Sygn. akt: KIO 346/18
WYROK
z dnia 13 marca 2018 r.
Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie:
Przewodniczący:
Monika Szymanowska
Protokolant:
Marcin Jakóbczyk
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 marca 2018 r. w Warszawie
odwołania wniesionego
do Prez
esa Krajowej Izby Odwoławczej w dniu 26 lutego 2018 r. przez wykonawcę
EDUCARIUM Sp. z o.
o. z siedzibą w Bydgoszczy, ul. Grunwaldzka 207, 85 – 451
Bydgoszcz, w postępowaniu prowadzonym przez zamawiającego Gminę Wrocław, Centrum
Kształcenia Praktycznego we Wrocławiu, ul. Strzegomska 49 a, 53 – 611 Wrocław
orzeka:
oddala odwołanie,
kosztami postępowania w wysokości 18 600 zł 00 gr (słownie: osiemnaście tysięcy
sześćset złotych zero groszy) obciąża wykonawcę EDUCARIUM Sp. z o. o.,
ul. Grunwaldzka 207, 85
– 451 Bydgoszcz i:
zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego kwotę 15 000 zł 00 gr
(słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez wykonawcę
EDUCARIUM Sp. z o. o., ul. Grunwaldzka 207, 85
– 451 Bydgoszcz, tytułem
wpisu
od odwołania,
zasądza od wykonawcy EDUCARIUM Sp. z o. o., ul. Grunwaldzka 207, 85 – 451
Bydgoszcz
kwotę 3 600 zł 00 gr (słownie: trzy tysiące sześćset złotych zero
groszy
) tytułem zwrotu kosztów postępowania odwoławczego poniesionych
z
tytułu wynagrodzenia pełnomocnika.
Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. -
Prawo zamówień
publicznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 ze zm.) na niniejszy wyrok - w terminie 7 dni od dnia
jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
do
Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
Przewodniczący:
………………………………...
U z a s a d n i e n i e
do wyroku z dnia 13 marca 2018 r. w sprawie o sygn. akt KIO 346/18
Zamawiający - Gmina Wrocław, Centrum Kształcenia Praktycznego we Wrocławiu,
prowadzi postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego pn. „Dostawa pomocy
dydaktycznych i sprzętu TIK w ramach doposażenia 90 szkolnych pracowni matematycznych
dla 47 szkół na potrzeby realizacji projektu „Matematyczne eksperymenty – poprawa jakości
nauczania matematyki w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych w Gminie Wrocław”,
podzielone na trzy części - zadania, o numerze postępowania nadanym przez
zamawiającego 5/PN/CKP/2017, o ogłoszeniu o zamówieniu publicznym opublikowanym
w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskim w dniu 27 października 2017 r. pod numerem
2017/S 207-427320 - dalej zwane
jako „postępowanie”.
Izba ustaliła, że postępowanie prowadzone jest w trybie przetargu nieograniczonego
o wartości powyżej kwot określonych w przepisach wydanych na podstawie
art. 11 ust. 8
ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych
(Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 ze zm.
), dalej jako „p.z.p.”
W dniu 14 lutego 2018
r. zamawiający, w zakresie zadania nr 1 postępowania,
przekazał wykonawcy EDUCARIUM Sp. z o. o. z siedzibą w Bydgoszczy, ul. Grunwaldzka
– 451 Bydgoszcz (zwanemu dalej jako „odwołujący) informację o odrzuceniu jego
oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. ponieważ jej treść nie odpowiada treści SIWZ,
co w
konsekwencji spowodowało również unieważnienie postępowania co do zadania nr 1,
na podstawie art. 93
ust. 1 pkt 1 p.z.p., gdyż nie złożono w nim żadnej oferty niepodlegającej
odrzuceniu,
zaś 26 lutego 2018 r. odwołanie wobec tejże czynności i zaniechań
za
mawiającego w postępowaniu wniósł odwołujący.
W odwołaniu, zgodnie z dyspozycją art. 180 ust. 3 p.z.p., zarzucono zamawiającemu
naruszenie (pisownia oryginalna):
art. 89 ust. 1 pkt
2 PZP poprzez odrzucenie oferty złożonej przez Odwołującego jako
nieodpowia
dającej treści Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia z dnia
27 listopada 2017 r., znak sprawy:
5PN/CKP/2017 (dalej zwane: „Specyfikacją
Istotnych Warunków Zamówienia lub „SIWZ"), w sytuacji gdy oferta Odwołującego
odpowiadała treści SIWZ;
art. 26 ust.
3 PZP poprzez brak wezwania Odwołującego do złożenia wyjaśnień przed
odrzuceniem oferty;
art. 93 ust. 1 pkt. 1 PZP poprzez uznanie, iż nie złożono żadnej oferty niepodlegającej
odrzuceniu i w konsekwencji -
unieważnienie przedmiotowego postępowania.
