sprostowanie oczywistej omyłki

Pomyłki w VAT czasem wolno poprawić jako oczywistą omyłkę

Pytanie:

Zamawiający w SWZ w rozdziale „Sposób obliczenia ceny” napisał:

„Wykonawca zobowiązany jest do określenia w złożonej ofercie stawki VAT zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Dla towarów wymienionych w załączniku nr 8 do tej ustawy cena złożonej oferty musi zawierać preferencyjną stawkę VAT 0%. Zamawiający przewiduje/potwierdza, że w odniesieniu do udzielanego zamówienia zostaną dochowane warunki wynikające z tej ustawy, uprawniające do zastosowania preferencyjnej stawki VAT 0% dla towarów wymienionych w jej załączniku nr 8. Zamawiający (organ nadzorujący placówki oświatowe) po udzieleniu zamówienia (podpisaniu umowy) wyda właściwe potwierdzenie na potrzeby rozliczenia VAT (zamówienie potwierdzone przez organ nadzorujący placówki oświatowe zgodnie z art. 83 ust. 14 pkt 1 o podatku od towarów i usług). Wykonawca zobowiązany jest skalkulować cenę za wykonanie przedmiotu zamówienia w oparciu o wymagania zamawiającego zawarte w SWZ wraz z załącznikami”.

Zamawiający zamieścił we wzorze ofertowym następujące rubryki do wypełnienia: zakres zamówienia, cena jednostkowa netto, stawka VAT (%), cena jednostkowa brutto (PLN), ilość, łączna cena brutto. Wykonawca w złożonej ofercie podał następujące dane:

  • Zakres zamówienia: komputer przenośny typu laptop, cena jednostkowa netto: 2500,00 zł
  • Stawka VAT (%): 0%
  • Cena jednostkowa brutto: 3075,00 zł
  • Ilość: 2szt.
  • Łączna cena brutto: 6150,00 zł.

Wykonawca wpisał stawkę VAT 0% a powinien 23%. Natomiast jednostkowa cena brutto oraz łączna cena brutto wpisana kwotowo uwzględnia stawkę VAT 23%. Zgodnie z ustawą o VAT stawka na ten produkt wynosi 23%.

Czy zamawiający może w formularzu ofertowym złożonym przez wykonawcę poprawić stawkę VAT z 0% na 23%, gdyż cena jednostkowa brutto i łączna cena brutto została wyliczona z uwzględnieniem stawki VAT 23% a nie 0% (na jakiej podstawie prawnej z ustawy Pzp)? Czy zamawiający ma obowiązek odrzucić ofertę wykonawcy?

Przed odrzuceniem oferty należy uważnie przeczytać jej treść i podjąć próbę poprawy omyłek

Pytanie:

Jesteśmy w trakcie procedury przetargowej na wycenę nieruchomości. Jednym z kryteriów oceny ofert jest doświadczenie rzeczoznawcy wskazanego przez wykonawcę do realizacji zamówienia. W siwz znajduje się zapis:

„Celem uzyskania punktów w kryterium »jakość – doświadczenie rzeczoznawcy«, wykonawca jest zobowiązany wraz z ofertą złożyć oświadczenie – przygotowane wg wzoru stanowiącego załącznik nr 5 do siwz zawierające informacje na temat:

a) przedmiotu dokonanej przez rzeczoznawcę wyceny,

b) rodzaju nieruchomości wycenianej, dla której rzeczoznawca przygotowywał operat,

c) podmiotu, na rzecz którego dany operat był sporządzany,

d) daty sporządzenia przez rzeczoznawcę operatu.

W przypadku gdy wykonawca:

  • nie wskaże w ofercie imienia i nazwiska rzeczoznawcy, który będzie wykonywał zadanie,
  • nie poda ilości wykonanych przez niego operatów, lub
  • nie złoży oświadczenia zawierającego dane na temat wykonanych przez rzeczoznawcę operatów,

lub gdy złożone oświadczenie będzie nieczytelne i zamawiający nie będzie mógł odczytać danych w nim zawartych, zostanie przyznane w przedmiotowym kryterium 0 punktów”.

We wzorze formularza znajduje się zapis: „Za cenę brutto ................... zł (wraz z należnym VAT 23%) (słownie: ...........................................) aktualizacja operatu w ramach zaoferowanej ceny przez …………………………… m-cy imię i nazwisko rzeczoznawcy: …………………………………………….. doświadczenie rzeczoznawcy: ……………………... (liczba wykonanych operatów szacunkowych w okresie ostatnich 36 m-cy) na wycenę nieruchomości ……………………………………… (należy określić czy zabudowanych czy niezabudowanych)”.

