Sygn. akt KIO 1761/18
WYROK
z dnia 21 września 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza – w składzie:
Przewodniczący: Anna Packo
Protokolant:
Marta Słoma
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 i 18 września 2018 r., w Warszawie, odwołania
wniesionego do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 3 września 2018 r. przez
wykonawcę
City Parking Group Spółka akcyjna, ul. Budowlanych 3, 86-300 Grudziądz
w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego
Gminę Wrocław – Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta, ul. Długa 49, 53-633 Wrocław
przy udziale wykonawcy
KBU Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, Plac na
Groblach 21/D, 31-
101 Kraków zgłaszającego przystąpienie do postępowania
odwoławczego po stronie zamawiającego
orzeka:
oddala odwołanie,
kosztami postępowania obciąża City Parking Group Spółkę akcyjną i zalicza
w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr (słownie:
piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez City Parking Group Spółkę
akcyjną tytułem wpisu od odwołania
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.
– Prawo zamówień
publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 z późn. zm.) na niniejszy wyrok – w terminie 7
dni od dnia jego doręczenia – przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby
Odwoławczej do Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
Przewodniczący: ……………………..…
Sygn. akt: KIO 1761/18
U z a s a d n i e n i e
Zamawiający: Gmina Wrocław – Zarząd Dróg i Utrzymania Miasta we Wrocławiu prowadzi
postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego na „obsługę strefy płatnego parkowania
we Wrocławiu” na podstawie ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 z późn. zm.), w trybie przetargu nieograniczonego.
Ogłoszenie o zamówieniu zostało opublikowane 23 grudnia 2017 r. w Dzienniku Urzędowym
Unii Europejskiej pod numerem 2017/S 247-519532.
Wartość zamówienia jest większa niż
kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy Prawo zamówień publicznych.
I Stanowisko Odwołującego:
Odwołujący – City Parking Group S.A. wniósł odwołanie wobec czynności wyboru jako
najkorzystniejszej oferty złożonej przez KBU Sp. z o.o. i poprzedzających tę czynność
zaniechań polegających na:
1. zaniechaniu unieważnienia postępowania, pomimo iż obarczone jest ono niemożliwą do
usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie
zamówienia publicznego,
2. zaniechaniu wykluczenia z postępowania KBU Sp. z o.o., pomimo iż w odpowiedzi na
wezwanie z 10 sierpnia 2018 r.
złożył niewystarczające wyjaśnienia w zakresie warunku
doświadczenia oraz bezpodstawnie nie zastosował się do żądania Zamawiającego
uzupełnienia dokumentów, ewentualnie: zaniechaniu skutecznego wezwania KBU Sp. z o.o.
do złożenia w trybie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych dokumentów
potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu w zakresie dotyczącym
doświadczenia, pomimo iż złożone przez KBU Sp. z o.o. w piśmie z 16 sierpnia 2018 r.
wyjaśnienia wraz z dokumentami nie potwierdzają okoliczności spełnienia warunku
doświadczenia określonego w punkcie IV.2.3) specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
3. zaniechaniu wezwania KBU Sp. z o.o. do złożenia w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych wyjaśnień dotyczących wyliczenia zaoferowanych istotnych części
składowych ceny lub kosztu z tytułu opłat za postój wniesionych w parkomatach bilonem
oraz zbliżeniową kartą płatniczą oraz wniesionych za pomocą urządzeń mobilnych (załącznik
nr 1 do oferty: Zestawienie kosztów zadania z tabelą 2. i tabelą 3.),
4. zaniechaniu wezwania KBU Sp. z o.o. do złożenia w trybie art. 87 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych wyjaśnień treści złożonej oferty w zakresie dotyczącym wyliczenia
kosztów z tytułu udostępnienia parkomatów ujętych w załączniku nr 1 do oferty: Zestawienie
kosztów zadania z tabelą 1., które wskazują, iż wykonawca KBU Sp. z o.o. zawyżył koszty
związane z realizacją tej części zamówienia uwzględniając w cenie/koszcie nie tylko koszt
zakupu/leasingu parkomatów, co nie odpowiada wymaganiom rozdziału XII ust. 1 pkt 2
specyfikacji istotnych warunków zamówienia w związku z wyjaśnieniem nr 2 tabeli 1.
„Obliczenie wartości wynagrodzenia z tytułu udostępnienia parkomatów TABELA 1” oraz
rozdziału XII ust. 6 treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
5. zaniechaniu odrzucenia oferty złożonej przez KBU Sp. z o.o. z tego powodu, iż jej treść
w zakresie wyliczenia kosztów z tytułu udostępnienia parkometrów ujęta w załączniku nr 1
do oferty: Zestawienie kosztów zadania z tabelą 1. wskazuje, iż wykonawca zawyżył koszty
związane z realizacją tej części zamówienia uwzględniając w cenie/koszcie nie tylko
i wyłącznie koszty zakupu/leasingu parkomatów, co nie odpowiada wymaganiom rozdziału
XII ust. 1 pkt 2 specyfikacji istotnych warun
ków zamówienia w związku z wyjaśnieniem nr 2
tabeli 1. „Obliczenie wartości wynagrodzenia z tytułu udostępnienia parkomatów TABELA 1”
oraz rozdziału XII ust. 6 treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia, którym to
czynnościom Odwołujący zarzucił naruszenie norm zawartych w przepisach (punkt
w odwołaniu oznaczony jako II):
1. art. 93 ust. 1 pkt 7 w związku z art. 146 ust. 6 oraz w związku z art. 38 ust. 4 i art. 7 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie unieważnienia postępowania
pomimo spełnienia ustawowych przesłanek obligujących Zamawiającego do dokonania takiej
czynności z uwagi na nieusuwalną wadę postępowania polegającą na nieprzewidzianym
zapisami specyfikacji istotnych warunków zamówienia dopuszczeniu do rozpoczęcia
pobier
ania opłaty za postój w SPP we Wrocławiu po 1 września 2018 r. (w odniesieniu do
płatności bezgotówkowych od 8 kwietnia 2019 r.), co stanowi nieprzewidzianą, a zatem
niedopuszczalną zmianę warunków udzielanego zamówienia dokonaną po upływie terminu
składania ofert, mającą wpływ na treść składanych ofert oraz mogącą mieć wpływ na wynik
postępowania,
2. art. 24 ust. 1 pkt 12 oraz 16 ustawy Prawo zamówień publicznych w związku z § 2 ust. 4
pkt 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia poprzez bezpodstawne niezastosowanie się przez KBU Sp. z o.o. do żądania
Zamawiającego z 10 sierpnia 2018 r. uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie
warunku doświadczenia, ewentualnie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych
w związku z § 2 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów... poprzez
zaniechanie skutecznego wezwania KBU Sp. z o.o. do złożenia dokumentów
potwie
rdzających spełnienie warunku dotyczącego doświadczenia, pomimo iż wyjaśnienia
złożone przez KBU Sp. z o.o. nie mogą zostać uznane za wystarczające dla uznania KBU
Sp. z o.o.
za wykonawcę posiadającego wymagane doświadczenie,
3. art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy
Prawo zamówień publicznych poprzez dokonanie wyboru jako
najkorzystniejszej oferty
złożonej przez KBU Sp. z o.o. pomimo braku wykazania spełnienia
przez KBU Sp. z o.o.
warunku doświadczenia określonego w punkcie IV.2.3) specyfikacji
istotnych warunków zamówienia,
4. art. 90 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie jego
zastosowania i brak wezwania KBU Sp. z o.o.
do złożenia wyjaśnień dotyczących możliwości
wykonania przedmiotu zamówienia za oferowaną cenę pomimo obiektywnych przesłanek
wskazujących, iż istotne części składowe ceny lub kosztu oferty, tj. koszty z tytułu opłat za
postój wniesionych w parkomatach bilonem oraz zbliżeniową kartą płatniczą oraz
wniesionych za pomocą urządzeń mobilnych (załącznik nr 1 do oferty: Zestawienie kosztów
zadania z tabelą 2. i tabelą 3.) są rażąco zaniżone w stosunku do przedmiotu zamówienia
i budzą obiektywne wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia
zgodnie z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego w specyfikacji istotnych
war
unków zamówienia,
5. art. 87 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie jego
zastosowania i brak wezwania KBU Sp. z o.o.
do złożenia wyjaśnień dotyczących wyliczenia
kosztów z tytułu udostępnienia parkometrów ujętych w załączniku do oferty: Zestawienie
kosztów zadania z tabelą 1. mających na celu ustalenie, czy wykonawca nie zawyżył
kosztów związanych z realizacją tej części zamówienia uwzględniając w cenie/koszcie także
inne koszty niż koszt zakupu/leasingu parkomatów, co byłoby sprzeczne z odpowiednimi
zapisami
specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz doprowadziłoby do
nieuzasadnionego uprzywilejowania wykonawcy KBU Sp. z o.o.,
6. art. 89 ust. 1 pkt 2
ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez zaniechanie jego
zastosowania i brak od
rzucenia oferty złożonej przez KBU Sp. z o.o. z tego powodu, iż
wyliczenie kosztów z tytułu udostępnienia parkometrów ujęte w załączniku do oferty:
Zestawienie kosztów zadania z tabelą 1. wskazuje, iż wykonawca zawyżył koszty związane
z realizacją tej części zamówienia uwzględniając w cenie/koszcie także inne koszty niż tylko
i wyłącznie koszt zakupu/leasingu parkomatów, co nie odpowiada wymaganiom rozdziału XII
ust. 1 pkt 2
specyfikacji istotnych warunków zamówienia w związku z wyjaśnieniem nr 2
zawartym we wzorze tabeli 1.
oraz rozdziału XII ust. 6 specyfikacji istotnych warunków
zamówienia,
7. art. 7 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez naruszenie zasad równego
traktowania, uczciwej konkurencji i przejrzystości polegających na:
a) bezpodstaw
nym odstąpieniu od rzetelnej weryfikacji spełniania przez KBU Sp. z o.o.
warunków przyjętych przez Zamawiającego w postępowaniu,
b)
odstąpienia od weryfikacji realności poziomu istotnych składników zaproponowanej przez
KBU Sp. z o.o.
ceny/kosztu ujętego w zestawieniu kosztów wraz z tabelą 2. i 3., pomimo
istnienia ustawowego obowiązku dokonania takiej weryfikacji,
c)
zaakceptowaniu nieuprawnionego zaniżania przez KBU Sp. z o.o. kosztów ujętych
w z
estawieniu kosztów zadania wraz z tabelą 2. i 3. oraz zawyżenia kosztów ujętych
w z
estawieniu kosztów zadania wraz z tabelą 1., co doprowadziło do nieuprawnionego
uprzywilejowania KBU Sp. z o.o.
w postępowaniu, polegającego na uzyskaniu pewności
wypłaty stałej i gwarantowanej części wynagrodzenia z tytułu udostępniania parkomatów
w wysokości większej niż uzasadniony koszt zakupu/leasingu parkomatów i tym samym
nieuprawnionym ograniczeniu ryzyka braku zapłaty wynagrodzenia uzależnionego od ilości
godzin parkowania samochodów w strefie płatnego parkowania (zestawienie kosztów
zadania wraz z t
abelą 2. i 3.),
d)
odstąpieniu od żądania wyjaśnień dotyczących szczegółów kalkulacji ceny za dostępność
parkomatów.
Odwołujący wniósł o uwzględnienie odwołania i nakazanie Zamawiającemu:
unieważnienia decyzji o wyborze oferty najkorzystniejszej,
2. unieważnienia postępowania lub ewentualnie, w przypadku nieuwzględnienia żądania
w zakresie unieważnienia postępowania, wykluczenia z postępowania KBU Sp. z o.o.
z powodu braku uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie warunku
doświadczenia w odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego z 10 sierpnia 2018 r.,
lub ewentualnie w przypadku nieuwzględnienia żądania: nakazanie powtórnego zbadania
i oceny zdolności podmiotowej wykonawcy KBU Sp. z o.o. poprzez dokonanie na podstawie
art. 26 ust. 3
ustawy Prawo zamówień publicznych w związku z § 2 ust. 4 pkt 2
rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów .... wezwania do złożenia dowodów
potwierdzających spełnienie przez KBU Sp. z o.o. warunku doświadczenia,
powtórnego zbadania treści oferty KBU Sp. z o.o. poprzez dokonanie wezwania do
udzielenia wyjaśnień dotyczących wyliczenia istotnych części składowych zaoferowanej ceny
lub kosztu oferty określonych przez wykonawcę w zestawieniu kosztów zadania z tabelą 2.
i tabelą 3., tj. z tytułu opłat za postój wniesionych w parkomatach bilonem oraz zbliżeniową
kartą płatniczą oraz wniesionych za pomocą urządzeń mobilnych,
6. p
owtórnego zbadania treści złożonej przez KBU Sp. z o.o. oferty poprzez dokonanie
wezwania KBU Sp. z o.o. do udziele
nia wyjaśnień dotyczących wyliczenia kosztów z tytułu
udostępnienia parkomatów wskazanych w zestawieniu kosztów zadania wraz tabelą 1. oraz
tym samym wyjaśnienia, czy wyliczenie uwzględnia jedynie koszty zakupu/leasingu
parkomatów, czy także uwzględnia inne koszty związane z realizacją zamówienia, które
powinny być ujęte w wynagrodzeniu wyliczonym w zestawieniu kosztów zadania wraz
z t
abelą 2. i 3., lub ewentualnie także nakazanie odrzucenia oferty złożonej przez KBU Sp.
z o.o. w przypadku,
gdy złożone wyjaśnienia potwierdzą, iż wyliczenie kosztów z tytułu
udostępnienia parkomatów wskazane w zestawieniu kosztów zadania wraz tabelą 1. nie
uwzględnia jedynie kosztu zakupu/leasingu parkomatów, lecz uwzględnia także inne koszty
związane z realizacją zamówienia, które powinny być ujęte w wynagrodzeniu wyliczonym
w z
estawieniu kosztów zadania wraz z tabelą 2. i 3.,
zasądzenie od Zamawiającego na rzecz Odwołującego kosztów postępowania w tym
kosztów reprezentacji zgodnie z właściwymi przepisami.
W odwołaniu Odwołujący wskazał, że informację o naruszeniu przepisów prawa powziął
22 sierpnia 2018 r., gdy
otrzymał pismo Zamawiającego o wyborze jako najkorzystniejszej
oferty złożonej przez KBU Sp. z o.o.
W zakresie zarzutu zaniechania czynności unieważnienia postępowania:
Zaniechanie wykonania czynności unieważnienia postępowania narusza interes
Odwołującego w uzyskaniu zamówienia, który należy interpretować szeroko i który może
dotyczyć ewentualnego wszczęcia nowego postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego (tak orzeczenia TSUE w sprawie C-131/16 i C-100/12). Stwierdzenie
ewentualnych podstaw do unieważnienia postępowania stworzy Odwołującemu nową
sytuację w powtórzonym postępowaniu, która doprowadzić może do uznania oferty
Odwołującego za najkorzystniejszą oraz tym samym uzyskania przedmiotu zamówienia.
Dochowanie wyznaczonego w
specyfikacji istotnych warunków zamówienia terminu
rozpoczęcia pobierania opłat na dzień 1 września 2018 r. nie jest obiektywnie możliwe.