W zwi
ązku z powyższym odwołujący wniósł o nakazanie zamawiającemu (pisownia
oryginalna):
unieważnienia czynności odrzucenia oferty Odwołującego złożonej dla zadania nr 1;
unieważnienia czynności unieważnienia postępowania;
dokonania ponownego badania i oceny of
erty złożonej przez Zamawiającego dla
zadnia nr 1 w
celu uznania, że spełnia ona warunki postawione w Specyfikacji
Istotnych Warunków Zamówienia;
a także:
obciążenie Zamawiającego kosztami postępowania odwoławczego, w tym zaliczenie
w ich poczet kwoty 15.0
00 zł tytułem wpisu od odwołania i kosztów Odwołującego
poniesionych z tytułu prowadzonego postępowania;
przeprowadzenie dowodu z dokumentów wskazanych w treści Uzasadnienia;
przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków:
R. Ł. (wezwanie na adres Zamawiającego) na okoliczność udzielenia
Zamawiającemu informacji o trwałej niedostępności na rynku towarów dla których
Odwołujący zaoferował towary zamienne;
Ł. S. (wezwanie na adres Odwołującego) na okoliczność udzielenia
Zamawiającemu informacji o trwałej niedostępności na rynku towarów dla których
Odwołujący zaoferował towary zamienne, zaoferowania przez Odwołującego
odpowiednich towarów zamiennych;
przeprowadzenie dowodu z przesłuchania Stron na okoliczności wskazane w treści
Uzasadnienia, w szczególności na okoliczność: udzielenia Zamawiającemu informacji
o trwałej niedostępności na rynku towarów dla których Odwołujący zaoferował towary
zamienne, zaoferowania przez Odwołującego odpowiednich towarów zamiennych,
ogłoszenia przez Zamawiającego tożsamego - w stosunku do umorzonego w związku
z odrzuceniem oferty Odwołującego postępowania o nr 5/PN/CKP/2017 -
p
ostępowania przetargowego o nr 1/PN/CKP/2018, zastosowania przez
Zamawiającego w tożsamym postępowaniu przetargowym o nr 1/PN/CKP/2018
rozwiązań i towarów zamiennych zaproponowanych przez Odwołującego
w
postępowaniu o nr 5/PN/CKP/2017.
Odwołujący w uzasadnieniu odwołania przedstawił następujące okoliczności
faktyczne i prawne
uzasadniające wniesienie środka ochrony prawnej.
I.
Stan faktyczny
Dnia 29 września 2017 r. zamawiający przesłał do odwołującego zapytanie o podanie
szacunkowej wartości wynagrodzenia dla zadania nr 1 w ramach postępowania nr
5/PN/CKP/2017. Przedstawiciel
odwołującego, pan Ł. S., w rozmowie telefonicznej z
przedstawicielem z
amawiającego panem R. Ł., omawiał to, że niektóre pozycje z listy do
wyceny są już trwale niedostępne na rynku. W odpowiedzi usłyszał, że zamawiający nie
będzie na tym etapie zmieniać SIWZ, bo to by wymagało korekty wniosku projektowego, co
jest bardzo skompli
kowaną procedurą. Jednocześnie pan R. Ł. wyjaśnił w tej rozmowie, że
o
dwołujący może w ofercie zaproponować inne produkty, o ile spełnią celowość i założenia
projektu. W związku z tym, dnia 4 października 2017 r. odwołujący wysłał dwie wyceny, w
których zamieścił dodatkowe uwagi w treści e-mail, zaś dwóch pozycji w ogóle nie wycenił
(które to uwagi i brakująca wycena odnosiły się m.in. do pozycji arkuszy, które na etapie
oceny ofert w przedmiotowym postępowaniu zamawiający uznał za niezgodne z SIWZ).
Pomimo uwag ze strony odwo
łującego, zamawiający na jego stronie internetowej
zamieścił SIWZ z dnia 27 listopada 2017 r, dla postępowania nr 5/PN/CKP/2017, w której
zawarł
pozycje
(ujęte
w załączniku
do
SIWZ
o naz
wie:„zal_nr_2_zad._nr_1_SP_pomoce_dydaktyczne_(1).xls") i 5 (ujęta w załączniku do
SIWZ o nazwie „zal_nr_2_zad_nr_1_SPG._pomoce_dydaktyczne.xlsx"), bez uwzględnienia
zmian sugerowanych przez o
dwołującego, a tym samym zawarł on w przedmiocie
zamówienia także towary trwale niedostępne na rynku. Ponadto, w ocenie odwołującego
popartej okolicznościami, które zaistniały na rynku, zasadne było także zaproponowanie
zmiany
dla
pozycji
nr
ujętej
w
pliku
o
nazwie:
„zal_nr_2_zad._nr_1_SP_pomoce_dydaktyczne_(1).xls", będącym załącznikiem do SIWZ.