Wykonawca, który złożył ofertę w postępowaniu, nie wypełnił w formularzu ofertowym pola „doświadczenie”, ale załączył oświadczenie na temat doświadczenia rzeczoznawcy, z którego wynika liczba wykonanych operatów. Czy skoro wykonawca pominął w formularzu pole z doświadczeniem, które wynika wprost z oświadczenia, powinniśmy coś z tym zrobić?

Moim zdaniem opisany brak kwalifikuje się do poprawy jako inna omyłka polegająca na niezgodności treści oferty z siwz, niepowodująca istotnych zmian treści oferty.

Oferty złożone w toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego podlegają badaniu i ocenie pod kątem zgodności z siwz oraz przepisami prawa. Wymagania zamawiającego w zakresie wzorów dokumentów, które wykonawca ma wypełnić i złożyć z ofertą, stanowią wskazówkę dla potencjalnych oferentów co do informacji, które zamawiający chce uzyskać.

Przedmiotem badania i oceny ofert jest zatem treść złożonych ofert, a nie ich forma. Oferta ma zawierać wszystkie informacje, których żądał zamawiający.  Zdarza się oczywiście, że pojawią się w niej braki dokumentacyjne lub informacyjne. W takich sytuacjach przed podjęciem kroków przez zamawiającego należy dokładnie sprawdzić całą zawartość treści oferty, co umożliwi weryfikację rodzaju tych omyłek.

Dodanie nowych pozycji w kosztorysie i duplikacja istniejących – czy potraktować to jako omyłkę?

Pytanie:

W prowadzonym postępowaniu na budowę przedszkola złożono 6 ofert. W dwóch przypadkach wykonawcy w kosztorysach ofertowych ujęli dodatkowe pozycje. Jeden dodał 4 pozycje, które nie były przewidziane w przedmiarach robót o łącznej wartości dodanych pozycji 766 zł (cena całej oferty to 860.000 zł). Drugi wykonawca w trzech przypadkach zdublował pozycje, co jest widoczne nawet w numeracji pozycji (np. dwa razy jest wpisana numeracja pozycji 66), przy czym niestety w zdublowanych pozycjach zostały wpisane różne ceny jednostkowe (w jednej – 2,45 zł/1 m a w tej poniżej – niejako zdublowanej jest cena 29,22 zł). Zamawiający w treści siwz przyjął, że obowiązującą formą wynagrodzenia jest wynagrodzenie kosztorysowe. W odpowiedzi na zapytania wykonawców zamawiający udzielił wyjaśnień, że „Kosztorys ofertowy wykonawcy składany wraz z formularzem oferty powinien być sporządzony zgodnie z opisem przedmiotu zamówienia zawartym w siwz na realizację przedmiotowej inwestycji, którego uszczegółowienie zawiera dokumentacja techniczna stanowiąca załącznik nr 7 do siwz składająca się z projektów budowlanych, specyfikacji technicznych wykonania i odbioru robót oraz przedmiarów robót. Kosztorys ofertowy powinien zawierać wycenę wszystkich pozycji wskazanych w przedmiarach robót, w zakresie oraz w ilościach w nich podanych. Jeżeli wykonawca na etapie sporządzania kosztorysu ofertowego dostrzega jakieś braki lub rozbieżności w opublikowanej przez zamawiającego dokumentacji technicznej stanowiącej podstawę przygotowania kosztorysu ofertowego proszony jest o pilne ich zgłoszenie zamawiającemu, tak aby mógł się on do nich odnieść oraz poinformować wszystkich wykonawców potencjalnie zainteresowanych zamówieniem o konieczności wprowadzenia ewentualnych zmian czy poprawek dotyczących opublikowanej dokumentacji, w tym przedmiarów robót. Samowolne wprowadzenie przez wykonawcę pewnych dodatkowych pozycji kosztorysowych, które nie zostały przewidziane w przedmiarach robót stanowiących załączniki do siwz, a także pominięcie w kosztorysie ofertowym wyceny pewnych pozycji ujętych w przedmiarach robót stanowiących załączniki do siwz – zostanie potraktowane przez zamawiającego, jako złożenie oferty niezgodnej z treścią siwz (chyba, że zaistnieją przesłanki uzasadniające poprawę oferty przez zamawiającego w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp)”.