Pomimo
upływu terminu uruchomienia SPP wybór jako najkorzystniejszej oferty KBU Sp.
z o.o. dokonany 22 sierpnia 2018
r. świadczy o tym, że Zamawiający zgodził się na
uruchomienie SPP w innym terminie niż określony w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia. Ponadto, jak wynika z uchwały Rady Miejskiej Wrocławia nr LIX/1400/18 z 5
lipca
2018 r. termin uruchomienia SPP we Wrocławiu na nowych zasadach umożliwiających
bezgotówkowe uiszczanie opłat za postój przy użyciu zbliżeniowych kart płatniczych został
przesunięty z 1 września 2018 r. na 8 kwietnia 2019 r. Jednocześnie możliwości zmiany
terminu funkcjonowania SPP
na dzień 8 kwietnia 2019 r., a więc o ponad 7 miesięcy,
Zamawiający nie przewidział w ramach niniejszego postępowania. W związku
z zakończeniem przez Odwołującego w okresie 1 września 2018 r. – 8 kwietnia 2019 r.
realizacji kontraktów w innych miejscowościach w powtórzonym postępowaniu Odwołujący,
składając swą ofertę, mógłby zaproponować wycofywane z innych miast parkometry, które
stanowią własność Odwołującego oraz które spełniają wymogi Zamawiającego. Użycie
parkometrów zlokalizowanych w innych miejscowościach w celu wykonania przedmiotowego
zamówienia wpływa na obniżenie kosztów związanych z wykonywaniem usługi we
Wrocławiu, czego Odwołujący nie miał możliwości uwzględnić w okresie składania ofert.
Kalkulując ofertę składaną w niniejszym postępowaniu Odwołujący przewidywał zakup
nowych parkometrów na potrzeby realizacji zamówienia, albowiem zgodnie z wymogami
specyfikacji istotnych warunków zamówienia przyjął, iż rozpoczęcie pobierania opłaty za
postój rozpocznie się 1 września 2018 r. a więc z dniem, który uniemożliwia mu
wykorzystanie parkometrów stojących w innych miejscowościach.
Gdyby Odwołujący posiadał wiedzę o możliwości przesunięcia terminu rozpoczęcia
pobierania opłaty za postój, oferta Odwołującego złożona zostałaby na zupełnie innych –
korzystniejszych dla Zamawiającego – warunkach finansowych. Podjęcie przez
Zamawiającego czynności wyboru oferty KBU Sp. z o.o. jako najkorzystniejszej pomimo
upływu wymaganego terminu uruchomienia SPP, jak i podjęcie decyzji o zmianie tego
terminu w ramach toczącego się postępowania, pomimo że Zamawiający nie dopuścił
możliwości takiej zmiany, w sposób sprzeczny z ustawą Prawo zamówień publicznych,
pozbawiło Odwołującego możliwości uzyskania i realizacji przedmiotu zamówienia,
doprowadzając do powstania oczywistej szkody w interesie Odwołującego. Wniesienie
odwołania zmierza zatem do unieważnienia postępowania i jego ponownego
przeprowadzenia z uwzględnieniem pełnej wiedzy o warunkach realizowanego zamówienia,
a tym samym z poszanowaniem zasad równego traktowania wykonawców, uczciwej
konkurencji i przejrzystości, które stanowią warunek konieczny do tego, aby wynik
postępowania był zgodny z Ustawą oraz wymaganiami Zamawiającego.
Z kolei gdyby Zam
awiający wykluczył KBU Sp. z o.o. z postępowania lub właściwie dokonał
weryfikacji spełniania warunków udziału w postępowaniu oraz zbadał treść oferty KBU Sp.
z o.o.,
doprowadziłoby to do obowiązku wyboru przez Zamawiającego oferty Odwołującego
jako najkorzystniejszej
, gdyż Zamawiający – oprócz wybranej oferty – uznał ofertę
Odwołującego za jedyną odpowiadającą jego wymaganiom.
Zamawiający obowiązany jest do unieważnienia postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego,
jeżeli postępowanie obarczone jest niemożliwą do usunięcia wadą,
uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy w sprawie zamówienia
publicznego (art. 93 ust. 1 pkt 7
ustawy Prawo zamówień publicznych).
Umowa w sprawie zamówienia publicznego podlega unieważnieniu w sytuacji wypełnienia
się jednej z katalogu bezwzględnych przesłanek nieważności umowy, określonych w art. 146
ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych oraz przesłanki wynikającej z przepisu art. 146
ust. 6
ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. naruszenia przez zamawiającego przepisów
ustawy, które miało lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania.
Tym samym
obowiązek unieważnienia postępowania na podstawie art. 93 ust. 1 pkt 7
ustawy Prawo zamówień publicznych istnieje w sytuacji łącznego wystąpienia kwalifikowanej
wa
dy prawnej postępowania, która uniemożliwia zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy
, a która nie może być usunięta zgodnie z normami prawnymi przewidzianymi
w przepisach ustawy Prawo zamówień publicznych. Nie każde naruszenie (wada) stanowi
podstaw
ę do unieważnienia postępowania. Zgodnie z art. 146 ust. 6 ustawy Prawo
zamówień publicznych naruszenie, które miało lub mogło mieć wpływ na wynik
postępowania zostało uznane przez ustawodawcę za kwalifikowaną wadę postępowania
skutkującą unieważnieniem umowy, której wystąpienie skutkuje także obowiązkiem
unieważnienia postępowania.
Zamawiający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia wyznaczył ścisłe terminy
realizacji poszczególnych etapów zamówienia, w szczególności termin rozpoczęcia
pobierania opłat za postój (uruchomienie urządzeń do poboru opłat parkingowych oraz usługi
płatności urządzeniami mobilnymi), który został wyznaczony na 1 września 2018 r. Termin
ten miał charakter istotny na co wskazuje jego niezmienny charakter nadany przez samego
Zama
wiającego, przewidziane wysokie kary umowne za jego niedochowanie, umowne
prawo odstąpienia Zamawiającego od umowy w przypadku jego niedochowania.
Odwołujący przygotowując ofertę uwzględnił wymóg Zamawiającego niezmienności
terminów jako istotne postanowienie specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz
przyszłej umowy.
Orzecznictwo Izby wskazuje, iż w takich okolicznościach niemożność dochowania terminu
skutkuje koniecznością unieważnienia postępowania. Jak wynika z wyroku KIO sygn. akt
KIO 929/17
: „nie negując możliwości ewentualnej nieznacznej korekty tego terminu należy
stwierdzić, że realna w okolicznościach sprawy jest perspektywa obiektywnej niemożności
jego dotrzymania w tym sezonie. Tym samym termin należy uznać w tym postępowaniu za
przedmiotowo
istotny składnik ze względu na zasadniczy jego charakter dla tego
postępowania i w konsekwencji składnik przedmiotowo istotny (essentialia negotii) umowy
zawartej po przeprowadzeniu tego
postępowania.”
Powyższy, istotny charakter terminów jednoznacznie wynika z treści postanowień
dokumentacji przetargowej oraz wyjaśnień udzielonych w odpowiedzi na zadane przez
Odwołującego pytania do specyfikacji istotnych warunków zamówienia:
1. Zgodnie z r
ozdziałem III pkt 11 ppkt 2 specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz
rozdziałem IV pkt 3 opisu przedmiotu zamówienia obowiązkiem wybranego wykonawcy
pozostaje rozpoczęcie pobierania opłat za postój (uruchomienie urządzeń do poboru opłat
parkingowych oraz usługi płatności urządzeniami mobilnymi) 1 września 2018 r. o godz.
0:00; postanowienia te
znajdują swoje odzwierciedlenie w § 2 ust. 2 wzoru umowy.
2. Z
godnie z rozdziałem IV ust. 3 pkt 2 oraz rozdziałem XIII ust. 19 opisu przedmiotu
zamówienia Zamawiający nałożył na wybranego wykonawcę dodatkowe obowiązki
polegaj
ące na:
a)
przeprowadzeniu testowego rozruchu zamontowanych urządzeń gwarantującego
prawidłowe rozpoczęcie funkcjonowania parkomatów od 1 września 2018 r.; prace związane
z testowym rozruchem musiały zostać zakończone i zgłoszone do odbioru najpóźniej
24 sierpnia 2018 r.,
b) przygotowaniu folderu informacyjnego w terminie
miesiąca przed uruchomieniem systemu
poboru opłat, czyli do 1 sierpnia 2018 r.,
c)
za niedochowanie powyższych terminów realizacji umowy Zamawiający, w § 9 ust. 2 pkt
2, 3 i 10 projektu umowy,
przewidział sankcje w postaci kar umownych:
za każdy dzień zwłoki od terminu określonego w § 2 ust. 2 wzoru umowy (rozpoczęcie
pobierania opłat za postój – uruchomienie urządzeń do poboru opłat parkingowych oraz
usługi płatności urządzeniami mobilnymi) w wysokości 30.000 zł,
za każdy dzień zwłoki od terminu określonego w rozdziale IV ust. 3 pkt 2 opisu przedmiotu
zamówienia (przeprowadzenie testowego rozruchu) w wysokości 15.000 zł,
za niewywiązanie się z obowiązku określonego w rozdziale XIII ust. 19 opisu przedmiotu
zamówienia w terminie (przygotowanie folderu informacyjnego) w wysokości 1.000,00 zł
za każdy dzień liczony od przekroczenia terminu.
3. T
erminy rozpoczęcia funkcjonowania SPP na nowych zasadach wynikały z przyjętej przez
Radę Miejską we Wrocławiu uchwały nr XLVIII/1143/17 z 23 listopada 2017 r., która
zobowiązywała Prezydenta Miasta Wrocławia (jako organu wykonawczego jednostki
samorządu terytorialnego, któremu powierzano jej wykonanie) do wprowadzenia od
1 września 2018 r. możliwości uiszczania w parkomacie opłaty za pomocą elektronicznych
instrumentów płatniczych umożliwiających dokonywanie bezgotówkowych płatności przy
użyciu zbliżeniowych kart płatniczych (§ 1 pkt 5 lit. b) w związku z § 3 uchwały (Dz. Urz. Woj.
Dolnośląskiego poz. 5025). Uchwała Rady Miejskiej stanowiła integralną część opisu
przedmiotu zamówienia stanowiąc jego załącznik nr 1b); cały opis przedmiotu zamówienia
wraz załącznikami, podobnie jak złożona przez wybranego wykonawcę oferta, stanowi
integralną część umowy o zamówienie publiczne oraz jej załącznik (§ 1 ust. 2 i 11 wzoru
umowy),
zaś wykonawca zobowiązany jest do realizacji przedmiotu zamówienia zgodnie z
wytycznymi i obowiązkami zawartymi w opisie przedmiotu zamówienia.
Zamawiający w § 12 ust. 1 projektu umowy nie przewidział możliwości zmiany terminów
umowy w sytuacji, gdy dochowanie umownych terminów stanie się niemożliwe z powodu
wydłużenia prowadzonego postępowania, tym samym nie istniały uzasadnione podstawy do
przyjęcia tezy o dopuszczalności wprowadzenia zmian w umowie na podstawie art. 144 ust.
1 pkt 1
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Zamawiający w § 11 ust. 3 projektu umowy zastrzegł, że jeżeli wykonawca opóźnia się
z rozpoczęciem lub zakończeniem realizacji przedmiotu tak dalece, że nie jest
prawdopodobne, żeby zdołał go ukończyć w terminie wyznaczonym przez Zamawiającego,
Zamawiający może bez wyznaczenia terminu dodatkowego od umowy odstąpić jeszcze
przed upływem terminu jej wykonania; zastrzeżenie umownego prawa odstąpienia od umowy
w syt
uacji opóźnienia się z rozpoczęciem realizacji przedmiotu stanowiło także uzasadnione
podstawy dla
Odwołującego do przyjęcia założenia o bezwzględnym charakterze
poszczególnych terminów związanych z rozpoczęciem realizacji przedmiotu umowy.
6. W
związku z tak rygorystycznymi wymogami Odwołujący złożył zapytanie do specyfikacji
istotnych warunków zamówienia o następującej treści: „Pytanie nr 146: Pytanie dotyczące §
9 ust 2 pkt 2) umowy: Wykonawca zapłaci Zamawiającemu kary umowne za każdy dzień
przekroczeni
a terminu określonego w § 2 ust 2, w wysokości 30.000,00 zł. Czy w związku
z odbiorem każdego z udostępnionych przez Wykonawcę urządzeń przez Zamawiającego
(Rozdział IV ust e3 pkt 3 OPZ), za przekroczenie terminu będzie uznawana także sytuacja,
gdy jedyni
e pojedyncze sztuki parkometrów nie będą odebrane w terminie, ale świadczenie
usług nastąpi w dniu 01.09.2018 r.? Czy nie bardziej właściwe jest określenie ww. kary za
całkowity brak świadczenia usługi w terminie określonym oraz stosowanie proporcjonalnej
kary w zależności od liczby nieodebranych parkometrów? Czy istnieje możliwość zmiany
terminu pobierania opłat w przypadku późnego terminu zawarcia umowy w sytuacji
ewentualnie przedłużającej się procedury przetargowej? Zbyt późne zawarcie umowy
z przyczyn
niezależnych od stron może czynić niemożliwym dochowanie terminów oraz
niezasadne naliczenie kar umownych.
Odpowiedź nr 146: Zamawiający naliczy karę, o której mowa w § 9 ust. 2 pkt 2) umowy
w przypadku przekroczenia przez Wykon
awcę terminu 1 września 2018 r.”
Zamawiający, udzielając odpowiedzi na zadane pytania jednoznacznie wskazał, iż w każdym
przypadku, o którym mowa w zapytaniu, przewiduje naliczanie kar umownych, a zatem nie
dopuszcza także możliwości zmian terminu pobierania opłat w sytuacji przedłużającej się
procedury przetargowej.
7. Zgodnie z r
ozdziałem III ust. 11 pkt 3) specyfikacji istotnych warunków zamówienia
Zamawiający określił termin zakończenia pobierania opłat za postój przez wykonawcę jako
wyczerpanie kwoty przeznaczonej na realizację zamówienia, lecz nie dłużej niż 7 lat od daty
rozpoczęcia pobierania opłat za postój, z zastrzeżeniem pkt 4; jednocześnie, zgodnie
z
sekcją II pkt 2.7) ogłoszenia o zamówieniu koniec okresu obowiązywania zamówienia
został wyznaczony nie później niż na dzień 31 sierpnia 2025 r. Powyżej wskazana data
zakończenia umowy ujęta w ogłoszeniu o zamówieniu jednoznacznie potwierdza wolę
Zamawiającego liczenia 7-letniego terminu poboru opłat wyłącznie od daty 1 września 2018
r. i brak możliwości jego zmiany. Gdyby Zamawiający dopuszczał termin rozpoczęcia poboru
inny niż 1 września 2018 r., skorzystałby z alternatywnych opcji wypełniania sekcji II pkt 2.7)
ogłoszenia o zamówieniu w zakresie okresu obowiązywania zamówienia poprzez wskazanie
liczby miesięcy.
8. W
związku z przedłużaniem się postępowania z przyczyn leżących po stronie
Zamawiającego oraz licząc się z możliwością wezwania Odwołującego do wniesienia
wadium w przypadku ponownego wyboru oferty najkorzystniejszej
, Odwołujący, pismem
z 13 lipca 2018 r.,
zwrócił się z wnioskiem o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:
c
zy w związku z przedłużającym się postępowaniem, pomimo braku prawnych możliwości
zmian terminów umownych, Zamawiający dopuszcza jednak wprowadzenie zmian
w zawartej z wybranym wykonawcą umowie polegających na przesunięciu terminu
rozpoczęcia pobierania opłat za postój określony w przetargu na 1 września 2018 r., terminu
przeprowadzenia testowego rozruchu zamontowanych urządzeń, który został wyznaczony
na dzień 24 sierpnia 2018 r., oraz terminu przygotowania folderów informacyjnych, a jeśli tak,
to na jakiej podstawie prawnej i na jaki okres? W przypadku negatywnej odpowiedzi na
pytanie pierwsze, czy w sytuacji niedochowania ww. terminów umownych z uwagi na
przeciągające się postępowanie Zamawiający przewiduje możliwość odstąpienia od
naliczenia i dochodzenia należnych kar przewidzianych w umowie np. z powodu uznania, iż
opóźnienie nie wynika z okoliczności, za które wykonawca ponosi odpowiedzialność? Czy
świadoma zgoda wykonawcy na zawarcie umowy określającej terminy, których dochowanie
jest obiektywnie niemożliwe, uznane zostanie za okoliczność, za którą wykonawca będzie
ponosił jednak odpowiedzialność, za czym przemawia także treść odpowiedzi udzielonych
na pytania 146. oraz 147. do specyfi
kacji istotnych warunków zamówienia? Na zadane
pytania Odwołujący nie uzyskał odpowiedzi.