Dnia 21 grudnia 2017 r. o
dwołujący złożył więc ofertę, w której zaproponował towary
zamienne dla ww. pozycji. Dnia 8 stycznia 2018 r. z
amawiający odrzucił ofertę odwołującego
ze względu na brak jednego z arkuszy składających się na arkusze kalkulacyjne -
dokumentu o nazwie „POMOCE SUMA".
Dnia 15 stycznia 2018 r. o
dwołujący wniósł odwołanie do tut. Organu, które
z
amawiający uznał w całości (postępowanie o sygn. akt: KIO 99/18). W wyniku uznania
odwołania zamawiający dnia 24 stycznia 2018 r. dokonał ponownej oceny oferty dla zadania
nr 1, którą odrzucił na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p., a w konsekwencji unieważnił
postępowanie o nr 5/PN/CKP/2017 powołując się na przepis art. 93 ust. 1 pkt 1 p.z.p. Jako
przyczynę odrzucenia oferty zamawiający wskazał, iż zaproponowane przez odwołującego
towary zamienne dla pozycji 12, 20, 36,
100, 106 (ujęte w załączniku do SIWZ o nazwie;
„zal_nr_2_zad._nr_1_SP_pomoce_dydaktyczne_(1).xls") i 5 (ujęta w załączniku do SIWZ
o
nazwie „zal_nr_2_zad_nr_1_SPG._pomoce_dydaktyczne.xlsx") nie odpowiadają treści
SIWZ.
W tym miejscu należy zaznaczyć, iż w międzyczasie, zanim zamawiający otrzymał
wniesione przez o
dwołującego odwołanie, dnia 8 stycznia 2018 r., ogłosił nowe zaproszenie
do szacowania wartości tożsamego zamówienia jak dla postępowania o nr 5/PN/CKP/2017 r.
W wyznaczonym terminie na dokonanie szacowania, dnia 11 stycznia 2018 r., o
dwołujący
przesłał zamawiającemu swoją wycenę, w której ponownie podniósł okoliczność braku
dostępności towaru na rynku. Na stronie internetowej zamawiającego, zostało ogłoszone
tożsame co do umorzonego, postępowanie o nr 1/PN/CKP/2018, w ramach którego
z
amawiający zastosował rozwiązania i towary zamienne zaoferowane przez odwołującego,
które odrzucił w ramach postępowania 5/PN/CKP/2017. Potwierdza to przede wszystkim
treść SIWZ dla postępowania o nr 1/PN/CKP/2018 z dnia 15 stycznia 2018 r., w tym
w
szczególności załączniki stanowiące jego integralną część - pliki o nazwie:
„zal._nr_2_Arkusz_kalkulacyjny_zad._1_SP.xls"
oraz
„zal._nr_2_Arkusz_kalkulacyjny
_zad._nr_1_SPG_1
.xls", dostępne na stronie internetowej zamawiającego: http://www.cko.pl
/index. php / aktualnosci/ przetargi / 288 - przetarg - nieograniczony - dostawa -pomocy-
dydaktycznych.
Dnia 29 stycznia 2018 r. o
dwołujący wniósł odwołanie do tut. Organu, które
z
amawiający uznał w całości (postępowanie sygn. akt: KIO 184/18). W wyniku uznania
odwołania zamawiający wezwał dwukrotnie odwołującego - w dniu 7 oraz 9 lutego 2018 r.
do udzielenia wyjaśnień w zakresie dwóch zaoferowanych produktów:
„MegaMatma E-zasoby Megamatma.pl",
„Tablica z przyborami kolorowa (magnetyczna) pozioma",
na które odwołujący udzielił wyczerpujących i terminowych odpowiedzi.
Po otrzymaniu wyjaśnień odwołującego zamawiający dokonał ponownej oceny oferty
dla zadania nr 1, którą to dnia 14 lutego 2018 r. odrzucił na podstawie art. 89 ust. 1 pkt
2 p.z.p.
, a w konsekwencji unieważnił postępowanie o nr 5/PN/CKP/2017 powołując się na
przepis art. 93 ust. 1 pkt 1
p.z.p. Jako przyczynę zamawiający wskazał, iż zaproponowane
przez o
dwołującego towary zamienne dla poz. 20, 36, 61,100 (ujęte w załączniku do SIWZ
o
nazwie „zal_nr_2_zad._nr_1_SP_pomoce_dydaktyczne_(1),xls") nie odpowiadają treści
SIWZ. W tym miejscu należy zaznaczyć, iż pozycje 20, 36 i 100 były podstawą odrzucenia
oferty o
dwołującego w poprzedniej decyzji zamawiającego (pismo z dnia 24 stycznia
2018 r.)