Czy zamawiający powinien odrzucić obie oferty czy może z uwagi na bagatelną wartość dodanych pozycji kosztorysowych dokonać samodzielnego ich skreślenia i poprawić oferty w trybie art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp?

Jeżeli ze złożonych ofert nie da się wyinterpretować prawidłowej treści potwierdzającej zgodność oferty z siwz, należy wezwać wykonawców do złożenia wyjaśnień w tym zakresie na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp, tak by zamawiający miał pełen obraz faktów. Z punktu widzenia dalszych konsekwencji czynność ta jest kluczowa. Zamawiający nie musi zgadywać, co wykonawca miał na myśli, kształtując kosztorys wbrew jasnym wymogom zamawiającego.

Bez analizy całości ofert wykonawców nie sposób stwierdzić, czy niezgodności dostrzeżone przez zamawiającego mogą zostać uznane za „inną omyłkę” oraz czy w ogóle można uznać je za jakiekolwiek omyłki. W przypadku oferenta, w którego ofercie pojawiły się zdublowane wiersze z rozbieżnymi cenami, przychodzi na myśl możliwość popełnienia błędu podczas np. kopiowania treści. Jednakże jeżeli z dalszej treści oferty tegoż wykonawcy zamawiający nie jest w stanie wywnioskować, która z pozycji (cen) jest właściwa, to w mojej ocenie zamawiający nie ma możliwości samodzielnego poprawienia tej oferty.

Korekta omyłki – tak, ale nie po negocjacjach z wykonawcą

Pytanie:

Zamawiający prowadzi przetarg nieograniczony, w którym kryterium oceny ofert jest cena. W siwz żądał, aby wykonawca przedstawił w ofercie harmonogram rzeczowo-finansowy. Do siwz załączono wzór harmonogramu, w którym wykonawca był zobowiązany podać wartości poszczególnych etapów realizacji zamówienia. W trzech pozycjach zamawiający określił limit wartości tych pozycji (w %). Wykonawca wpisując kwotę w jednej z ww. pozycji, podał wartość, która przekracza ustalony przez zamawiającego limit. Jednocześnie oświadczył w formularzu oferty, że akceptuje w całości i bez zastrzeżeń treść siwz i wszystkich załączników do niej (w tym również wzór harmonogramu rzeczowo-finansowego z określonymi limitami). Czy w powyższej sytuacji zamawiający może żądać od wykonawcy wyjaśnień na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp? Żądanie zamawiającego dotyczyłoby wyjaśnienia rozbieżności między jego oświadczeniem o akceptacji siwz i załączników a wpisaniem kwoty, która przewyższa zaakceptowany uprzednio przez wykonawcę limit wartości jednej z pozycji harmonogramu rzeczowo-finansowego. Na podstawie wyjaśnienia, które prowadziłoby do zmiany wartości poszczególnych pozycji w harmonogramie rzeczowo-finansowym, tj. tych z przekroczonym limitem i innej pozycji wskazanej przez wykonawcę w odpowiedzi na wyjaśnienia, zamawiający poprawiłby w ofercie inną omyłkę polegającą na niezgodności oferty z siwz, niepowodującą istotnej zmiany w treści oferty (art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp). Poprawienie omyłki nastąpiłoby tylko pod warunkiem, że wykonawca nie zmieniłby ogólnej ceny ofertowej.

pomyłka w oznaczeniu

Czy zamawiający może skorygować oferowany model sprzętu w złożonej ofercie?

Pewien wykonawca w postępowaniu dotyczącym m.in. rozbudowy i uruchomienia systemu informatycznego złożył ofertę, w której przez nieuwagę pomylił – jak twierdził – model oferowanego asortymentu. Ponieważ pomyłka polegała na zastąpieniu cyfry 3 liczbą 4, wykonawca przekonywał, że zamawiający ma obowiązek poprawić ją zgodnie z art. 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp. Czy faktycznie? Sprawdź, czy korekta oferowanego modelu sprzętu jest dopuszczalna a jeśli tak, to na jakich warunkach. 