Pomimo przyjętych przez Zamawiającego warunków realizacji kontraktu, dokonanie
22 sierpnia 2018
r. czynności wyboru oferty najkorzystniejszej oznacza w skutkach
dopu
szczenie przez Zamawiającego rozpoczęcia świadczenia powyżej wskazanych
poszczególnych czynności po 1 września 2018 r., a więc w innych terminach niż przyjęte
w
specyfikacji istotnych warunków zamówienia oraz projekcie umowy. W szczególności
Zamawiający dopuszcza rozpoczęcie pobierania opłat za postój (uruchomienie urządzeń do
poboru opłat parkingowych oraz usługi płatności urządzeniami mobilnymi) przez wybranego
wykonawcę po tym terminie.
Czynność wyboru oferty najkorzystniejszej, która prowadzi do zawarcia umowy po
1 września 2018 r. stanowi odejście od wymogów dotyczących terminów realizacji
przedmiotu zamówienia, które zostały przewidziane w dokumentacji przetargowej. Zmiana
terminów w okolicznościach przedłużającego się przetargu nie tylko nie została przewidziana
w
specyfikacji istotnych warunków zamówienia, ale odpowiedź na pytanie nr 146 wskazuje
na wolę Zamawiającego, aby termin 1 września 2018 r. posiadał charakter niezmienny
w sytuacji przedłużania się postępowania przetargowego. Zamawiający udzielając
odpowiedzi nr 146 godził się zatem z koniecznością ewentualnego unieważnienia
postępowania w sytuacji, gdy czas trwania postępowania przetargowego uniemożliwi
realiza
cję usługi poboru opłat od 1 września 2018 r. Warunki realizacji zamówienia zostały
expressis verbis
zmienione w wyniku przyjęcia przez Radę Miasta Wrocławia uchwały nr
LIX/1400/18 z 5 lipca 2018
r., którą zmieniono uchwałę nr XLVIII/1143/17, która jest
integralną częścią dokumentacji przetargowej. Nowa uchwała weszła w życie w 1 sierpnia
2018 r.,
a więc należy przyjąć, iż z tym dniem nastąpiły zmiany w specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, tj. po upływie terminu składania ofert. Nową uchwałą dokonano
zmiany terminu bezgotówkowego uiszczania opłat za postój przy użyciu zbliżeniowych kart
płatniczych wyznaczoną pierwotnie w dokumentacji przetargowej na 1 września 2018 r. oraz
wyznaczono nowy termin na 8 kwietnia 2019 r.
Czynność wyboru oferty najkorzystniejszej oraz zmiany dokonane w załączniku nr 1b do
opisu przedmiotu zamówienia oznaczają zmianę warunków udzielanego zamówienia po
upływie terminu składania ofert, co jest niedopuszczalne w świetle art. 38 ust. 4 ustawy
Prawo zamówień publicznych i stanowi złamanie podstawowych zasad udzielania zamówień
publicznych wyrażonych w art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, a więc zasad
równego traktowania oraz przejrzystości.
Zgodnie z art. 38 ust. 4
ustawy Prawo zamówień publicznych wprowadzenie zmian
w wymogach określonych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia jest możliwe
jedynie przed upływem terminu składania ofert, czyli a contrario zakazana jest zmiana po
upływie tego terminu. Z kolei zasada równego traktowania oferentów, mająca na celu
wspieranie rozwoju zdro
wej i skutecznej konkurencji między przedsiębiorstwami
ubiega
jącymi się o zamówienie publiczne, wymaga, by wszyscy oferenci mieli takie same
szanse przy formułowaniu swych ofert, z czego wynika wymóg, aby oferty wszystkich
konkurentów podlegały tym samym warunkom (orzeczenie TSUE w sprawie C-538/13,
C-496/99 C-42/13).
Obowiązek przejrzystości, który jest dopełnieniem powyższej zasady, ma
na celu zagwarantowanie braku ryzyka faworyzowania i arbitralnego traktowania niektórych
ofer
entów lub ofert przez instytucję zamawiającą. Z zasady przejrzystości wynika zatem
obowi
ązek Zamawiającego podawania informacji o wymogach dotyczących udzielanego
zamówienia, które mogą mieć wpływ na proponowane warunki składanych ofert lub krąg
potencjalnych wykonawców zainteresowanych realizacją zamówienia, tak, aby zapewnić
równe szanse wykonawcom przy ubieganiu się o zamówienie. Brak informacji o możliwości
wyznaczenie późniejszego terminu rozpoczęcia świadczenie usługi poboru opłat niż 1
września 2018 r. miał istotny wpływ na treść składanych ofert oraz mógł wpłynąć na wyniki
postępowania.
Zamawiający, dokonując zmian wymagań po upływie terminu składania ofert i wbrew
warunkom przyjętym przez siebie w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, naruszył
w sposób rażący normy wyrażone w przepisach art. 38 ust. 4 oraz art. 7 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych. O kwalifikacji postępowania Zamawiającego jako rażącego
naruszenia norm przesądza nie tylko fakt postępowania niezgodnego z jednoznacznymi
normami, ale przede wszystkim, iż postępowanie Zamawiającego godzi w podstawowe
zasady udz
ielania zamówień publicznych wyrażone zarówno w przepisach prawa polskiego,
jak i unijnego.
Powyższe wskazuje, iż w postępowaniu naruszono powyższe przepisy ustawy Prawo
zamówień publicznych, a więc jest ono obarczone wadą. Wada ta ma charakter istotny,
bowiem
gdyby wykonawca wiedział o możliwości wydłużenia terminów związanych
z realizacją zamówienia, w szczególności możliwości świadczenia usługi bezgotówkowego
uis
zczania opłat za postój od 8 kwietnia 2019 r., miałoby to istotny wpływ na treść złożonej
oferty i jej warunki finansowe. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na zapytanie
dotyczące
możliwości zmiany terminu rozpoczęcia poboru opłat w sytuacji przedłużenia się
postępowania oferta Odwołującego nie uwzględniałaby zakupu nowych parkomatów
dostosowanych
do wykonywania operacji bezgotówkowych w celu wykonania zamówienia,
lecz wykorzystanie urządzeń z miejscowości, w których kontrakty kończą się w okresie od
1 września 2018 r. do 8 kwietnia 2019 r., które stanowią własność Odwołującego i spełniają
wszystkie wymagania
Zamawiającego. Odwołujący ponosiłby zatem znacząco niższe koszty
realizacji przedmiotu zamówienia, co mogłoby mieć wpływ na wynik prowadzonego
postępowania – choćby z tytułu realizacji dwóch umów zawartych z Miastem Łódź możliwe
byłoby przeniesienie od 1 marca 2019 r. łącznie 299 sztuk parkometrów,
a więc liczby wymaganej przez Zamawiającego parkomatów w roku 2018. Odwołujący
wskazał też inne umowy, których termin realizacji upływa do 30 września 2018 r.,
w
ykorzystanie parkometrów z których nie było rozważane z uwagi na określony
w
specyfikacji istotnych warunków zamówienia wiążący termin rozpoczęcia poboru opłat 1
września 2018 r.
Zamawiający nie przewidział także możliwości zmiany terminu zakończenia poboru opłat
w okolicznościach przedłużającego się postępowania przetargowego, co miało także
znaczenie przy formułowaniu warunków składanej oferty. Data rozpoczęcia i zakończenia
okresu
poboru
opłat
za
postój
jest
datą
kluczową
dla
złożenia
oferty
i kalkulacji ceny, albowiem daty te wyznaczają okres, w którym możliwa jest wypłata
wynagrodzenia w
ykonawcy, przy czym nie może ono być wyższe niż wskazane w ofercie.
Rozpoczęcie późniejsze poboru opłat przy zachowaniu terminu końcowego umowy
wskazanego w ogłoszeniu o zamówieniu skraca czas, w którym możliwe jest pobieranie
wynagrodzenia przez wykonawcę, które dokonywane jest w okresie miesięcznym
i uzależnione przede wszystkim od kwoty wpływu środków z tytułu opłaty za postój.
Skrócenie 7-letniego okresu poboru opłat (nieprzewidziane warunkami przetargu) zwiększa
zatem ryzyko wykonawcy braku wypłaty wynagrodzenia w wysokości wskazanej w ofercie
i zwrotu kosztów związanych z zakupem parkomatów. Oczywiste jest, iż ryzyko straty jest
mniejsze przy dłuższym okresie pobierania opłat niż w okresie krótszym. Gdyby zatem
wykonawcy posiadali wiedzę o dokonaniu takiej zmiany (tj. przesunięciu terminu rozpoczęcia
poboru opłat przy zachowaniu terminu jego zakończenia na 31 sierpnia 2025 r.)
w okolicznościach przedłużającego się przetargu, niewątpliwie informacja ta miałaby wpływ
na kalkulację cenową wykonawców (treść złożonych ofert), co z kolei mogłoby mieć także
wpływ na ostateczne wyniki przetargu.
Nie można także wykluczyć, iż wyznaczenie odleglejszego w czasie terminu rozpoczęcia
pobierania opłat umożliwiłoby także innym wykonawcom ubieganie się o realizację
przedmiotowego zamówienia, gdyż narzucone przez Zamawiającego terminy rozpoczęcia
funkcjonowania SPP były bardzo krótkie biorąc pod uwagę skalę przedsięwzięcia, co mogło
zniechęcić potencjalnych wykonawców do złożenia oferty. Wyznaczenie dłuższego terminu
dawałoby zatem więcej czasu na przygotowanie funkcjonowania SPP oraz mogło zachęcić
szerszą grupę wykonawców do złożenia oferty, co z kolei mogło także mieć wpływ na wynik
postępowania.
Z powyższego wynika, iż dokonana zmiana wymogów związanych z realizacją zamówienia
po upływie terminu składania ofert, której Zamawiający wcześniej nie przewidział, ma
charakter istotny, albowiem gdyby były one znane wykonawcom na etapie składania ofert,
prowadziłyby do zmiany ich treści, w szczególności w zakresie ceny oferty oraz kręgu
potencjalnych wykonawców, co mogłoby prowadzić do zmiany wyników prowadzonego
postępowania. Tym samym istnieje realny i bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy
pomiędzy naruszaniem przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych w postępowaniu
a wpływem tego naruszenia na wynik postępowania. Jeśli zasady, na jakich udzielane jest
zamówienie, ulegają zmianom, które, gdyby były znane wszystkim wykonawcom na etapie
składania ofert, mogłyby prowadzić do innych jego rezultatów, postępowanie należy
powtórzyć.
Dodatkowo
umowa zawarta z wykonawcą z terminem 1 września 2018 r. jako datą
rozpoczęcia pobierania opłat, w tym w sposób bezgotówkowy, byłaby sprzeczna z normami
prawa lokalnego, które obecnie przewiduje możliwość uiszczenia opłaty w tej formie od
8 kwietnia 2019 r.
Powyższa wada w okolicznościach niniejszego postępowania nie może być usunięta zgodnie
z normami prawnymi przewidzianymi w przepisach
ustawy Prawo zamówień publicznych.
Wadliwość postępowania wynika przede wszystkim z faktu, iż Zamawiający wyłącznie
z przyczyn od siebie zależnych wykroczył poza termin 1 września 2018 r., w którym miało
nastąpić rozpoczęcie płatnego poboru opłat. W związku z tym, iż czasu nie da się cofnąć,
usunięcie tej wady nie jest obiektywnie możliwe. Także uchwały Rady Miejskiej z 5 lipca
2018 r., która dokonała zmian w załączniku nr 1b do opisu przedmiotu zamówienia, nie da
się usunąć w trybie przewidzianym ustawą Prawo zamówień publicznych, a uchylenie tej
uchw
ały przez Radę Miejską powodowałoby obowiązek Prezydenta Miasta Wrocławia
umożliwienia mieszkańcom wnoszenia opłaty w sposób bezgotówkowy od 1 września 2018
r.,
co nie jest już możliwe.
Nie istnieją także prawne podstawy do zmiany umowy w okolicznościach wskazanych w art.
144 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych, gdyż Zamawiający w § 12 ust. 1 projektu
umowy nie przewidział możliwości zmiany terminów umowy w sytuacji, gdy dochowanie
umownych terminów stanie się niemożliwe z powodu wydłużenia prowadzonego
postępowania. Z uwagi na to, iż okoliczność braku możliwości dochowania umownych
terminów jest znana na etapie zawarcia umowy, nie można jej przypisać cech
nieprzewidywalności mogącej uzasadniać dokonanie takiej zmiany w oparciu o art. 144
ust. 1 pkt 1
(jako siła wyższa) czy art. 144 ust. 1 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Z
miany terminów realizacji umowy są także zmianami istotnymi, co czyni niedopuszczalnym
dokonanie zmian w umowie na podstawie art. 144 ust. 1 pkt 5
ustawy Prawo zamówień
publicznych
. Także pozostałe okoliczności wskazane w art. 144 ust. 1 jako nieprzystające do
opisanych okoliczności postępowania nie uzasadniają dokonania zmian terminów realizacji
umowy. N
ie można też w drodze aneksu do umowy konwalidować umowy, w stosunku do
kt
órej w chwili jej zawarcia zachodzą ustawowe przesłanki unieważnienia, o których mowa
w art. 146 ust. 6
ustawy Prawo zamówień publicznych.
W odpowiedzi na odwołanie wniesione przez Odwołującego na pierwotną decyzję
z 23 kwietnia 2018 r. o wyborze oferty KBU Sp. z o.o.
Zamawiający uwzględnił zarzut
zaniechania wezwania wykonawcy KBU Sp. z o.o.
do złożenia wyjaśnień dotyczących
zakresu wykonywanego przez KBU Sp. z o.o.
zamówienia wskazanego na potwierdzenie
spełniania warunku doświadczenia oraz zakresu dostępnej podmiotowi trzeciemu linii
kredytowej oraz solidarnej odpowiedzialności innego podmiotu z wykonawcą.
Zamawiający, pismem z 10 sierpnia 2018 r. wezwał KBU Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień
w zakresie określonym w uwzględnionym zarzucie odwołania oraz uzupełnienia dokumentów
„w przypadku gdy przedstawione dokumenty nie potwierdzą spełniania warunków (...) oraz
wskazania innego zadania w Wykazie z
adań wykonanych przez Wykonawcę”. Zamawiający,
wzywając KBU Sp. z o.o. do uzupełnienia dokumentów, wykroczył poza zakres pierwotnie
uwzględnionych przez siebie zarzutów odwołania, do czego był uprawniony.
W odpowiedzi na wezwanie KBU Sp. z o.o., pismem z 16 sierpnia 2018 r.,
złożyła
wyjaśnienia oraz, stosując się do wezwania o uzupełnienie dokumentów, pięć dokumentów
dotyczących warunków udziału w postępowaniu.
S
kładając tak liczne dokumenty na wezwanie Zamawiającego KBU Sp. z o.o. słusznie
oceniła, iż złożone wyjaśnienia są niewystarczające dla wykazania spełnienia warunków
udziału, zaś złożona oferta wymaga uzupełnienia. Z wyjaśnień nie wynika, kto jest
leasingobiorcą/właścicielem parkomatów, a zatem który z członków konsorcjum faktycznie
udostępnia parkomaty Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie (ZIKiT).
Powyższe nie pozwala stwierdzić, czy wykonawca spełnia warunek doświadczenia
wskazany w punkcie IV.2.3)
specyfikacji istotnych warunków zamówienia w zakresie
dotyczącym „udostępniania urządzeń”. Kwestionowanie przez KBU Sp. z o.o. w piśmie
z 16 sierpnia 2018 r.
charakteru wezwania Zamawiającego jako wezwania do uzupełnienia
dokumentów pozostaje niespójne ze złożeniem pięciu dokumentów na potwierdzenie
spełniania warunków udziału w postępowaniu. Ponadto kwestionowanie skuteczności
wezwania do uzupełnienia dokumentów przez Zamawiającego jest możliwe jedynie w drodze
środków ochrony prawnej przewidzianych w ustawie, czego wykonawca nie uczynił
w terminie. Tym samym, wobec uznania przez KBU Sp. z o.o.
