uchwale z 8 grudnia 2005 r. III CZP 109/05
(OSN 2006/11/182). Z powołanego przepisu art. 192 ust. 1 ustawy Pzp wynika zakaz
wydawania przez Izbę orzeczenia o charakterze merytorycznym w innej formie aniżeli wyrok.
Z uwagi zatem na zbieg w jednym orzeczeniu rozstrzygnięć o charakterze merytorycznym (2
sentencji) i formalnym (pkt 1 i 3 se
ntencji), całe orzeczenie musiało przybrać postać wyroku.
Zgodnie z przepisem art. 192 ust. 2 ustawy Pzp, Krajowa Izba Odwoławcza
uwzględnia odwołanie w sytuacji, jeżeli stwierdzi naruszenie przepisów ustawy, które miało
wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik postępowania o udzielenie zamówienia. Z ww.
przepisu wynika, że powodem uwzględnienia odwołania może być stwierdzenie jedynie
kwalifikowanego naruszenia ustawy
Pzp, a mianowicie takiego, które wywiera lub może
wywrzeć istotny wpływ na wynik postępowania. A contrario, stwierdzenie braku naruszenia
lub naruszenia niekwalifikowanego, musi skutkować oddaleniem odwołania. Naruszenie art.
91 ust. 2 i art. 7 ust. 1
Pzp polegające na ustaleniu wadliwego kryterium oceny ofert, z
pewnością może mieć istotny wpływ na wynik postępowania. W wyniku zastosowania
nieprawidłowego kryterium może zostać wybrana jako najkorzystniejsza oferta, którą taką
ofertą nie będzie.
W świetle art. 192 ust. 3 pkt 1 ustawy Pzp, uwzględniając odwołanie, Izba może -
jeżeli umowa w sprawie zamówienia publicznego nie została zawarta - nakazać wykonanie
lub powtórzenie czynności zamawiającego lub nakazać unieważnienie czynności
zamawiającego. W konsekwencji Izba nakazała zamawiającemu wykonanie modyfikacji
treści załącznika nr 5 do specyfikacji istotnych warunków zamówienia w sposób wskazany w
sentencji.
Wobec powyższego, na podstawie art. 192 ust. 1 i art. 192 ust. 3 pkt 1 ustawy
Pzp, orzeczono jak w pkt 2 sentencji.
Zgodnie z art. 192 ust. 9 ustawy Pzp, w wyroku oraz w postanowieniu ko
ńczącym
postępowanie odwoławcze Izba rozstrzyga o kosztach postępowania odwoławczego. Z kolei
w świetle art. 192 ust. 10 ustawy Pzp, strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego
stosownie do jego wyniku, z zastrzeżeniem art. 186 ust. 6. Jak wskazuje się w
piśmiennictwie, reguła ponoszenia przez strony kosztów postępowania odwoławczego
stosownie do wyników postępowania odwoławczego oznacza, że „obowiązuje w nim,
analogicznie do procesu cywilnego, zasada odpowiedzialności za wynik procesu, według
której koszty postępowania obciążają ostatecznie stronę „przegrywającą” sprawę (por. art.
98 § 1 k.p.c.)” Jarosław Jerzykowski, Komentarz do art.192 ustawy - Prawo zamówień
publicznych, w:
Dzierżanowski W., Jerzykowski J., Stachowiak M. Prawo zamówień
publicznych. Komentarz, LEX, 2014, wydanie VI.
Zatem
użyty w art. 192 ust. 10 ustawy Pzp zwrot stosownie do jego wyniku należy
rozumieć analogicznie jak w procesie cywilnym. Jak wynika z postanowienia SN z dnia 31
stycznia 1991 r. II CZ 255/90, LEX nr 5314 stosunkowe
rozdzielenie kosztów polega na
rozdzielenie kosztów między stronami stosownie do wyniku postępowania i do wysokości w
jakiej zostały poniesione. Stosunkowy podział kosztów procesu (100 k.p.c.) dotyczy ich
całości co oznacza przyjęcie za podstawę obliczeń sumy należności obu stron, ustalonej
stosownie do zasad z art. 98 § 2 i 3 k.p.c. (oraz art. 99 k.p.c. w przypadkach tam
wskazanych). Sumę tę dzieli się proporcjonalnie do stosunku w jakim strony utrzymały się ze
swymi roszczeniami lub obroną, otrzymując w wyniku kwoty, stanowiące ich udziały w
całości kosztów. Jeżeli poniesione przez stronę koszty przewyższają obciążający ją udział
zasądzeniu na jej rzecz podlega różnica.
Jak wynika z postanowienia
Sądu Okręgowego w Gliwicach z 20 lipca 2016 r. sygn.
akt X Ga 280/16
– w przypadku rozstrzygnięcia, w którym część odwołania wniesionego do
Krajowej Izby Odwoławczej zostaje oddalona, zaś część uwzględniona zasada
odpowiedzialności za wynik postępowania odwoławczego oznacza obowiązek stosunkowego
rozdzielenia koszt
ów postępowania odwoławczego w takiej części, w jakiej odwołanie
odniosło skutek. Identyczny pogląd wyrażono w wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z
22 stycznia 2016 r. sygn. akt XXIII Ga 1992/15, w postanowieniu Sądu Okręgowego we
Wrocławiu z dnia 3 października 2013 r. sygn. akt X Ga 286/13, wyroku Sądu Okręgowego w
Warszawie z dnia 29 listopada 2016 r. sygn. akt XXIII Ga 880/16, wyroku Sądu Okręgowego
we Wrocławiu z 17 listopada 2016 r. sygn. akt X Ga 653/16, postanowieniu Sądu
Okręgowego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2017 r. sygn. akt XXIII Ga 1886/17.
W niniejszej sprawie Izba
w zakresie rozpatrywanym merytorycznie odpowiedzialność
za wynik postępowania odwoławczego ponosił w całości zamawiający. Zatem to tę stronę
Izba obciążyła całością kosztów postępowania odwoławczego. Na koszty postępowania
odwoławczego składał się wpis uiszczony przez odwołującego w wysokości 15.000 zł oraz
koszty wynagrodzenia pełnomocnika odwołującego w kwocie 3.600 zł, zatem łącznie 18.600
zł.
Biorąc powyższe pod uwagę, o kosztach postępowania orzeczono stosownie do
wyniku postępowania - na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy Pzp oraz w oparciu o
przepis
y § 5 ust. 2 pkt 1 w zw. z § 3 pkt 2 lit. b, § 5 ust. 4 rozporządzenia Prezesa Rady
Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od
odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania
(Dz. U. Nr 41 poz. 238 ze zm.).
Przewodniczący: ………………….…