, a pozycja 61 pojawiła się jako zupełnie nowa.
Dnia 16 lutego 2018 r. o
dwołujący przesłał zamawiającemu pismo, w którym zgodnie
z art. 85 ust. 2 p.z.p.
przedłużył ważność oferty o kolejne 60 dni, to jest do dnia 20 kwietnia
2018 r., za
ś zgodnie z art. 85 ust. 4 p.z.p. przedłużył ważność wniesionego wadium
w
przedmiotowym postępowaniu - nr 5/PN/CKP/2017.
W kwestii zadania nr 3
postępowania należy zauważyć, że zamawiający w dniu
7 lutego 2018 r.
zorientował się w nieprawidłowościach proceduralnych związanych
z uznaniem oferty dla zadania nr 3 za najkorzystni
ejszą (pomimo, iż wcześniej w swoim
piśmie z dnia 24 stycznia 2018 r. zaprosił odwołującego na podpisanie umowy) oraz
po
mimo, iż wcześniej nie dokonał wezwania odwołującego do uzupełnienia dokumentów
wymienionych w SIWZ na potwierdzenie braku podstaw do wykluczenia o
dwołującego do
udziału w postępowaniu. Odwołujący przywołuję tę przesłankę na dowód tego, że
z
amawiający działa w sposób niestaranny i z narażeniem odwołującego na koszty związane
z przedłużającym się analizowaniem oferty. Przedstawiciel odwołującego stawił się
w wyznaczonym terminie na podpisanie umowy (przejaz
d z Bydgoszczy do Wrocławia
i z
powrotem), aby dowiedzieć się, że umowa tego dnia podpisana nie będzie. Dnia 13 lutego
o
dwołujący przesłał wymagane dokumenty, które potwierdzają brak podstaw do wykluczenia,
co z
amawiający potwierdził dnia 20 lutego 2018 r. ogłoszenie o wyborze najkorzystniejszej
oferty dla zadania nr 3
postępowania. Dodatkowo należy nadmienić - co nie ma wpływu na
wartość dowodów przedstawionych w sprawie - iż dnia 9 lutego 2018 r. zamawiający
unieważnił tożsame postępowanie (nr 1/PN/CKP/2018) z powodu braku publikacji ogłoszenia
o zmianie w
Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
W dalszej części uzasadnienia odwołujący wymienił liczne dowody potwierdzające
jego twierdzenia,
wskazane w odwołaniu.
Następnie odwołujący kontynuował jak następuje. Z decyzją zamawiającego nie
sposób się zgodzić, ponieważ nie miał on podstaw do odrzucenia, a w konsekwencji
unieważnienia przedmiotowego postępowania, bowiem oferta odwołującego spełniała
wszystkie warunki udzi
ału w postępowaniu wynikające z SIWZ z dnia 27 listopada 2017 r.,
co z
amawiający przyznał przede wszystkim w ten sposób, iż dla tożsamego postępowania
o nr 1
/PN/CKP/2018, ogłoszonego w związku z unieważnieniem umorzonego postępowania
o nr 5/PN/CKP/2017, przewidzia
ł jako oczekiwane rozwiązania i towary zamienne,
zaproponowane przez o
dwołującego w jego ofercie złożonej dla tego drugiego postępowania
tj. o nr 5/PN/CKP/2017. Tożsamość postępowań nie ulega wątpliwości, na co wskazuje już
sam tytuł postępowania przetargowego, z którego wynika iż służą one temu samemu celowi -
realizacji tego samego projektu pt.
„Matematyczne eksperymenty - poprawa jakości
nauczania matematyki w szkołach podstawowych i ponadgimnazjalnych w Gminie Wrocław",
mającego poprawić jakość nauczania szkół Gminy Wrocław. Nadto, należy wskazać, iż oba
postępowania posiadają m.in. tego samego zamawiającego, postępowaniem objęte są te
same szkoły, znajdujące się na terenie Gminy Wrocław oraz dotyczą one doposażenia
pracowni matematycznych tych
że szkół.
Na dodatek „nowo" zakwestionowany produkt, czyli wymieniona w poz. 61 „tablica
z przyborami kolorowa (magnetyczna) pozioma" -
co odwołujący wykaże jeszcze w dalszej
treści niniejszego pisma - również spełniał wymogi techniczne i użytkowe określone w SIWZ,
a zarzut zamawiającego o nieuprawnionym przekroczeniu w ofercie stawek maksymalnych
nie odnosi się w żadnej mierze do tego produktu.
Na potwierdzenie powyższego odwołujący wskazał dowody potwierdzające jego
twierdzenia, wyliczone
w odwołaniu.
II.