, iż wyjaśnienia są
niewystarczające dla spełnienia warunków udziału w postępowaniu, wezwanie do złożenia
dokumentów pozostawało skuteczne.
KBU Sp. z o.o.
w zakresie warunku doświadczenia złożyło jako załącznik nr 5 „oświadczenie
Konsorcjum dotyczące zamówienia dla Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu
w Krakowie”. Wobec dokonanej przez KBU Sp. z o.o. oceny, iż złożone wyjaśnienia są
niewystarczające, wykonawca zobowiązany był wskazać inne zadanie w „Wykazie zadań
wykonanych przez Wykonawcę”. Wykonawca – nie stosując się do wezwania do złożenia
ww. dokumentu
– nie wykazał spełnienia warunku udziału dotyczącego doświadczenia, co
stanowi podstawę prawną do jego wykluczenia na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 12 ustawy
Prawo zamówień publicznych, oraz nie przedstawił wymaganych dokumentów, co stanowi
podstawę wykluczenia z art. 24 ust. 1 pkt 16 ustawy Prawo zamówień publicznych.
Nawet
jeśli wykonawca w ramach uzupełnienia uprawniony był do złożenia innych
dokumentów niż wskazane w wezwaniu do uzupełnienia, KBU Sp. z o.o. nie wywiązała się
z tego obowiązku. Podstawowym zagadnieniem związanym z oceną doświadczenia KBU Sp.
z o.o. jest to,
że referencje ZIKiT nie potwierdzają doświadczenia KBU Sp. z o.o., lecz
doświadczenie wszystkich członków konsorcjum bez wskazania czynności, jakie wykonują
poszczególni członkowie konsorcjum w ramach realizowanego zamówienia. Zgodnie z § 2
ust. 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie rodzaju dokumentów.... oświadczenie wykonawcy
mogłoby zastąpić dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego są wykonywane
(referencje), jeżeli z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze wykonawca nie jest
w stanie uzyskać tych dokumentów. W związku z tym KBU Sp. z o.o., składając w ramach
uzupełnienia dokumentów, zamiast referencji wystawionych przez ZIKiT, oświadczenie
konsorcjum jako dowód potwierdzający spełnienie warunków udziału w postępowaniu,
powinien jednocześnie wykazać, z jakich powodów uzyskanie referencji potwierdzających
zakres wykonania zamówienia przez KBU Sp. z o.o. nie jest możliwe. KBU Sp. z o.o. tego
nie uczyniła, co stanowi naruszenie cytowanego przepisu rozporządzenia, zaś braków
formalnych w tym zakresie nie można już naprawić w związku z przyjętą zasadą
j
ednokrotnego wezwania wykonawców do uzupełnienia dokumentów.
Dodatkowo
złożone przez konsorcjum oświadczenie jest nieważne, bowiem zostało
podpisane przez p
anią E.T., która nie posiada upoważnienia do złożenia oświadczenia w
imieniu k
onsorcjum wykonawców KBU Sp. z o.o., LICUAS S.A. z siedzibą
w Madrycie oraz DROPEL Sp. z o.o. z siedzibą w Bolechowicach w niniejszym
postępowaniu. Oświadczenie to zostało złożone z przekroczeniem umocowania
wynikającego z dołączonego pełnomocnictwa z 25 listopada 2013 r., które przewiduje
jedynie możliwość składania oświadczeń w postępowaniu prowadzonym przez ZIKiT oraz
dokonywania wszelkich czynności mających na celu prawidłową realizację umowy zawartej
z ZIKiT.
Wada ta ma charakter nieusuwalny z uwagi na zasadę jednokrotności wezwania
wykonawcy do uzupełnienia/złożenia dokumentów na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
W powyższych okolicznościach, pomimo składanego z tzw. „ostrożności procesowej”
żądania wezwania do uzupełnienia dokumentów na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych, w ocenie Odwołującego umożliwienie wykonawcy złożenia po raz
kolejny dokumentów potwierdzających spełnianie warunków doświadczenia stanowiłoby
naruszenie zasady jednokrotności wezwania oraz przejaw nierównego traktowania.
Jednak
w sytuacji odmiennej oceny Izby, żądanie Odwołującego wezwania do uzupełnienia
dokumentów jest uzasadnione wobec faktu, iż wykonawca nie przedstawił dowodu
wystawionego przez ZIKiT,
potwierdzającego wykonanie zamówienia przez KBU Sp. z o.o.,
lecz przez konsorcjum trzech
wykonawców, bowiem w referencjach brak jest wskazania,
jakie czynności w ramach zamówienia wykonuje KBU Sp. z o.o. oraz nie przedstawił
uzasadnienia, co
uniemożliwiało mu uzyskanie takich referencji, a także nie złożył
skutecznego oświadczenia złożonego przez wszystkich członków konsorcjum (wykonawcę
zamówienia), które w uzasadnionych okolicznościach mogłoby zastąpić referencje ZIKiT.
Tym samym, poza oświadczeniami własnymi składanymi przez KBU Sp. z o.o.
w postępowaniu, Zamawiający nadal nie uzyskał od KBU Sp. z o.o. dokumentu
potwierdzającego należyte wykonanie referencyjnego zamówienia przez tego wykonawcę,
które odpowiadałoby wymogom § 2 ust. 2 pkt rozporządzenia w sprawie rodzajów
dokumentów…
T
ak liczne wady złożonych dokumentów, których nie dostrzegł Zamawiający, łącznie
z pozostałymi zaniechaniami wskazywanymi w odwołaniu świadczą o pozorności weryfikacji
dokumentów składanych w postępowaniu przez KBU Sp. z o.o. i dyskryminacji pozostałych
uczestników postępowania.
W trakcie posiedzenia przed
Krajową Izbą Odwoławczą 16 maja 2018 r. Zamawiający
doprecyzował swoje oświadczenie o częściowym uwzględnieniu zarzutów wniesionego
odwołania wskazując, iż uchyla decyzję o wyborze oferty najkorzystniejszej.
Wszystkie zarzuty złożone w sprawie o sygn. KIO 874/18 związane były z czynnością
wyboru oferty KBU Sp. z o.o.
i zaniechaniem dokonania czynności wobec tego wykonawcy
i złożonej przez niego oferty. Stąd też, uchylając wybór oferty najkorzystniejszej,
Zamawiający uchylił podjęte decyzje poprzedzające decyzję o wyborze oferty
najkorzystniejszej zapadłe w odniesieniu do wykonawcy, który tę ofertę złożył. Jak wynika
z orzecznict
wa Sądu Najwyższego, na czynność wyboru oferty najkorzystniejszej składa się
uznanie wybranej oferty za odpowiadającą wymogom oraz uznanie wykonawcy, który złożył
ofertę, za wykonawcę, który nie podlega wykluczeniu (uchwały SN sygn. akt III CZP 56/17,
III CZP 58/17 oraz wyrok sygn. akt IV CSK 448/17).
Zarzuty w zakresie braku odrzucenia oferty lub wykluczenia wykonawcy, który ją złożył,
składa się wraz z odwołaniem na wybór oferty najkorzystniejszej. Nierozerwalny charakter
tych czynności, zapewnienie skutecznego stosowania przepisów o środkach odwoławczych
gwarantujących prawa wykonawcom, jak i ekonomika postępowania o zamówienie publiczne
oraz postępowania przez Izbą nakazują jednoczesne rozpatrywanie zarzutów dotyczących
czynności wyboru oferty najkorzystniejszej i oferty, która za taką została uznana.
Odwołujący mógł nie wycofywać pozostałych zarzutów, niemniej z uwagi na integralny ich
związek z czynnością wyboru oferty najkorzystniejszej, która została przez Zamawiającego
uchylona, oraz wobec odwołania DLM Corporate Group S.A. na decyzję o odrzuceniu oferty,
ich rozpa
trywanie stało się przedwczesne wobec braku wiedzy Odwołującego o zakresie
nowych czynności dokonywanych przez Zamawiającego w ramach ponownego wyboru
oferty najkorzystniejszej. Poddanie ro
zstrzygnięciu sporu, który stał się bezprzedmiotowy,
wobec uchylenia decyzji o wyborze oferty narażałby Odwołującego na niepotrzebne ryzyko
poniesienia dodatkowych kosztów postępowania odwoławczego.
Uprawnienie do wycofania zarzutów nieuwzględnionych przez Zamawiającego i dotyczących
wyboru oferty najkorzystniejszej oraz do ich ponownego złożenia jest szczególnie
uzasadnione wobec tego, iż w trakcie ponownego badania i oceny ofert Zamawiający
posiada uprawnienie do wykonania czynności, których pierwotnie zaniechał, nawet jeśli nie
uznał początkowo zarzutów pierwszego odwołania. Informację o zakresie ponownie
wykonywanych przez Zamawiającego czynności lub zaniechań wykonawcy otrzymują
dopiero wraz z ponownym wyborem oferty najkorzystniejszej
. Tym samym, jeśli Zamawiający
po uchyleniu wyboru oferty najkorzystniejszej ponownie podejmuje decyzje o zaniechaniu
czynności poprzedzających ponowny wybór, są to nowe decyzje/zaniechania, o których
dowiaduje się z chwilą ponownego wyboru i od których przysługuje prawo wniesienia
odwołania. Ustawodawca w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych nie
przewiduje w takiej sytuacji przesłanki odrzucenia odwołania – odwołanie jest wnoszone
w terminie, zaś zarzuty nie były przedmiotem wcześniejszego rozstrzygnięcia przez Izbę.
Uprawnienie wykonawcy do wniesienia odwołania na ponowne zaniechanie czynności, do
których Zamawiający jest zobowiązany na podstawie ustawy, które nie były przedmiotem
wcześniejszego rozstrzygnięcia organów odwoławczych, wynika także z norm dyrektyw
unijnych
– art. 1 ust. 1 dyrektywy 89/665/EWG w brzmieniu nadanym dyrektywą 2007/66/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady z dni
a 11 grudnia 2007 r. zmieniającą dyrektywy Rady
89/665/EWG i 92/13/EWG w zakresie poprawy skuteczności procedur odwoławczych
w dz
iedzinie udzielania zamówień publicznych: Zgodnie z tym przepisem państwa
członkowskie przedsiębiorą niezbędne środki, aby zapewnić możliwość skutecznego,
a w szczególności możliwie szybkiego odwołania od decyzji podjętych przez instytucje
zamawiające z powodu naruszenia przez te decyzje prawa wspólnotowego w dziedzinie
zamówień publicznych lub naruszenia krajowych przepisów transponujących to prawo.
Stosownie do treści art. 90 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych Zamawiający
zobowiązany jest do żądania wyjaśnień dotyczących wyliczenia kosztu lub ceny, jeżeli
zaoferowana cena lub koszt, lub ich istotne części składowe, wydają się rażąco niskie
w stosunku do przedmiotu zamówienia i budzą wątpliwości zamawiającego co do możliwości
wykonania przedmiotu z
amówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez
zamawiającego lub wynikającymi z odrębnych przepisów.
W
aktualnym stanie prawnym z uwagi na treść art. 90 ust. 1 dopuszczalne jest odrzucenie
oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4
ustawy Prawo zamówień publicznych w wyniku
negatywnej oceny przez zamawiającego otrzymanych wyjaśnień dotyczących istotnych
części składowych ceny oferty.
Zgodnie z zasadami opisu sposobu obliczenia ceny przez wykonawców, ujętymi w rozdziale
XIV ust. 1 specyfikacji istotnych wa
runków zamówienia, wykonawcy zobowiązani byli do
podania ceny oferty złożonej z trzech części składowych:
wynagrodzenia netto za udostępnione urządzenia do poboru opłat parkingowych przez
okres realizowania umowy,
wynagrodzenia z tytułu opłat za postój wniesionych w parkomatach bilonem i zbliżeniową
kartą płatniczą (oraz opcjonalnie blik) przez okres realizowania umowy,
wynagrodzenia z tytułu opłat za postój wniesionych przy pomocy urządzeń mobilnych przez
okres realizowania umowy.
Wyodrębniając ww. części składowe ceny oferty Zamawiający uznał je za istotne części
składowe ceny oferty. O istotnym charakterze powyższych składowych ceny oferty świadczy
także treść formularza ofertowego, którego pkt 4. wskazywał, iż cena oferty miała być
zgodna z „Zestawieniem kosztów zadania”. Przygotowany przez Zamawiającego wzór
„Zestawienia kosztów zadania”, które było obowiązkowo składane wraz z ofertą (rozdział XII
ust. 1 pkt 2
specyfikacji istotnych warunków zamówienia) wymagał podania przez
wykonawców wszystkich trzech części składowych ceny oferty oraz wypełnienia trzech tabel
z wyliczeniami poszczególnych trzech części składowych zestawienia kosztów zadania:
- tabela 1.
„Obliczenie wartości wynagrodzenia z tytułu udostępnienia parkomatów”,
- tabela 2.
„Obliczenie wartości wynagrodzenia z tytułu opłat za postój wniesionych
w parkomatach bilonem oraz zbliżeniową kartą płatniczą”,
- tabela 3.
„Obliczenie wartości wynagrodzenia z tytułu opłat za postój wniesionych za
pomocą urządzeń mobilnych”.
F
akt nałożenia obowiązku podania przez wykonawców w ofercie poszczególnych
sk
ładowych ceny oferty wskazuje, że stanowią one istotną część składową oferty, a brak
ty
ch części składowych ceny w ofercie skutkowałby koniecznością odrzucenia oferty na
podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2
ustawy Prawo zamówień publicznych z powodu jej
niezgodności z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
I
stotność poszczególnych części składowych ceny oferty wynika także z przyjętych w opisie
przedmiotu zamówienia zasad wypłaty wynagrodzenia. Stosownie do rozdziału XV ust. 1
wypłata wynagrodzenia wypłacana jest co miesiąc, zaś na wynagrodzenie składa się
wynagrodzenie stałe (za ilość udostępnionych parkomatów w danym miesiącu po cenie
stałej wskazanej w tabeli 1. załącznika do oferty) oraz procentowe, uzależnione od wartości
opłat wniesionych za postój wyliczane na podstawie wskaźnika podanego w tabeli 2. i 3.
oferty (roz
dział XV ust. 1 specyfikacji istotnych warunków zamówienia.
R
elacja każdej z części składowych ceny netto do ceny całkowitej netto ma istotny charakter,
co obrazują ceny ofert złożone przez wszystkich wykonawców w przetargu. Średnia
wynagrodzenia z t
ytułu opłat bilonem i kartą (12.747.300 zł) w stosunku do średniej cen za
wykonanie całego zamówienia (22.886.911,67 zł) stanowi 55,69 %. Łącznie średnia
wynagrodzenia z tytułu opłat za pomocą urządzeń mobilnych (1.449.360 zł) w stosunku do
średniej cen za wykonanie całego zamówienia (22.886.911,67 zł) stanowi 6,33 %. Łącznie
średnia wynagrodzenia z tytułu opłat stanowi 62,02% średniej cen netto wszystkich ofert, co
wskazuje na to, iż wynagrodzenie z tytułu opłat stanowi istotną część składową ceny oferty.
Wynagrodzenie wykonawcy KBU Sp. z o.o.
wydaje się rażąco niskie w stosunku do
przedmiotu zamówienia i budzi wątpliwości co do możliwości wykonania przedmiotu
zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego.