  1. Zakładać należy, że wykonawca składający ofertę w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego działa z zamiarem uzyskania zamówienia, nie zaś odrzucenia jego oferty.
  2. Artykuł 87 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp, wprowadzony w celu uniknięcia licznych niegdyś przypadków odrzucania ofert z powodu błahych pomyłek, dopuszcza poprawienie niedopatrzeń, błędów niezamierzonych, opuszczeń, drobnych różnic itp., lecz wszystkie te zmiany muszą mieścić się w pojęciu „omyłki”.
  3. Omyłką jest błąd wykonawcy przy sporządzaniu oferty, niemający celowego działania polegającego na świadomym złożeniu oświadczenia woli o określonej treści.
  4. Ze względu na swoją oczywistość poprawa nie może być wynikiem prowadzenia wnikliwych badań, a powinna być wynikiem łatwo dostępnych informacji i niezaawansowanej wiedzy. Na przykład wiedzą taką mogą być powszechne wiadomości wyniesione ze szkoły, ze studiów, z praktyki zawodowej czy z życia codziennego. Łatwo dostępne informacje mogą być zawarte także np. w innych miejscach oferty, nawet w części oferty zastrzeżonej jako tajemnica przedsiębiorstwa.

Jak zapobiec problemom w ocenie ofert pod kątem VAT i kiedy wolno korygować omyłki w tym zakresie?

Pytanie:

Zamawiający prowadzi przetarg nieograniczony na wykonanie prac przyrodniczych w projekcie z zakresu bioróżnorodności, w którym dopuścił składanie ofert częściowych na 3 zadania:

  • część 1 − rekultywacja terenu, usuwanie roślin inwazyjnych i oczyszczanie stawu,
  • część 2 − prace arborystyczne,
  • część 3 − zakup i instalacja budek dla ptaków i ssaków.

W siwz jest zapis: „Stawka VAT powinna być określona zgodnie z ustawą z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Jeżeli wykonawca skalkuluje inną stawkę VAT niż 23%, jest zobowiązany podać w ofercie podstawę prawną takiego działania.

Według zamawiającego właściwe stawki VAT to:

  • dla części 1 − 8%,
  • dla części 2 − 23% dla dokumentacji i 8% dla usunięcia posuszu,
  • dla części 3 − 23% na dostawę i montaż budek lęgowych”.

W przypadku ofert złożonych na część 1 − jeden wykonawca zastosował preferencyjną stawkę VAT 8% i wskazał podstawę prawną swojego działania, przywołując art. 41 ust. 2 w zw. z art. 146a pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług (działalność usługowa związana z zagospodarowaniem terenów zieleni sklasyfikowana do PKWiU 81.30.10.0).
Wykonawca składający drugą ofertę przyjął w zakresie części 1 stawkę 23% VAT.

W zakresie części 2 tj. wykonania prac arborystycznych złożono trzy oferty. Zamawiający w kosztorysie wyceny tej części usług (część 2) prosił wykonawców o odrębne potraktowanie kosztów sporządzenia dokumentacji opisującej stan drzew i usługi usunięcia posuszu z drzew. Każdy z trzech wykonawców składających oferty wskazał tu różne stawki podatku:

  • oferta nr 1 zawiera stawkę 23% na każdą z pozycji zamówienia,
  • oferta nr 2 zawiera stawkę 8% na każdą z pozycji zamówienia a
  • oferta nr 3 zawiera stawkę 8% na usuwanie posuszu i 23% na opracowanie dokumentacji opisującej stan drzewostanu.

W zakresie części 3 dotyczącej dostawy i montażu budek lęgowych dla ptaków i ssaków jest podobnie. W jednej ofercie wykonawca oświadczył, że nie jest płatnikiem VAT, w dwóch ofertach zastosowano stawkę 23%, a w jednej 8%. Z wyjątkiem wykonawcy, który złożył ofertę na realizację części 1 z preferencyjną stawką podatku – pozostali nie określili podstawy prawnej stawek preferencyjnych. Zamawiający wystąpi zatem do nich o złożenie wyjaśnień w tym zakresie w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Pzp.

Jakie działania powinien podjąć zamawiający? Czy należy zwrócić się do wykonawców, którzy złożyli oferty z 23% VAT (a właściwa jest stawka 8%) z pytaniem o podstawy prawne ich działania? Czy oferty z niewłaściwą stawką VAT powinny być odrzucone jako zawierające błędy w obliczeniu ceny? Czy zamawiający powinien je przyjąć, niejako przerzucając na wykonawcę ryzyko, że po zastosowaniu podstawowej stawki podatku, jego oferta jest droższa i plasuje się na niższym miejscu w rankingu? Czy może należy poprawić te stawki na właściwe? Jedynym kryterium oceny ofert jest cena brutto.