Stan prawny
W zakresie zarzutu naruszenia przez zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p.,
oznaczonego przez odwołującego nr 1 i podniesionego jako odrzucenie oferty złożonej przez
o
dwołującego jako nieodpowiadającej treści SIWZ z dnia 27 listopada 2017 r., znak sprawy:
5PN/CKP/2017 w sytuacji gdy oferta o
dwołującego odpowiadała treści SIWZ, odwołujący
argumentował jak niżej.
Jako podstawę odrzucenia oferty dla zadania nr 1 zamawiający wskazał art. 89 ust.
1 pkt 2 p.z.p., a uzasadnieni
em zastosowania tego przepisu było stwierdzenie, iż
zaproponowane przez o
dwołującego towary zamienne były sprzeczne z treścią SIWZ dla
postępowania nr 5/PN/CKP/2017. Odwołujący w całości zaprzecza takiemu stanowisku
z
amawiającego, stwierdzając co następuje. W pierwszej kolejności należy wskazać,
iż zamawiający dopuścił oferowanie towarów zamiennych, jednakże de facto nie określił dla
n
ich parametrów, które pozwalałyby dokonać ich oceny pod względem równoważności. Na
stronie 10 SIWZ (z dnia 27 listopada 2017
r., dot. postępowania 5/PN/CKP/2017) jest
wyłącznie wskazane, że: „zamawiający informuje, iż wskazanie nazw zwyczajowych oraz
podanie konkretnych wymiarów w zamieszczonych elementach opisu przedmiotu
zamówienia służy wyłącznie określeniu cech technicznych i jakościowych. Zamawiający
dopus
zcza możliwość przedstawienia w ofercie asortymentu równoważnego pod warunkiem,
i
ż oferowany asortyment będzie o takich samych tub lepszych parametrach technicznych,
jakościowych, funkcjonalnych, użytkowych. Wykonawca, który powołuje się na rozwiązania
równoważne jest obowiązany wykazać, że oferowane przez niego dostawy, spełniają
wymagania określone przez zamawiającego". W żadnym innym punkcie SIWZ, ani w innej
dokumentacji,
nie są z kolei wskazane kryteria, którymi zamawiający będzie się kierował
w
celu dokonania oceny równoważności. Dowód – SIWZ z 27.11.2017 r. nr 5/PN/CKP/2017.
Powyższe dopuszczenie stosowania zamienników jest zatem, w ocenie odwołującego
pozorne, zaś stanowisko to potwierdza ugruntowane orzecznictwo Krajowej Izby
Odwoławczej. Następnie odwołujący zacytował fragmenty wyroków Izby z 16 lutego 2016 r.
sygn. akt KIO 142/16, z 20 grudnia 2013 r. sygn. akt KIO 2844/13, z 12 maja 2017 r. sygn.
akt KIO 789/17.
Z
astrzeżone w treści SIWZ parametry, zdaniem odwołującego, były zbyt ogólne
i
pozorne, w związku z czym, jak wynika z orzecznictwa Izby towary zamienne powinny być
ocenianie pod względem tego, czy są zbliżone, a nie identyczne z przedmiotem zamówienia,
na poparcie swojego twierdzenia odwołujący zacytował fragmenty następujących wyroków
Izby: z
14 października 2013 r. sygn. akt KIO 2315/15 i z 13 grudnia 2016 r. sygn. akt KIO
2242/16. Dalej odwołujący stwierdził, że wymogi SIWZ co do towarów zamiennych nie były
wyartykułowane w sposób jednoznaczny, w związku z czym, w świetle orzecznictwa
Krajowej Izby Odwoławczej, odrzucenie oferty odwołującego nie mogło mieć miejsca.
W dalszej części uzasadnienia odwołujący podniósł, że w złożonej ofercie dla
zadania nr 1
zaproponował towary o „właściwościach zbliżonych”, co zdaniem odwołującego
wynika z
poniżej wskazanego uzasadnienia - dla każdej z pozycji, dla których został
zaproponowany towar zamienny:
Pozycja 20 -
Gra w bingo dla całej klasy - mnożenie (zawarta z pliku w formacie excel
o n
azwie: „zal_nr_2_zad._nr_1_SP_pomoce_dydaktyczne_(1).xls" stanowiącym
z
ałącznik do SIWZ z dnia 27 listopada 2017 r.).
Odwołujący argumentował, iż aby móc zrealizować termin dostawy w terminie,
zaoferował identyczną grę, jednak o mniejszej ilości plansz (wymagane
40, zaoferowane 36 plansz)
– zachowującą, w jego ocenie, wszystkie pozostałe
parametry, w tym najważniejszy, czyli charakter działania arytmetycznego (mnożenie)
oraz zakres liczbowy (w zakresie 144).