Aby ograniczyć ryzyko manipulowania cenami w ofercie, Zamawiający wskazał sposób
wypełnienia tabel, który był wiążący dla wszystkich wykonawców. W wyjaśnieniu nr 2
widniejącym pod tabelą 1. Zamawiający zastrzegł, iż w kolumnie [2] należy wskazać
całkowity koszt udostępnienia 1 parkomatu, który jest tożsamy z całkowitym kosztem zakupu
parkomatu bądź całkowitym kosztem leasingu parkomatu. Tym samym Zamawiający
zastrze
gł, by wykonawcy, kalkulując swe wynagrodzenie za udostępnienie parkomatów,
uwzględnili w tabeli 1. wynagrodzenie, które pokrywa jedynie całkowity koszt zakupu
parkomatu lub jego leasingu.
Wymóg skalkulowania ceny z tabeli 1. uwzględniającej –
zgodnie z wymogiem Zamawiającego – jedynie koszt zakupu/leasingu parkometrów
powoduje, iż z części wynagrodzenia skalkulowanego na podstawie obliczeń w tabeli 2. i 3.
oferty
wykonawca zobowiązany jest pokryć wszystkie inne koszty niezbędne dla należytego
wykonywania usługi przez okres 7 lat.
Wynagrodzenie wykonawcy KBU Sp. z o.o.
z tytułu pobierania opłat wynosi łącznie
.800 zł netto, a średnia wynagrodzenia z tytułu pobierania opłat dla wszystkich
złożonych ofert w przetargu wynosi 14.196.660 zł netto, zatem wynagrodzenie KBU Sp.
z o.o.
jest niższe o blisko 38% od średniej cen złożonych w przetargu przez wszystkich
wykonawców. Tym samym, istotne części składowe ceny oferty KBU Sp. z o.o. są cenami,
które wydają się rażąco niskie w stosunku do średniej ceny rynkowej przedmiotu
zamówienia.
Podana kwota wynagrodzenia KBU Sp. z o.o.
z tytułu opłat (tabela 2. i 3.) budzi wątpliwości
co do możliwości wykonania przedmiotu zamówienia zgodnie z wymaganiami określonymi
przez Zamawiającego.
Ryzyko potwierdza kal
kulacja własna Odwołującego, która uwzględnia jedynie bezwzględne
koszty wynikające ze specyfikacji istotnych warunków zamówienia, które wykonawca
zobowiązany jest ponieść w okresie 7-letniego wykonywania zamówienia, które dodatkowo
skalkulowane zostały na minimalnym poziomie. Tym samym, wysokość wynagrodzenia
wykonawcy uwzględniona w zestawieniu kosztów i tabeli 2. i 3. nie pokrywa kosztów
niezbędnych dla wykonania zamówienia zgodnie z wymogami Zamawiającego.
Zatem
spełnione zostały wszelkie przesłanki wynikające z art. 90 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych, kreujące po stronie Zamawiającego obowiązek wezwania KBU Sp.
z o.o.
do wyjaśnienia, w tym złożenia dowodów, dotyczących wysokości wynagrodzenia.
Odstąpienie od obowiązku żądania wyjaśnień stanowi nie tylko naruszenie art. 90 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych, ale jest także przejawem nierównego traktowania
wykonawców oraz naruszenia uczciwej konkurencji. Tolerowanie kalkulacji cenowej, która
w skutkach prowadzi do krótszego wykonania umowy niż w okresie 7-letnim stwarza
nierówne szanse w dostępie do zamówienia publicznego wykonawcom, którzy dokonali
takiej kalkulacji rzetelnie i zgodnie z wymogami ujętymi w specyfikacji istotnych warunków
zamówienia.
Wynagrodzenie KBU Sp. z o.o.
z tytułu zapewnienia dostępności parkomatów wyliczone na
podstawie tabeli 1.
jest o blisko 86% wyższe od średniej cen wszystkich złożonych ofert
w postępowaniu w tej pozycji cenowej.
Mając na względzie, iż kalkulacja cenowa KBU Sp. z o.o. wskazuje na wysokie
prawdop
odobieństwo zawyżenia ceny w tabeli 1., co jest niedopuszczalne w świetle
wymogów wskazanych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia (wyjaśnienie nr 2
widniejące pod tabelą 1.) oraz może świadczyć o nieuczciwych praktykach stosowanych
przez KBU Sp. z o.o.
, zagadnienie dotyczące szczegółów kalkulacji cenowej w tabeli 1.
powinno stać się przedmiotem szczególnego zainteresowania Zamawiającego.
Podstawowym obowiązkiem Zamawiającego jest zapewnienie realizacji zasady uczciwej
konkurencji i równego traktowania wykonawców w postępowaniu, zaś prawdopodobne
nieuprawnione zawyżenie ceny w tabeli 1. oraz zaniżenie ceny w tabeli 2. i 3. prowadzi do
naruszenia tych zasad. T
ak dokonana kalkulacja cenowa uniezależnia w znacznym stopniu
wykonawców od ryzyka niższego dochodu (lub strat) w przypadku mniejszej liczby godzin
opłaconego postoju niż szacowana przez Zamawiającego. Powyższe przekłada się także na
inne możliwości kalkulacji ceny całkowitej oferty.
Zgodnie z art. 87 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych Zamawiający może żądać od
wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert. Żądanie wyjaśnień dotyczących
treści oferty realizuje się „w toku badania i oceny ofert”, a więc w sytuacji, gdy w trakcie
badania zgodności oferty z wymogami specyfikacji istotnych warunków zamówienia treść
oferty wzbudza obiektywne i istotne wątpliwości co do spełniania wymogów specyfikacji
istotnych warunków zamówienia. Odstąpienie od żądania wyjaśnień w okolicznościach
istnienia obiektywnych i istotnych wątpliwości co do zgodności oferty ze specyfikacją należy
odczytywać jako niedochowanie należytej staranności przez Zamawiającego godzącej
w fundamentalne zasady udzielania zamówień publicznych.
Zamawiający zastrzegł, aby wykonawcy, kalkulując swe wynagrodzenie za udostępnienie
parkomatów, uwzględnili w tabeli 1. wynagrodzenie, które pokrywa jedynie całkowity koszt
zakupu parkomatu lub jego leasingu.
W sytuacji, w której wyjaśnienia KBU Sp. z o.o. wraz
z dostarczonymi dowodami nie potwierdzą, iż w cenie za udostępnienie parkomatu został
uwzględniony także inny koszty niż koszt zakupu lub leasingu parkomatów, Zamawiający
zobowiązany jest odrzucić ofertę złożoną przez KBU Sp. z o.o.
II Stanowisko Zamawiającego
Zamawiający poparł wniosek przystępującego KBU Sp. z o.o. o odrzucenie zarzutów
odwołania dotyczących podstaw do odrzucenia oferty KBU Sp. z o.o. oraz wniósł o oddalenie
odwołania w zakresie pozostałych zarzutów.
Wskazał, że w swoim piśmie z 14 maja 2018 r., złożonym w postępowaniu sygn. KIO 874/18,
uznał odwołanie jedynie w zakresie zarzutu zaniechania wezwania KBU Sp. z o.o. do
złożenia wyjaśnień w trybie art. 26 ust. 3 i 4 ustawy Prawo zamówień publicznych w zakresie
informacji z banku i wykazu usług i referencji, oświadczając, że wystąpi do KBU Sp. z o.o.
z wezwaniem do
złożenia wyjaśnień dotyczących zakresu wykonywanego przez KBU Sp. z
o.o. zamówienia na potwierdzenie posiadanego doświadczenia oraz sytuacji finansowej
wykonawcy. Oznacza to, że w pozostałym zakresie nie zgodził się z zarzutami
Odwołującego.
Co do uniewa
żnienia postępowania wyjaśnił, że data 1 września 2018 r. wynikała z ustaleń
z Odwołującym, który obecnie prowadzi obsługę parkingów – zgodnie z obowiązującą
umową ustalono, że koniec obsługi nastąpi 31 sierpnia 2018 r. ze względu na wyczerpanie
się kwoty umowy .
Zgodnie z art. 13b ust. 4 pkt 3 ustawy o drogach należy określić sposób pobierania opłaty
i może to uczynić tylko rada miejska. § 46 rozporządzenia w sprawie „Zasad techniki
prawodawczej” stanowi, że obowiązywania aktu prawnego nie uzależnia się od zdarzenia
przyszłego, lecz wymagane jest podanie konkretnej daty – dlatego w uchwale
i w postępowaniu pojawiła się data 1 września 2018 r. Uchwała z 20 grudnia 2017 r. była
ściśle powiązana z rozpoczęciem przetargu 22 grudnia 2017 r. Zamawiający zakładał, że
rozstrzygnie postępowanie w ciągu 90 dni i pozostanie 5 miesięcy na wdrożenie usługi.
P
ostępowanie jednak przedłużyło się, a ze względu na zbliżający się okres zimowy termin
rozlokowania nowych parkometrów został ustalony na wiosnę. W związku z powyższym
Zamawiający zawarł nowe umowy z Odwołującym, tj. aneks nr 2 i nr 9 z 27 lipca 2018 r. do
obecnie obowiązującej umowy oraz umowę przedłużającą realizację usługi przez
Odwołującego do 30 listopada 2018 r.
Pytanie do specyfikacji istotnych warunków zamówienia było zadane przed złożeniem ofert,
a w tej dacie Zamawiający zakładał, że termin 1 września 2018 r. jest realny.
Termin rozpoczęcia realizacji całej umowy nastąpi w kwietniu 2019 roku ze względu na
nadchodzący okres zimowy, który utrudnia instalację parkomatów.
Postanowienia specyfikacji dotyczące braku zmiany terminów rozpoczęcia usługi nie zostały
zakwestionowane na etapie specyfikacji. Termin ten nie był kryterium oceny ofert, nie
wpływał na wysokość wynagrodzenia. Poza tym Zamawiający przewidział możliwość zmiany
terminu rozpoczęcia i zakończenia realizacji umowy w § 12 ust. 1 pkt 1 wzoru umowy.
Nie jest tak
, że rozpoczęcie usługi po 1 września 2018 r. powoduje bezprzedmiotowość
świadczenia czy utratę znaczenia tej usługi dla Zamawiającego. W orzecznictwie przyjmuje
się możliwość zmiany terminu realizacji umowy ze względu na przedłużające się
postępowanie przetargowe. Nie jest to też zmiana istotna i mieści się w dyspozycji art. 144
ust. 1 pkt 3
ustawy Prawo zamówień publicznych ze względu na to, że Zamawiający nie
mógł jej przewidzieć, a zmiana wartości nie przekracza 50% wartości zamówienia.
KBU Sp. z o.o.
należycie wyjaśniło wątpliwości, nie zgadza się, że nie ma referencji
z
amawiającego (ZIKiT), są one dla konsorcjum i dokładnie potwierdzają, że konsorcjum
zrealizowało zamówienie prawidłowo. Oświadczenie, który z członków konsorcjum realizował
dany zakres usługi, jest oświadczeniem wiedzy i może być złożone przez konsorcjum, które
posiada pełną wiedzę o tym, jak zakres prac został podzielony pomiędzy członków. Wyrok
TSUE nie tworzy dodatkowego dokumentu w przypadku takiej sytuacji, konsorcjum
wykazało, jaki był podział zadań pomiędzy członków, a pełnomocnictwo jest prawidłowe,
ponieważ upoważnia do składania oświadczeń w imieniu konsorcjum między innymi co do
realizacji umowy.
Postanowienie rozdziału XII pkt 3 specyfikacji istotnych warunków
zamówienia dotyczy złożenia oferty, natomiast sporny dokument jest uzupełnieniem
referencji, gdzie nie żąda się pełnomocnictwa dla pracownika ZIKiT; pełnomocnictwo miało
wykazać, że osoba składająca oświadczenie posiada wiedzę, tak jak zakłada się, że
pracownik ZIKiT taką wiedzę posiada.
Nie ma też mowy o nierównym traktowaniu wykonawców, gdyż wszyscy złożyli oferty w tych
samych warunkach, a to, że Odwołujący w innych warunkach mógłby złożyć ofertę z niższą
ceną, nie może być przesłanką unieważnienia postępowania. Niezadowolenie Odwołującego
nie jest to podstawą do unieważnienia postępowania.
Odwołujący zapoznawał się z dokumentacją postępowania i widział czynności
Zamawiającego, to jest badanie oferty DLM Corporate Group S.A., powołanie biegłego,
wezwanie KBU Sp. z o.o.
do wyjaśnień i wezwanie do przedłużenia związania ofertami
i wadium, zatem mógł się domyślić, że Zamawiający nie zamierzał unieważnić
postępowania.
III Stanowisko przystępującego KBU Sp. z o.o.
Przystępujący wniósł o oddalenie tego odwołania całości jako bezzasadnego, a w zakresie
zarzutów dotyczących oceny oferty złożonej przez Przystępującego (tj. zaniechanie
wezwania do wyjaśnień dotyczących ceny oferty w oparciu o art. 90 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych, zaniechanie wezwania do wyjaśnień treści oferty dotyczących
wyliczenia kosztów z tytułu udostępnienia parkomatów, zaniechanie odrzucenia oferty
Przystępującego jako niezgodnej ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia, a także
naruszenie art. 7 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych), wskazał, że zarzuty
wymienione w punkcie II ust. 4, 5, 6 i 7 lit. b-d petitum
odwołania zostały zgłoszone po
terminie, zatem nie powinny podle
gać rozpoznaniu w myśl art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych.
Wskazał, że zgodnie z orzecznictwem wykonawca powinien skorzystać ze środka ochrony
prawnej w odniesieniu do wyników pierwszej czynności badania i oceny ofert, o której
zamawia
jący poinformował wykonawców. Odwołanie wykonawcy podlega odrzuceniu, jeżeli
korzysta on z tego środka po powtórnym badaniu i ocenie ofert, gdy jego sytuacja
w postępowaniu nie uległa żadnej zmianie.
W po
przednim postępowaniu odwoławczym, sygn. akt KIO 874/18, Zamawiający pismem
z 14 maja
2018 r. uwzględnił odwołanie Odwołującego jedynie w zakresie zarzutu
zaniechania wezwanie KBU Sp. z o.o. do złożenia wyjaśnień w trybie art. 26 ust. 3 i/lub 4
ustawy Prawo zamówień publicznych w zakresie dokumentów: informacja z banku i wykaz
usług wraz z referencjami, wnosząc jednocześnie o oddalenie pozostałych zarzutów.
Zamawiający wyraźnie wskazał, jakich czynności dokona w następstwie ponownego badania
oferty KBU Sp. z o.o
. Czynność Odwołującego polegająca na wycofaniu pozostałych
zarzutów leżała zatem wyłącznie w jego dyspozycji i nie było żadnych przeciwwskazań, aby
podtrzymać pozostałe zarzuty nieuwzględnione przez Zamawiającego, a tym samym
doprowadzić do ich rozpoznania przez KIO (sam Odwołujący w odwołaniu zaznacza, iż
„mógł nie wycofywać pozostałych zarzutów”). Wycofane zarzuty zostały aktualnie
powtórzone w identycznym brzmieniu.
Unieważnienie pierwszej czynności wyboru oferty najkorzystniejszej i ponowna ocena ofert
są czynnościami dokonanymi w wyniku rozstrzygnięcia KIO oraz w wyniku uwzględnienia
przez Zamawiającego niewycofanych przez Odwołującego zarzutów. Tym samym zgłaszanie
obecnie zarzutów dotyczących oceny oferty Przystępującego pod kątem rzekomej rażąco
niskiej ceny oraz niezgodności oferty z treścią specyfikacji istotnych warunków zamówienia
są zarzutami spóźnionymi. W tym zakresie, w stosunku do pierwotnej oceny ofert,
Zamawiający nie dokonywał żadnych nowych czynności, zaś uwzględniając uprzednio
jedy
nie część zarzutów Odwołującego wyraźnie zaznaczył, że nie zgadza się z zarzutami
nieuwzględnionymi i nie będzie w tym zakresie dokonywał ponownego badania oferty KBU
Sp. z o.o.
Wbrew twierdzeniom Odwołującego spór w tym zakresie nie był wówczas
bezprzedmiotowy, gdyż Odwołujący mógł doprowadzić do ich rozpoznania przez KIO,
a w konsekwencji (o ile zostałyby uwzględnione) do poszerzenia zakresu czynności
Zamawiającego związanych z ponownym badaniem oferty KBU Sp. z o.o. Odwołujący,
wycofując ww. zarzuty, dał wyraz rezygnacji z popierania zarzutów i żądań odwołania
i akceptacji stanowiska Z
amawiającego i jednocześnie pozbawił się możliwości podniesienia
tych zarzutów ponownie, gdyż w tym zakresie Zamawiający nie dokonywał już żadnych
czynności.
Podniesienie ponownie tych samych zarzutów wobec czynności powtórnego wyboru oferty
najkorzystniejszej,
będącej jedynie następstwem wyłącznie czynności ograniczających się do
wykonania wyroku KIO oraz czynności wskazanych w uwzględnieniu poprzedniego
odwołania, stoi w sprzeczności z zasadą koncentracji środków ochrony prawnej. Za działanie
sprzeczne z tą zasadą i prowadzące do nieuzasadnionego przedłużenia postępowania
przetargowego KIO uznaje
działania polegające na składaniu oświadczenia o wycofaniu
odwołania i rezygnacji z dalszego popierania zarzutów pomimo jedynie częściowego
uwzględnienia przez zamawiającego żądań, a następnie składanie nowego odwołania,
w którym powiela się zarzuty uprzednio podniesione.
Tym samym, gdyby zarzuty wymienione w punkcie II ust. 4, 5, 6 i 7 lit. b-d petitum
odwołania
były jedynymi podniesionymi w obecnym odwołaniu, odwołanie to podlegałoby odrzuceniu
w całości jako wniesione po upływie terminu określonego w ustawie Prawo zamówień
publicznych
. Ze względu jednak na okoliczność, iż aktualnie Odwołujący podniósł również
zarzuty dotycz
ące czynności dokonanych pomiędzy pierwszym a ponownym wyborem oferty
najkorzystniejszej oraz wobec zaniechania unieważnienia postępowania, nie ma możliwości
odrzucenia odwołania w całości – zarzuty dotyczące badania oferty KBU Sp. z o.o. pod
kątem rażąco niskiej ceny oraz niezgodności z treścią specyfikacji istotnych warunków
zamówienia powinny zostać pozostawione bez rozpoznania.
W odniesieniu do zarzutu zaniechania unieważnienia postępowania w oparciu o art. 93 ust. 1
pkt 7 w związku z art. 146 ust. 6 oraz w związku z art. 38 ust. 4 i art. 7 ust. 1 ustawy Prawo
zamówień publicznych wskazał, że w niniejszym postępowaniu nie miało miejsce naruszenie
przepisów prawa, które uniemożliwia zawarcie umowy niepodlegającej unieważnieniu, które
dodatkowo jest nieusuwalne.
Można zgodzić się z Odwołującym, iż terminy realizacji umowy, w tym termin rozpoczęcia
pobierania opłat, mają charakter istotny. Natomiast nie jest prawdą, że mają one charakter
niezmienny. W odniesieniu do terminu zakończenia realizacji umowy, został on wskazany
jako maksymalnie okres 7 lat od rozpoczęcia pobierania opłat za postój. Termin 31 sierpnia
2025 r. nie jest terminem wynikającym ze specyfikacji istotnych warunków zamówienia,
a jedynie został określony pomocniczo, na potrzeby przygotowania i wypełnienia formularza
ogłoszenia o zamówieniu.
Na niezmienność terminów absolutnie nie wskazują również odpowiedzi Zamawiającego na
pytania zadane do treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Oczywistym bowiem
jest, iż w przypadku, gdy terminy te nie ulegną zmianie odpowiednią zmianą treści umowy,
Zamawiającemu przysługiwałyby uprawnienia takie jak naliczenie kar umownych
w przypadku niedotrzymania terminów umownych, czy nawet odstąpienie od umowy.
Odpowiedzi udzielone przez Zamawiającego w sposób oczywisty wskazują jedynie na brak
możliwości powoływania się przez wykonawcę na przedłużający się proces wyboru oferty
najkorzystniejszej jako okoliczność wyłączającą odpowiedzialność wykonawcy, nie zaś na
brak możliwości zmiany treści umowy.
Zamawi
ający w specyfikacji istotnych warunków zamówienia przewidział możliwość zmiany
terminów umownych w przypadku zmiany przepisów prawa, w tym prawa miejscowego (§ 12
ust. 1 lit b wzoru u
mowy). Skoro zatem zmianie uległa uchwała Rady Miejskiej we
Wrocławiu, wyznaczająca termin rozpoczęcia poboru opłat bezgotówkowych, doszło do
zmiany prawa miejscowego mającego istotne znaczenie dla terminów realizacji zamówienia,
a w konsekwencji zachodzi postawa do zmiany terminów realizacji umowy. W konsekwencji
nie dochodzi
do sytuacji obiektywnej niemożności dotrzymania terminów umownych,
a przynajmniej niemożność tę można usunąć poprzez dopuszczalną w świetle przepisów
ustawy
Prawo zamówień publicznych zmianę umowy.
Odwołujący, wykazując brak możliwości usunięcia wady, analizuje przesłanki zmian umowy
wynikające z art. 144 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych, pomijając całkowicie
okoliczność, iż już w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, we wzorze umowy,
dopuszczono możliwość zmian poszczególnych terminów realizacji umowy, chociażby
z uwagi na powołany powyżej (§ 12 ust. 1 lit b wzoru umowy).
Twierdzenie Odwołującego, iż doszło do naruszenia art. 38 ust. 4 ustawy Prawo zamówień
publicznych
poprzez zmianę treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia po upływie
terminu składania ofert, jest absurdalne. Załącznikiem do specyfikacji jest tekst uchwały
Rady Miasta w brzmieniu według stanu prawnego aktualnego na dzień ogłoszenia
zamówienia. Zmiana prawa miejscowego nie powoduje automatycznie zmiany treści
specyfi
kacji istotnych warunków zamówienia. Uwzględnienie zmian wynikających ze zmiany
ww. uchwały wymaga wprowadzenia zmian do treści umowy, co przewiduje projekt umowy.
Omawiany zarzut należy rozpatrzyć również w kontekście interesu Odwołującego oraz
szkody, ja
ką mógłby ponieść. Zarzut ten powinien zostać oddalony także z uwagi na fakt, iż
Odwołujący nie wykazał interesu we wniesieniu w tym zakresie odwołania ani szkody, jaką
mógłby ponieść w wyniku rzekomego naruszenia art. 93 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo
zamówień publicznych poprzez zaniechanie unieważnienia postępowania. Z całą pewnością
bowiem okoliczność zmiany terminu rozpoczęcia poboru opłat na skutek zmiany uchwały
Rady Miasta nie stanowi o naruszeniu przez Zamawiającego przepisów ustawy Prawo
zamówień publicznych i nie skutkuje powstaniem szkody po stronie Odwołującego.
Odwołujący podniósł, iż mając wiedzę na etapie składnia ofert o innym terminie rozpoczęcia
poboru opłat, złożyłby inną ofertę, na innych warunkach finansowych – korzystniejszą dla
Zamawiającego. Abstrahując od faktu, iż w podobnej sytuacji mogliby się znaleźć również
inni wykonawcy, a także od tego, czy faktycznie Odwołujący mógłby wykorzystać parkomaty
z innych miejsc (np. Odwołujący ponownie ubiega się o zamówienie udzielane na obsługę
SPP P
uck, a zatem istnieje prawdopodobieństwo, iż parkomaty zastosowane w tym mieście
dotychczas zostałyby wykorzystane tam ponownie, nie zaś na potrzeby niniejszego
zamówienia), Odwołujący nie wskazuje na okoliczność poniesienia przez siebie szkody, ale
przez
Zamawiającego (twierdząc, iż oferta mogłaby być bardziej korzystna finansowo dla
Zamawiającego). Dążenie do unieważnienia postępowania tylko dlatego, iż w kolejnym
Odwołujący mógłby złożyć korzystniejszą ofertę (jak również inni wykonawcy), nie może być
ce
lem samym w sobie i przeczy istocie udzielania zamówień publicznych. Unieważnienie
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego dopuszczalne jest jedynie
w wyjątkowych przypadkach, enumeratywnie wymienionych w art. 93 ustawy Prawo
zamówień publicznych. Przesłanki unieważnienia, jako wyjątek od zasady udzielenia
zamówienia, powinny być interpretowane wąsko, zaś u podstaw decyzji o unieważnieniu nie
mogą leżeć jedynie względy ekonomiczne (szczególnie tak hipotetyczne, na jakie wskazuje
Odwołujący) oparte o zmianę sytuacji zaistniałą w toku postępowania. Wszyscy wykonawcy
składali oferty posiadając taki sam zakres wiedzy o warunkach realizacji, a także w sposób
równy dla wszystkich zmieniła się sytuacja związana z realizacją zamówienia. Okoliczności
podnos
zone przez Odwołującego nie świadczą zatem o posiadaniu interesu w zaskarżeniu
b
raku unieważnienia postępowania ani o możliwości poniesienia szkody na skutek
zaniechania tej czynności. Pomimo aktualnie podnoszonych twierdzeń o braku możliwości
realizacji z
amówienia, istnieniu przesłanek unieważnienia postępowania, a także możliwości
złożenia korzystniejszej oferty, Odwołujący przedłużył termin związania ofertą, pomimo iż
czynność ta była dyspozytywna, zależna jedynie od jego woli. Skoro zatem Odwołujący
prz
edłużył termin związania ofertą, to należy uznać, iż zrobił to świadomie, deklarując wolę
realizacji przedmiotowego zamówienia, a twierdzenia o wadliwości postępowania pozostają
w sprzeczności z decyzją o przedłużeniu terminu związania ofertą.
Odwołujący postawił zarzut naruszenia art. 24 ust. 1 pkt 12 i 16 ustawy Prawo zamówień
publicznych w związku z § 2 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów…,
przy czym dookreślił, iż naruszenia tego dokonał Przystępujący poprzez „bezpodstawne
niezast
osowanie się do żądania Zamawiającego z 10 sierpnia 2018 r. Zarzut taki powinien
zostać oddalony już chociażby z tego względu, że przedmiotem odwołania mogą być
naruszenia przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych dokonane przez
Zamawiającego, nie zaś przez poszczególnych wykonawców ubiegających się o udzielenie
zamówienia.
Ponadto wezwanie z 10 sierpnia
2018 r. obejmowało żądanie złożenia wyjaśnień, nie zaś
uzupełnienia dokumentów, czemu Przystępujący zadośćuczynił. Ostatni akapit pisma
zawierał żądanie uzupełnienia dokumentów jedynie warunkowo, tj. w przypadku, gdyby
przedstawione przez Przystępującego dokumenty nie potwierdzały spełniania warunku
doświadczenia. Tymczasem przedstawiony przez Przystępującego wykaz doświadczenia
oraz związane z nim referencje potwierdzały spełnianie ww. warunku, złożone wyjaśnienia
jedynie prowadziły do usunięcia wątpliwości Zamawiającego bez konieczności dokonywania
jakichkolwiek zmian w treści uprzednio złożonych dokumentów. Przystępujący m.in.
potwierdził, że zakres prac wskazanych w wykazie był wykonywany samodzielnie przez
Przystępującego w ramach realizacji ujętego w tym wykazie zamówienia. Tym samym
również z tego względu zarzut Odwołującego jest niezasadny.
Zarzut postawiony jako ewentualny, tj. naruszenia art. 26 ust. 3
ustawy Prawo zamówień
publicznych
w zw. z § 2 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów…
poprzez zaniechanie skutecznego wezwania do złożenia dokumentów potwierdzających
spełnianie warunku doświadczenia, jest także niezasadny z przyczyn wskazanych powyżej.
Przystępujący wyjaśnił, jaki zakres prac był wykonywany samodzielnie przez KBU Sp. z o.o.
w ramach realizacji zamówienia ujętego w wykazie doświadczenia, potwierdzając
jednocześnie, że całość prac wskazanych w tym wykazie, a niezbędnych dla wykazania
spełniania warunku doświadczenia, wykonana została samodzielnie przez Przystępującego.
Treść udzielonych wyjaśnień nie może budzić żadnych wątpliwości – są one jednoznaczne
i wyczerpujące, stąd nie było podstaw do wzywania do uzupełniania jakichkolwiek
dokumentów.
Odnosząc się natomiast do zarzutu naruszenia art. 22 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień
publicznych
poprzez dokonanie wyboru oferty Przystępującego jako najkorzystniejszej,
pomimo iż KBU Sp. z o.o. nie wykazała spełniania warunku doświadczenia określonego
w pkt IV.2.3
specyfikacji istotnych warunków zamówienia Przystępujący wskazał, że
Odwołujący nie postawił zarzutu zaniechania wykluczenia Przystępującego z postępowania,
tym samym nie może skutecznie kwestionować czynności wyboru oferty najkorzystniejszej.
Nieprawdziwe jest
też twierdzenie, że Przystępujący nie wykazał spełniania ww. warunku
udziału w postępowaniu.
Do wyjaśnień z 16 sierpnia 2018 r. załączonych zostało sześć dokumentów, z których
jedynie jeden
dotyczył kwestii doświadczenia. Dokumenty te złożone zostały nie jako
uzupełnienie brakujących dokumentów, ale celem potwierdzenia prawdziwości twierdzeń
zawartych w wyjaśnieniach (Przystępujący zobowiązany był jedynie do złożenia wyjaśnień,
Zamawiający nie oczekiwał składania dodatkowych dowodów, dokumenty te zostały złożone
jedynie pomocniczo, aby udokumentować twierdzenia zawarte w wyjaśnieniach). Dlatego też
działanie takie nie świadczy, że wyjaśnienia miałyby być niewystarczające dla wykazania
spełniania warunku. Potwierdzeniem spełniania warunku jest wykaz doświadczenia wraz
z referencjami. Wyjaśnienia Przystępującego wykazały, że dokumenty te potwierdzają
posiadanie wymaganego
doświadczenia. Dlatego twierdzenie, iż KBU Sp. z o.o. uznało, że
nie posiada doświadczenia i dlatego powinno wskazać inne zadanie w wykazie
doświadczenia, jest niezrozumiałe i oderwane od treści dokumentów złożonych przez
Przystępującego na potwierdzenie spełniania warunku doświadczenia oraz związanych
z nimi wyjaśnień. Wobec faktu, że zadanie wskazane w wykazie odpowiadało zakresem
wymaganemu doświadczeniu, brak było podstaw do wykazywania jakiegokolwiek innego
zadania.
Odwołujący twierdzi, iż z wyjaśnień nie wynika, kto jest leasingobiorcą/właścicielem
parkomatów, a zatem który z członków konsorcjum udostępnia parkomaty. Tymczasem
w piśmie z 16 sierpnia 2018 r. wyraźnie wskazano, że „parkomaty zostały nabyte na
podstawie umowy leasingu i udostępnione zamawiającemu na potrzeby realizacji
zamówienia przez KBU Sp. z o.o.” Tym samym bezsprzecznie KBU Sp. z o.o. posiada w tym
zakresie
własne
doświadczenie,
nabyte
samodzielnie,
co
zostało
wykazane
w przedmiotowym postępowaniu za pomocą wymaganych dokumentów.
Niezrozumiałe jest również kwestionowanie referencji ZIKiT oraz twierdzenie, iż
oświadczenie konsorcjum zostało złożone w miejsce tych referencji. Odwołujący myli funkcje
ww. dokumentów. Referencje są bowiem dokumentem, który ma służyć potwierdzeniu
należytego wykonania zamówienia, na którego realizację powołuje się wykonawca.