Odwołujący podniósł także, iż jak wynika z nazwy produktu „Gra w bingo dla całej
klasy"
gra w ilości zaoferowanej przez odwołującego nadal spełnia swoje
podstawowe założenia, gdyż planszę powinno otrzymać każde dziecko w klasie,
zgodnie bowiem z ustawą o systemie oświaty, liczebność uczniów w klasie nie
powinna przekraczać 28 uczniów, co oznacza, że zaproponowane komplety po
plansz w pełni umożliwiają zadanie gry z całą klasą, a zaoferowana przez
o
dwołującego ilość zapewnia nadwyżkę o co najmniej 8 plansz.
Następnie odwołujący wskazał, że w pliku w formacie Excel o nazwie:
„zal._nr_2_Arkusz_kalkulacyjny_zad._1_SP.xls", stanowiącym załącznik do SIWZ
z 15 stycznia 2018 r. (dot.
postępowania nr 1/PN/CKN/2018), zamawiający zmienił
opis poz. 20
zgodnie z rozwiązaniem zaproponowanym przez odwołującego -
wymaga, aby zestaw zawierał 36 plansz. Zamawiający tym samym, w opinii
odwołującego przyznaje, iż oprogramowanie zaproponowane przez odwołującego
jest towarem równoważnym.
Na dowód powyższego wskazano wypełniony przez odwołującego arkusz excel
stanowiący załącznik do SIWZ postępowania nr 5/PN/CKP/2017 – poz. 20 (załącznik
nr 10 do odwołania), arkusz excel stanowiący załącznik do SIWZ postępowania
nr 1/PN/CKN/2018
– poz. 20 (załącznik nr 17 do odwołania), przesłuchanie stron.
Pozycja 36 - Gra komputerowa do nauki matematyki (zawarta z pliku w formacie
e
xcel
o
nazwie:
„zaI_nr_2_zad._nr_1_SP_pomoce_dydaktyczne_(1).xls"
stanowiącym załącznik do SIWZ z dnia 27 listopada 2017 r.).
Odwołujący stwierdził, że na etapie szacowania wartości zamówienia (przed
ogłoszeniem SIWZ) informował zamawiającego, że podany program jest niedostępny
oraz
zaproponował zbliżone rozwiązanie, które wspiera umiejętności pomocnicze
w
nauce matematyki, tj. pamięć i koncentrację.
Odwołujący podniósł także, że w postępowaniu nr 1/PN/CKP/2018 zamawiający
zastosował de facto zaproponowany przez odwołującego zamiennik - zastrzegając
produkt pomocny dla
polepszenia umiejętności koncentracji, pamięci i myślenia
matematycznego. Zamawiający tym samym, w ocenie odwołującego, przyznaje,
iż oprogramowanie zaproponowane przez odwołującego jest towarem równoważnym.
Jako
dowód powyższego odwołujący wskazał wypełniony przez odwołującego arkusz
excel stanowiący załącznik do SIWZ postępowania nr 5/PN/CKP/2017 – poz.
(załącznik nr 10 do odwołania), arkusz excel stanowiący załącznik do SIWZ
postępowania nr 1/PN/CKN/2018 – poz. 12 (załącznik nr 17 do odwołania), wycenę
odwołującego z dnia 11 stycznia 2018 r. dotyczącą postępowania nr 1/PN/CKN/2018
(załącznik nr 15 do odwołania), zeznania świadków: Rafała Łukaczyka, Łukasza
Staniszewskiego,
przesłuchanie stron.
Pozycja 100 -
Folia optyczna powiększająca (zawarta w pliku w formacie excel
o
nazwie:
„zal_nr_2_zad._nr_1_SP_pomoce_dydaktyczne_(1).xls"
stanowiącym
załącznik do SIWZ z dnia 27 listopada 2017 r.).
Odwołujący wyjaśnił, że w zakresie tej pozycji również już na etapie szacowania
wartości zamówienia (przed ogłoszeniem SIWZ) informował zamawiającego, że nie
istnieje na rynku folia powiększająca o podanych wymiarach 85 x 52 mm
i
zaproponował jedyne istniejące rozwiązanie o bardzo zbliżonych parametrach, tj.
78 x 47 mm (o bokach k
rótszych odpowiednio o 7 i 5 mm, co przekłada się na
znikomą różnicę w polu powierzchni folii).
Dowodem powyższego, według odwołującego, jest: wypełniony przez odwołującego
arkusz excel stanowiący załącznik do SIWZ postępowania nr 5/PN/CKP/2017 – poz.
(załącznik nr 10 do odwołania), zeznania świadków: R. Ł., Ł. S., przesłuchanie
stron, rysunek schematyczny (załącznik nr 19 do odwołania).
Pozycja 61 - Tablica z przyborami kolorowa (magnetyczna) pozioma (zawarta w pliku
w formacie excel
o nazwie: „zal_nr_2_zad._nr_1_SP_pomoce_dydaktyczne_(1).xls"
stanow
iącym załącznik do SIWZ z dnia 27 listopada 2017 r.).
Odwołujący podniósł, że w dniu 9 lutego 2018 zamawiający zwrócił się do niego
o dodatkowe
wyjaśnieniami dotyczące zaproponowanego produktu:
Czy zaoferowana przez Państwa tablica z przyborami jest magnetyczna?
Jakie są dokładne wymiary tablicy (wraz z grubością) i przyrządów (w mm)?
Odwołujący wskazał, że w terminie udzielił odpowiedzi na ww. pytania i stwierdził co
n
astępuje.
„Zamawiający podnosi, że tablica nie jest magnetyczna. To, że zamawiający
zawarł słowo „magnetyczna" w nazwie towaru wynika z braku znajomości
asortymentu, który faktycznie zamawia. Przeczy temu opis produktu w SIWZ, tj.
„Tablice wykonane są z płyty wiórowej laminowanej". Nie istnieje płyta wiórowa
laminowana o właściwościach magnetycznych. Odwołujący załącza do niniejszego
odwołania wydruk ze strony internetowej producenta, z której wynika iż magnetyczne
są same przybory (tj. cyrkiel, ekierki, linijka, kątomierz) a nie sama tablica http: (…).
Zamawiający podnosi, że wymiary tablicy nie odpowiadają wymiarom
podanym w SIWZ. Należy zauważyć, że wymiary samej tablicy różnią się nieznacznie
co wynika z innego sposobu rozłożenia przyrządów na tablicy, a tylko do tego sama
tablica służy, do przechowywania przyrządów. Wymiary samych przyrządów różnią
się raz na plus raz na minus, jednakże w komplecie zaproponowanym przez
o
dwołującego znajdują się wszystkie typu przyborów wymaganych przez
z
amawiającego, tj. zarówno cyrkiel, dwa typy ekierek, kątomierz, linijka. Dodatkowo
w
komplecie zawarty jest wskaźnik, a wszystkie przybory są magnetyczne, zgodnie
z wymaganiami z
amawiającego. Nadto zaproponowany produkt jest wyższej jakości
niż ten wymagany przez zamawiającego, na co wskazuje cena rynkowa (produkt
opisany w SIWZ kosztuje 306,36 zł brutto, produkt zaproponowany przez
o
dwołującego kosztuje w cenie katalogowej 399,00 zł brutto) i co dodatkowo
o
dwołujący może udowodnić, prezentując próbki obydwu. Odwołujący wskazuje, iż
wielkość przyrządów a tym bardziej samej tablicy nie ma żadnego znaczenia dla
użytkowania pomocy dydaktycznej w klasie. Istotne znaczenie ma wyłącznie
charakter (typ) przyrządów i ich właściwości magnetyczne, co produkt
z
amawiającego spełnia.
Ponadto:
a)
Z
amawiający podniósł zupełnie nowy fakt (którego nie ujawnił w swoim
poprzednim odrzuceniu z dnia 24 stycznia 2018 r.), iż zaproponowana cena 462,92 zł
brutto przekracza wartość stawki maksymalnej określonej w załączniku nr 7 do SIWZ
na poziomie 3
00 zł. Przede wszystkim należy wskazać, iż cena w ofercie
odwołującego nie wynosi 462,92 zł brutto lecz 390,00 zł, co łatwo policzyć, dzieląc
kwotę 19.500,00 zł brutto dla pozycji 61 przez ilość produktów (50), 19.500,00 zł: 50 =
390,00 zł. Nadto określony próg 300 zł w załączniku nr 7 (strona pierwsza, ostatni
wiersz tabe
li dla asortymentu „SPRZĘT TIK") nie odnosi się ani do tego produktu, ani
do tego zadania. Odwołujący wyraźnie wskazuje, że nie brał udziału w zadaniu nr
dotyczącym sprzętu TIK. Ponadto literalnie nazwa produktu dla zadania nr 2 dla
stawki maksymalnej 300 zł brzmi „tablica magnetyczna suchościeralna
100 x 150 cm".
b)
Na zakończenie wywodu można dodać, iż w tym samym postępowaniu
w
zadaniu nr 1 w części dotyczącej pomocy dydaktycznych dla szkół
ponadgimnazjalnych
(plik
o
nazwie
„zaI_nr_2_zad_nr_1_SPG._
pomoce_dydaktyczne.xlsx) w pozycji 21 znajduje się identyczny produkt, tj. „tablica
z
przyborami kolorowa (magnetyczna) pozioma", dla którego odwołujący
zaproponował ten sam produkt w cenie 390,00 zł, dla którego zamawiający nie
przewidział ani dodatkowego wyjaśnienia, ani nie odrzucił oferty odwołującego
z
powodu niezgodności z wymiarami, a już tym bardziej nie kwestionuje niezgodności
kwoty z listą stawek maksymalnych.”