Dokument taki powini
en zatem pozwalać na identyfikację zamówienia wskazanego
w wykazie usług i potwierdzać jego należyte wykonanie. Jego funkcją nie jest szczegółowe
określanie zakresu zrealizowanych prac, bowiem do tego, tak jak w niniejszym przypadku,
służy wykaz usług. Tym samym okoliczność, że referencje te wystawione są dla całego
konsorcjum, nie powoduje, iż nie mogą być złożone przez Przystępującego celem wykazania
należytego wykonania zamówienia wskazanego w wykazie. Skoro referencje potwierdzają
należyte wykonanie całego zamówienia (czego Odwołujący nie kwestionuje), to tym samym
zadań realizowanych przez KBU Sp. z o.o. Natomiast zakres zadań realizowanych
samodzielnie przez KBU Sp. z o.o.
w ramach tego zamówienia został wskazany w wykazie
doświadczenia. Oświadczenie konsorcjum miało jedynie służyć potwierdzeniu podziału
obowiązków wskazanego w wykazie i w wyjaśnieniach z 16 sierpnia 2018 r., a nie zastąpić
referencje.
Przystępujący nie miał obowiązku składania żadnych dowodów na poparcie
składanych wyjaśnień, tym samym dokument oświadczenia konsorcjum ma jedynie
poboczne znaczenie. Niezależnie od tego, iż nie jest o dokument niezbędny do oceny
spełniania warunków udziału w postępowaniu, to jest on podpisany prawidłowo w imieniu
wszystkich członków konsorcjum – zgodnie z udzielonym przez te podmioty
pełnomocnictwem załączonym do wyjaśnień z 16 sierpnia 2018 r. Zakres umocowania ujęty
w treści pełnomocnictwa uprawnia panią E.T. m.in. do dokonywania wszelkich czynności
mających na celu prawidłową realizację umowy zawartej z ZIKiT, w tym składania
oświadczeń w imieniu konsorcjum, wykonywania czynności wynikających z tej umowy,
wprowadzania zmian do umowy, a także reprezentowania przed sądami i innymi organami
w sprawach związanych z tą umową. Tym samym p. T. jako pełnomocnik konsorcjum mała
pełne kompetencje do składania oświadczeń związanych z realizacją ww. umowy
z ZIKiT, w tym także do wskazania, jak został ustalony podział obowiązków pomiędzy
konsorcjantami.
Przystępujący wykazał spełnianie warunku doświadczenia, w tym wskazał w wykazie
doświadczenia (który zawsze jest oświadczeniem własnym wykonawcy) zakres prac
realizowanych samodzielnie w ramach zamówienia dla ZIKiT oraz przedstawił dowód, iż
zamówienie to zostało zrealizowane należycie. W konsekwencji złożone dokumenty
potwierdzają, że Przystępujący wykonał zamówienie wskazane w wykazie zadań
samodzielnie w stopniu pozwalającym na wykazanie spełnienia warunku doświadczenia,
a zatem brak jest podstaw do wezwania do uzupełnienia jakichkolwiek innych dokumentów.
IV Ustalenia Izby
Izba stwierdziła, że Odwołujący ma interes we wniesieniu odwołania oraz – w stosunku do
odwołania – nie zachodzi żadna z przesłanek skutkujących odrzuceniem odwołania,
opisanych w art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, jakkolwiek przesłanka taka
zachodzi w odniesieniu do zarzutów oznaczonych w odwołaniu jako punkt II ppkt 4, 5, 6 i 7
lit. b), c) i d), a wniosek p
rzystępującego KBU Sp. z o.o. i Zamawiającego o odrzucenie tych
zarzutów zgodnie z art. 189 ust. 2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych jako
spóźnionych jest zasadny.
Zgodnie z art. 189 ust.
2 pkt 3 ustawy Prawo zamówień publicznych Izba odrzuca odwołanie,
jeżeli stwierdzi, że odwołanie zostało wniesione po upływie terminu określonego w ustawie.
Terminy na wniesienie odwo
łania zostały ustalone w art. 182 ustawy Prawo zamówień
publicznych. I tak, zgodnie z ust. 1-
3 tego artykułu, gdy wartość zamówienia jest równa lub
przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 ustawy
Prawo zamówień publicznych, odwołanie wnosi się odpowiednio w terminie 10 dni od dnia
przesłania informacji o czynności zamawiającego stanowiącej podstawę jego wniesienia –
jeżeli zostały przesłane w sposób określony w art. 180 ust. 5 zdanie drugie albo w terminie
15 dni
– jeżeli zostały przesłane w inny sposób; 10 dni od dnia publikacji ogłoszenia
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej lub zamieszczenia specyfikacji istotnych
warunków zamówienia na stronie internetowej; 10 dni od dnia, w którym powzięto lub przy
zachowaniu należytej staranności można było powziąć wiadomość o okolicznościach
stanow
iących podstawę jego wniesienia.
Datą, od której należało liczyć termin na wniesienie zarzutów, był zatem 23 kwietnia 2018 r.
Przedmiotowe zarzuty
zostały podniesione w odwołaniu z 4 maja 2018 r. (pismo datowane
na 2 maja 2018 r.) o sygn. akt KIO 874/18
, a następnie powtórzone w niniejszym odwołaniu.
Zamawiający nie uznał odwołania oznaczonego jako KIO 874/18 w tym zakresie i nie
deklarował wykonania jakichkolwiek czynności dotyczących odrzucenia oferty KBU Sp.
z o.o
., tym samym Odwołujący nie miał żadnych podstaw do oczekiwania, że Zamawiający
takich czynności dokona (Zamawiający uwzględnił jedynie zarzuty w części dotyczącej
naruszenia art. 26 ust. 3 i 4 ustawy Prawo zamówień publicznych). Tym samym wycofanie
odwołania w zakresie zarzutów nieuwzględnionych było wyłącznym ryzykiem Odwołującego.
Należy też zwrócić uwagę, że zgodnie z regulacją art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień
publicznych in fine
nie dokonuje się uzupełnienia dokumentów, jeżeli mimo ich złożenia,
u
zupełnienia lub poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu
albo konieczne byłoby unieważnienie postępowania. Gdyby zarzuty Odwołującego wobec
oferty KBU Sp. z o.o. potwierdziły się, skutkowałyby odrzuceniem tej oferty, a tym samym
dokonywanie czynności, które zadeklarował Zamawiający, byłoby bezzasadne.
Kwestia unieważnienia czynności wyrobu oferty najkorzystniejszej z 23 kwietnia 2018 r.
(poprzez dokonanie nowego wyboru oferty najkorzystniejszej) w niniejszym stanie
faktycznym nie ma istotnego znaczenia
– w omawianej części nie była to bowiem czynność
nowa co do swojej istoty
– jest to więc ten sam zakres decyzji Zamawiającego i stosuje się tu
termin 10 dni, o którym mowa w art. 182 ust. 1 pkt 1 (ewentualnie ust. 3 pkt 1 ) ustawy Prawo
zamówień publicznych, liczony od pierwotnej decyzji z 23 kwietnia 2018 r., a unieważnienie
czynności wyboru oferty przy jej takim samym zakresie 22 sierpnia 2018 r. nie powoduje
przywrócenia terminu do wniesienia odwołania co do czynności, które nie były czynnościami
nowymi.
W związku z powyższym Izba, zgodnie z art. 189 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych
per analogiam
, nie odrzuciła odwołania, ale uznała wskazane zarzuty za podlegające
odrzuceniu
(wnioskowanie z większego na mniejsze – skoro można odrzucić całe odwołanie,
to można także odrzucić jego niektóre zarzuty), a tym samym niepodlegające
merytorycznemu rozpoznaniu.
W zakresie pozostałych zarzutów Izba stwierdziła, że stan faktyczny sprawy
w szczególności przebieg postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, treść
specyfikacji istotnych warun
ków zamówienia wraz z wyjaśnieniami oraz treść złożonych
ofert
) nie jest sporny pomiędzy Stronami.
Odwołujący zarzucił Zamawiającemu, po pierwsze, naruszenie art. 93 ust. 1 pkt 7 w zw.
z
art. 146 ust. 6 oraz w zw. z art. 38 ust. 4 i art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych
poprzez zaniechanie unieważnienia postępowania pomimo spełnienia ustawowych
przesłanek obligujących Zamawiającego do dokonania takiej czynności z uwagi na
nieusu
walną wadę postępowania polegającą na nieprzewidzianym zapisami specyfikacji
istotnych warunków zamówienia dopuszczeniu do rozpoczęcia pobierania opłaty za postój
po 1 września 2018 r. (w odniesieniu do płatności bezgotówkowych od 8 kwietnia 2019 r.), co
s
tanowi nieprzewidzianą, a zatem niedopuszczalną zmianę warunków udzielanego
zamówienia dokonaną po upływie terminu składania ofert, mającą wpływ na treść
składanych ofert oraz mogącą mieć wpływ na wynik postępowania.
Art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych opisuje podstawowe zasady udzielania
zamówień publicznych stanowiąc, że zamawiający przygotowuje i przeprowadza
postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej
konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami proporcjonalności
i przejrzystości.
Zgodnie z art. 38 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych w uzasadnionych przypadkach
zamawiający może przed upływem terminu składania ofert zmienić treść specyfikacji
istotnych warunków zamówienia.
Art. 9
3 ust. 1 pkt 7 ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi, że zamawiający
unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli postępowanie obarczone jest
niemożliwą do usunięcia wadą uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu
umowy w sprawi
e zamówienia publicznego.
Za „wadę uniemożliwiającą zawarcie niepodlegającej unieważnieniu umowy” uważa się
stwierdzenie na etapie prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia (przed
zawarciem tej umowy)
wystąpienie co najmniej jednej z przesłanek powodujących
nieważność lub możliwość unieważnienia zawartej umowy i najczęściej odnosi się ją do
okoliczności wskazanych w art. 146 ust. 1 i 6 ustawy Prawo zamówień publicznych, zgodnie
z którymi umowa podlega unieważnieniu, jeżeli zamawiający:
1) z naruszen
iem przepisów ustawy zastosował tryb negocjacji bez ogłoszenia lub
zamówienia z wolnej ręki,
nie zamieścił ogłoszenia o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych albo nie
przekazał ogłoszenia o zamówieniu Urzędowi Publikacji Unii Europejskiej,
3) zaw
arł umowę z naruszeniem przepisów art. 94 ust. 1 albo art. 183 ust. 1, jeżeli
uniemożliwiło to Izbie uwzględnienie odwołania przed zawarciem umowy,
uniemożliwił składanie wniosków o dopuszczenie do udziału w dynamicznym systemie
zakupów wykonawcom niedopuszczonym dotychczas do udziału w dynamicznym systemie
zakupów lub uniemożliwił wykonawcom dopuszczonym do udziału w dynamicznym systemie
zakupów złożenie ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia objętego tym systemem,
uniemożliwił wykonawcom, z którymi została zawarta umowa ramowa, złożenie ofert
w procedurze konkurencyjnej o udzielenie zamówienia na podstawie umowy ramowej, o ile
nie wszystkie warunki zamówienia zostały określone w umowie ramowej,
z naruszeniem przepisów ustawy zastosował tryb zapytania o cenę,
zawarł umowę przed upływem terminu, o którym mowa w art. 67 ust. 12.
Umowa może zostać unieważniona także w przypadku dokonania przez zamawiającego
czynn
ości lub zaniechania dokonania czynności z naruszeniem przepisu ustawy, które miało
lub mogło mieć wpływ na wynik postępowania (art. 146 ust. 6 ustawy Prawo zamówień
publicznych).
Nieważność umowy lub podstawy do jej unieważnienia mogą wynikać także z innych
okoliczności, np. wskazanych w art. 58 Kodeksu cywilnego (nieważna jest czynność
sprzeczna z ustawą lub mająca na celu obejście ustawy), art. 70
Kodeksu cywilnego
(można żądać unieważnienia umowy ze względu na sprzeczny z prawem lub dobrymi
obyczajami
wpływ na wynik przetargu), art. 387 § 1 Kodeksu cywilnego (umowa
o świadczenie niemożliwe jest nieważna).
W niniejszym stanie faktycznym przesłanki z art. 146 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
publicznych czy Kodeksu cywilnego nie zachodzą, nie stwierdzono działań sprzecznych
z ustawą lub mających na celu obejście ustawy mogących skutkować stwierdzeniem
nieważności umowy, a sama umowa, pomimo opóźnienia jej rozpoczęcia i tym samym
dezaktualizacji niektórych postanowień, nie jest umową o świadczenie niemożliwe.
Odwołujący wskazał na wystąpienie okoliczności, o których mowa w art. 146 ust. 6 ustawy
Prawo zamówień publicznych, tj. dokonania przez zamawiającego czynności lub zaniechania
dokonania czynności z naruszeniem przepisu ustawy, które miało lub mogło mieć wpływ na
wynik postępowania, którymi to czynnościami (zdarzeniami) są upływ określonego
w specyfikacji istotnych warunków zamówienia terminu rozpoczęcia realizacji zamówienia –
1 września 2018 r. i zamiar przesunięcia terminu pobierania opłat w zakresie płatności
bezgotówkowych od 8 kwietnia 2019 r., co miało wpływ na treść składanych ofert oraz mogło
mieć wpływ na wynik postępowania (podczas rozprawy Zamawiający wyjaśnił, że ze względu
na nadchodzący okres zimowy mogący uniemożliwić instalację parkomatów faktycznie
zamierza przesunąć rozpoczęcie realizacji całej umowy – pobierania wszystkich opłat – na
8 kwietnia 2019 r.)
Jednak zgodnie z ustalonym i jednolitym w tym zakresie orzecznictwem, co do zasady (poza
ewentualnymi specyficznymi przypadkami wynik
ającymi ze stanu faktycznego) opóźnienie
w planowanym rozpoczęciu realizacji zamówienia, gdy celowa jest jego realizacja, nie jest
wadą uniemożliwiającą zawarcie ważnej umowy – dotyczy to w szczególności usług, które są
tzw. usługami powtarzającymi się okresowo, świadczeniami ciągłymi lub okresowymi, np.
usługi sprzątania, usługi pocztowe, bieżąca obsługa. Ich rozpoczęcie w późniejszym terminie
nie zmienia faktu, że przez okres pozostały do końca realizacji umowy, ich uzyskanie jest
pożądane przez zamawiającego. Tak też jest w przedmiotowym przypadku – nawet jeśli
świadczenie usługi nie rozpocznie się 1 września 2018 r., zamawiający wciąż uzyska 7 lat
obsługi strefy płatnego parkowania.
Upływu terminu wskazanego w ogłoszeniu o zamówieniu lub specyfikacji istotnych warunków
zamówienia jako zaplanowany termin rozpoczęcia realizacji umowy i zawarcia umowy po
tym terminie, nie uważa się za zmianę specyfikacji istotnych warunków zamówienia
w rozumieniu art. 38 ust. 4 ustawy Prawo zamówień publicznych – przede wszystkim nie jest
to bowiem czynność zamawiającego, lecz zdarzenie, które następuje niezależnie
i samoistnie (upływ czasu), chociaż oczywiście może być spowodowane pewnymi
działaniami lub zaniechaniami uczestników postępowania przetargowego. Naturalną
kon
sekwencją upływu wyznaczonego terminu jest to, że realizacja usługi musi rozpocząć się
w terminie późniejszym.
Okoliczności wskazywane przez Odwołującego, jak to, czy Zamawiający pobierze kary
umowne,
czy też nie, czy pewne elementy umowy (np. foldery informacyjne,
przeprowadzenie testu rozruchu urządzeń) zostaną wykonane terminowo, czy zmieniono
uchwałę Rady Miejskiej we Wrocławiu, opóźnienia w spełnieniu świadczenia albo nawet, że
Zamawiający w przyszłości może chcieć rozwiązać zawartą umowę lub zmienić pewne jej
postanowienia
nie powodują nieważności samej umowy. Poza tym, zgodnie z art. 144 ust. 2
i art. 144a ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo zamówień publicznych, w przypadku zmiany umowy
z naruszeniem przepisu art. 144, unieważnieniu podlega nie cała umowa, lecz jej
pojedyncze, zmienione postanowienia.
Również przekonanie Odwołującego, że w innych warunkach (przy terminie rozpoczęcia
pobierania opłat liczonym od 9 kwietnia 2019 r.) jego oferta byłaby korzystniejsza i tym
samym dawałaby mu większe szanse na wygraną, nie jest wystarczające dla stwierdzenia
wady postępowania skutkującej niemożliwością zawarcia umowy niepodlegającej
unieważnieniu. Przede wszystkim to, że w innym terminie Odwołujący potencjalnie mógłby
złożyć lepszą ofertę, nie oznacza, że również inni wykonawcy nie złożyliby ofert
korzystniejszych niż obecnie i korzystniejszych od oferty Odwołującego. A nawet gdyby tak
było, nie jest to wadą postępowania (takiej „wady” można by było doszukać się w niemal
każdym postępowaniu – gdyby było ono prowadzone w innym terminie lub innych
okolicznościach, jego wynik mógłby być inny…).
Nie ma
też dowodu na to, że Zamawiający w celowy sposób ustalił pierwotne warunki
realizacji zamówienia w sposób pozorny, tak, aby w dany sposób ukształtować warunki ofert
i ab
y najkorzystniejszą została akurat oferta najbardziej przez niego pożądana. Także
wszyscy wykonawcy złożyli oferty w tych samych warunkach – w tym samym terminie i przy
tych samych założeniach zawartych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia. Nie
można więc mówić o naruszeniu przez Zamawiającego uczciwej konkurencji czy równego
traktowania wykonawców.
Po drugie, Odwołujący zarzucił Zamawiającemu naruszenie art. 24 ust. 1 pkt 12 i 16 ustawy
Prawo zamówień publicznych w zw. z § 2 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia w sprawie rodzajów
dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy w postępowaniu o udzielenie
zamówienia poprzez bezpodstawne niezastosowanie się przez KBU Sp. z o.o. do żądania
Zamawiającego z 10 sierpnia 2018 r. uzupełnienia dokumentów potwierdzających spełnianie
warunku doświadczenia, ewentualnie art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych
w zw.
z § 2 ust. 4 pkt 2 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów... poprzez
zaniechanie skutecznego wezwania KBU Sp. z o.o. do złożenia dokumentów
potwierdzających spełnienie warunku dotyczącego doświadczenia, pomimo iż wyjaśnienia
złożone przez KBU Sp. z o.o. nie mogą zostać uznane za wystarczające dla uznania KBU
Sp. z o.o. za wykonawcę posiadającego wymagane doświadczenie oraz art. 22 ust. 1 pkt 2
ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez dokonanie wyboru oferty KBU Sp. z o.o.
pomimo braku wykazania spełnienia warunku doświadczenia określonego w punkcie IV.2.3)
specyfikacji istotnych warunków zamówienia i art. 7 ust. 1 ustawy Prawo zamówień
p
ublicznych poprzez naruszenie zasad równego traktowania, uczciwej konkurencji
i przejrzystości polegające na bezpodstawnym odstąpieniu od rzetelnej weryfikacji spełniania
przez KBU Sp. z o.o. warunków przyjętych przez Zamawiającego w postępowaniu
Art. 7 ust. 1
ustawy Prawo zamówień publicznych stanowi, że zamawiający przygotowuje
i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie
uczciwej konkurencji i równe traktowanie wykonawców oraz zgodnie z zasadami
proporcjonalności i przejrzystości.
O udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wykonawcy, którzy: 1) nie podlegają
wykluczeniu; 2)
spełniają warunki udziału w postępowaniu, o ile zostały one określone przez
zamawiającego w ogłoszeniu o zamówieniu lub w zaproszeniu do potwierdzenia
zainteresowania
(art. 22 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych).
Z postępowania o udzielenie zamówienia wyklucza się wykonawcę, który nie wykazał
spełniania warunków udziału w postępowaniu lub nie został zaproszony do negocjacji lub
złożenia ofert wstępnych albo ofert, lub nie wykazał braku podstaw wykluczenia (art. 24 ust.
1 pkt 12 ustawy Prawo zamówień publicznych), jak też wykonawcę, który w wyniku
zamierzonego działania lub rażącego niedbalstwa wprowadził zamawiającego w błąd przy
przedstawie
niu informacji, że nie podlega wykluczeniu, spełnia warunki udziału
w postępowaniu lub obiektywne i niedyskryminacyjne kryteria, zwane „kryteriami selekcji”,
lub który zataił te informacje lub nie jest w stanie przedstawić wymaganych dokumentów (art.
24 u
st. 1 pkt 16 ustawy Prawo zamówień publicznych).
Zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy Prawo zamówień publicznych, jeżeli wykonawca nie złożył
oświadczenia, o którym mowa w art. 25a ust. 1, oświadczeń lub dokumentów
potwierdzających okoliczności, o których mowa w art. 25 ust. 1, lub innych dokumentów
niezbędnych do przeprowadzenia postępowania, oświadczenia lub dokumenty są
niekompletne, zawierają błędy lub budzą wskazane przez zamawiającego wątpliwości,
zamawiający wzywa do ich złożenia, uzupełnienia lub poprawienia lub do udzielania
wyjaśnień w terminie przez siebie wskazanym, chyba że mimo ich złożenia, uzupełnienia lub
poprawienia lub udzielenia wyjaśnień oferta wykonawcy podlega odrzuceniu albo konieczne
byłoby unieważnienie postępowania.
Zamawiający wzywa także, w wyznaczonym przez siebie terminie, do złożenia wyjaśnień
dotyczących oświadczeń lub dokumentów, o których mowa w art. 25 ust. 1 (art. 26 ust. 4
ustawy Prawo zamówień publicznych).
W celu potwierdzenia spełniania przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu lub
kryteriów selekcji dotyczących zdolności technicznej lub zawodowej zamawiający może
żądać wykazu dostaw lub usług wykonanych, a w przypadku świadczeń okresowych lub
ciągłych również wykonywanych, w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania
ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu, a jeżeli okres prowadzenia
działalności jest krótszy – w tym okresie, wraz z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat
wykonania i podmiotów, na rzecz których dostawy lub usługi zostały wykonane, oraz
załączeniem dowodów określających czy te dostawy lub usługi zostały wykonane lub są
wykonywane należycie, przy czym dowodami, o których mowa, są referencje bądź inne
dokumenty wystawione przez podmiot, na rzecz którego dostawy lub usługi były
wykonywane, a w przypadku świadczeń okresowych lub ciągłych są wykonywane, a jeżeli
z uzasadnionej przyczyny o obiektywnym charakterze wykonawca nie jest w stanie uzyskać
tych dokumentów – oświadczenie wykonawcy; w przypadku świadczeń okresowych lub
ciągłych nadal wykonywanych referencje bądź inne dokumenty potwierdzające ich należyte
wykonywanie powinny być wydane nie wcześniej niż 3 miesiące przed upływem terminu
składania ofert albo wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu (§ 2 ust. 4 pkt 4
rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od
wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia).
Zgodnie z rozdziałem IV pkt 2 ppkt 3 specyfikacji istotnych warunków zamówienia
o zamówienie mógł się ubiegać wykonawca, który wykaże m.in., że wykonał, a w przypadku
świadczeń ciągłych wykonuje, w okresie ostatnich trzech lat przed upływem terminu
składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy – w tym okresie, co
najmniej jedno zamówienie w zakresie pobierania przez okres minimum 24 miesięcy opłat za
parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego
parkowania za pomocą minimum 200 urządzeń udostępnionych przez wykonawcę,
służących do pobierania opłat.
W złożonym wykazie usług („Wykazie zadań wykonanych przez wykonawcę”) Przystępujący
pod
ał jedno zamówienie polegające na wyposażeniu w urządzenia do poboru opłat za
parkowanie (parkomaty) oraz
obsłudze strefy płatnego parkowania w Krakowie, wykonywane
na rzecz Zarządu Infrastruktury Komunalnej i Transportu w Krakowie, obejmujące
udostępnienie 281 parkomatów w okresie od 1 lutego 2014 r. do 31 stycznia 2019 r.
Z
załączonych referencji ZIKiT wynika jednak, że zamówienie jednak wykonywane było
w ramach konsorcjum trzech spółek, z których jedną była KBU Sp. z o.o.
Zgodnie z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 4 maja 2017 r., w sprawie
C-
387/14 (odpowiedź na pytanie 3.) „artykuł 44 dyrektywy 2004/18 w związku z art. 48 ust. 2
lit.
a) tej dyrektywy oraz zasadą równego traktowania wykonawców, zapisaną w art. 2 tej
dy
rektywy, należy interpretować w ten sposób, że nie dopuszcza on, by wykonawca biorący
indywidualnie udział w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego polegał na
doświadczeniu grupy wykonawców, której był członkiem przy innym zamówieniu publicznym,
jeżeli faktycznie i konkretnie nie uczestniczył w jego realizacji.
Odwołujący, w odwołaniu o sygn. akt KIO 874/18 podniósł wątpliwość, czy, z związku
z realizacją zamówienia przez konsorcjum, KBU Sp. z o.o. może legitymować się tym
doświadczeniem.
Zamawiający, po uwzględnieniu zarzutu dotyczącego tej kwestii, pismem z 10 sierpnia 2018
r. wezwał Przystępującego do złożenia wyjaśnień dotyczących dokumentów
potwierdzających spełnienie warunków udziału w postępowaniu – wskazanie zakresu
zamówienia wykonywanego przez KBU Sp. z o.o., a w przypadku, gdy przedstawione
dokumenty nie
potwierdzą spełniania warunków, stosownie do art. 26 ust. 3 ustawy Prawo
zamówień publicznych, o uzupełnienie dokumentów potwierdzających spełnienie warunków,
tj. wskazanie innego zadania w
„Wykazie zadań wykonanych przez wykonawcę”.
W odpowiedzi na wezwanie, pismem z 16 sierpnia 2018 r., Przystępujący złożył wyjaśnienia,
w których wskazał, że zakres czynności i prac wykonywanych samodzielnie przez KBU Sp. z
o.o. obejmuje m.in.
pobieranie opłat za parkowanie za pomocą 281 parkomatów;
udos
tępnianie ww. parkomatów polegające na dostawie i montażu parkomatów oraz
sys
temu do zarządzania parkomatami; kontrolę wnoszenia i poboru opłat za parkowanie,
dostawę sprzętu – wszystkie obowiązki wynikające z kontraktu z wyłączeniem prac
serwisowych przy parkomatach, które wykonywane są wspólnie ze spółką Dropel; parkomaty
zostały nabyte na podstawie umowy leasingu i udostępnione ZIKiT przez KBU Sp. z o.o.;
natomiast spółka LICUAS jedynie finansuje realizację.
Na potwierdzenie takiego podziału prac Przystępujący przedłożył w załączeniu oświadczenie
złożone przez p. E.T. w imieniu konsorcjum wraz z pełnomocnictwem dla tej osoby
udzielonym przez wszystkich członków konsorcjum oraz wskazał, że na żądanie jest gotów
przedłożyć inne dokumenty, np. umowy.
Zamawiający uznał złożone wyjaśnienia za wystarczające.
Powyższe
oświadczenie
Przystępującego
nie
zostało
zakwestionowane
przez
Zamawiającego ani Odwołującego w zakresie prawdziwości (poza przywołaniem
w zarzutach odwołania art. 24 ust. 1 pkt 16 ustawy Prawo zamówień publicznych,
w odwołaniu nie przedstawiono żadnej argumentacji w tym zakresie ani, tym bardziej,
żadnych dowodów), zatem Izba uznała, że oświadczenie jest zgodne ze stanem faktycznym.
W okolicznościach sprawy Izba uznała oświadczenie własne Przystępującego za
wystarczające do wykazania spełnienia warunku udziału w postępowaniu. KBU Sp. z o.o.
zajmuje się świadczeniem usług polegających na obsłudze stref płatnego parkowania, była
pierwszym wymienianym konsorcjantem, czyli potencjalnie najważniejszym dla konsorcjum,
co, w ocenie Izby, uprawdopodobniało to oświadczenie.
Ma
też rację strona zamawiająca, że ani w wyroku C-387/14, ani w przepisach ustawy Prawo
zamówień publicznych i rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów… nie zawarto
innych niż wykaz wykonanych usług dokumentów, które w tym zakresie powinien złożyć
wykonawca na potwierdzenie, że to on wykonywał daną część zamówienia (choć nie
wyklucza to faktu, że w przypadku zaistnienia wątpliwości co do rzetelności czy dokładności
informacji, zamawiający może zażądać dowodu potwierdzającego tę okoliczność, czy też
sprawdzić ten fakt u usługobiorcy lub podmiotu trzeciego). Również Zamawiający w swoim
wezwaniu nie zawarł żadnych wytycznych, w jaki sposób fakt ten ma zostać potwierdzony
ani nie wymagał dowodów na tę okoliczność.
Takim dowodem, przedstawionym z inicjatywy Przystępującego, było oświadczenie wiedzy
p. T.
, która jest pełnomocnikiem konsorcjum, wraz z załączeniem pełnomocnictwa dla tej
osoby wystawionego przez konsorcjum.
Jak wyjaśnił Przystępujący, oświadczenie p. T.
złożył dlatego, że – jako pełnomocnik – jest to osoba dobrze zorientowana
w
szczegółach realizacji przedmiotowego zamówienia, a pełnomocnictwo miało potwierdzać,
że rzeczywiście tak jest. Fakt ten nie był kwestionowany, a przedmiotowy dokument jest
jedynie środkiem dowodowym, który podlega ocenie pod względem m.in. wiarygodności.
Zatem to
, czy zgodnie z udzielonym pełnomocnictwem, dana osoba może reprezentować
konsorcjum, ma znaczenie drugorzędne – może świadczyć o sile dowodu.
Nie budzi również wątpliwości poprawność referencji wystawionych w imieniu ZIKiT
w Krakowie
– potwierdzają one należyte wykonanie usługi. Są one „dowodem określającym
czy usługi zostały wykonane lub są wykonywane należycie”, o którym mowa w § 2 ust. 4 pkt
2 rozporządzenia w sprawie rodzajów dokumentów… w postaci „referencji bądź innego
dokumentu wystawionego przez podmiot, na rzecz którego usługi były lub są wykonywane”,
nie zachodz
i więc tu sytuacja przedstawienia przez Przystępującego, o której mowa
w dalszej części tego przepisu, tj. nieuzyskania takiego dokumentu i zastąpienia go
oświadczeniem własnym wykonawcy. Referencje takie nie muszą (choć mogą
i z praktycznego punktu widzenia
mogłoby to być korzystne) zawierać informacji o sposobie
podziału realizacji zamówienia pomiędzy konsorcjantów, uzyskanym doświadczeniu
poszczególnych konsorcjantów oraz potwierdzenia należytego wykonania usługi przez
każdego z konsorcjantów, a w specyfikacji istotnych warunków zamówienia nie postawiono
takiego wymogu
(wymogu, aby którąś z tych informacji zawierały).
Przystępujący udzielił żądanych wyjaśnień wskazując, który z podmiotów wspólnie
realizujących umowę był odpowiedzialny za zakres realizacji odpowiadający postawionemu
warunkowi.
Ze względu na to, że Przystępujący swoje działania nakierował na usługę wskazaną już
wcześniej i nie powoływał się na inne usługi, nie zrealizowała się część wezwania
związanego z uzupełnieniem dokumentów o wskazanie innego zadania, co zostało
pozostawione woli wykonawcy
– mógł on bowiem oprzeć się na usłudze już wskazanej,
przywołać nową usługę lub też jednocześnie wyjaśnić wątpliwości co do pierwszej usługi
oraz wskazać nową.
Tym samym nie potwierdził się zarzut Odwołującego, jakoby wyjaśnienie i uzupełnienie
dokumentów zostało dokonane w sposób nieprawidłowy, a badanie spełnienia warunków
zostało przeprowadzone w sposób nierzetelny.
W związku z powyższym Izba orzekła jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust. 9 i 10 ustawy
Prawo zamówień publicznych, stosownie do wyniku postępowania, zgodnie z § 1 ust. 1 pkt
, § 3 i § 5 ust. 3 pkt 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r.
w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów
w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 972).
Przewodniczący: ……………………..…