W dalszej części uzasadnienia odwołania odwołujący wskazał liczne dowody na
poparcie powyższych twierdzeń, wyszczególnione w treści odwołania.
Mając na uwadze powyższe odwołujący podkreślił, że zamawiający w dosyć
lakoniczny i mało dokładny sposób uzasadnia podjęte decyzje. Nadto czyni to wielokrotnie,
najpierw uznając odwołania odwołującego, a potem odrzucając oferty z powodu mało
istotnyc
h, niemerytorycznych przesłanek lub zmienia zdanie. Jak wynika z przedstawionego
stanu faktycznego z
amawiający, w ocenie odwołującego, wykazuje się niską starannością
i
małą rzetelnością w ocenie oferty, m.in.:
przy trzeciej ocenie oferty z
amawiający dopytał o pozycję MegaMatma, a pozostałe
pozycje (poz. 20 - gra w bingo, poz. 36 - gra komputerowa do nauki matematyki, poz.
100 - folia optyczna)
odrzucił bez zapytania odwołującego o dodatkowe wyjaśnienia;
przy trzeciej ocenie oferty z
amawiający „odszukał" nowy, rzekomo niezgodny produkt
poz. 61 „tablica z przyborami kolorowa (magnetyczna) pozioma", ale odniósł się
jedynie do jednego z dwóch arkuszy kalkulacyjnych, w których ten produkt występuje;
Zamawiający nie potrafi obliczyć ceny brutto z oferty odwołującego mimo, że
wcześniej żądał od niego wypełniania pracochłonnych kilkusetstronicowych arkuszy
cenowych;
przy trzeciej ocenie oferty zamawia
jący nie powołuje się już na niezgodność oferty
z
wnioskiem/projektem jak to czynił poprzednio;
z
amawiający nie potrafi właściwie interpretować stworzonego przez siebie załącznika
stawek maksymalnych (myląc produkty między zadaniami i myląc nazwy produktów),
bądź też interpretuje go tak, aby stworzyć pozory argumentu do odrzucenia oferty ze
względów formalnych;
z
amawiający stwarza pozory wyszukiwania drobnych niezgodności jedynie po to, aby
grać na „zwłokę"; mimo faktu, iż w dniu 20 lutego upływał termin związania z ofertą
z
amawiający z własnej inicjatywy nie wystąpił do odwołującego z wnioskiem
o
przedłużenie terminu związania z ofertą;
z
amawiający zapomina o względach proceduralnych wynikających z postanowień
p.z.p.
i SIWZ, udzielając odwołującemu zamówienia na zadanie nr 3 bez uprzedniego
sprawdzenia braku podstaw do wykluczenia udziału odwołującego w przedmiotowym
postępowaniu; po ponad dwóch tygodniach unieważnia swoją decyzję i występuje do
o
dwołującego z wnioskiem o uzupełnienie niezbędnych, opisanych we własnych
SIWZ dokumentów.
Na poparcie powyższego w odwołaniu wskazano kilkanaście dowodów, szczegółowo
w nim wyliczonych i załączonych do odwołania.
Zarzut oznaczony przez odwołującego nr 2 postawiony jako naruszenie przez
zamawiającego art. 26 ust. 3 p.z.p. poprzez brak wezwania odwołującego do złożenia
wyj
aśnień przed odrzuceniem oferty, odwołujący argumentował w sposób następujący.
Odwołujący podniósł, że zamawiający nie wzywał go do złożenia w trybie art. 26 ust.
3 p.z.p.
wyjaśnień odnośnie trzech z czterech produktów, które pozwoliłyby na rzetelną
i
prawidłową ocenę oferty odwołującego, w szczególności co do zasadności zastosowanych
towarów zamiennych. Gdyby zamawiający zastosował się do dyspozycji tego przepisu,
o
dwołujący, podobnie jak ma to miejsce w ramach niniejszego odwołania, przedstawiłby
z
amawiającemu parametry o okoliczności udowadniające zaistniałą równoważność
pomiędzy wymogami SIWZ, a treścią złożonej oferty. Nadto, w ocenie odwołującego, jak
wynika ze stanowiska Krajowej Izby Odwoławczej, zamawiający ma obowiązek wystąpienia
do wykonawcy z żądaniem złożenia wyjaśnień (vide wyrok Krajowej Izby Odwoławczej
z 1
czerwca 2012 r. sygn. akt KIO 1027/12, zgodnie z którym: „Z przepisu art 87 ust 1 p.z.p.
nie wynika wprost, aby zamawiający w każdej sytuacji wskazującej na wątpliwości co do
zgodności oferty z SIWZ byt zobowiązany do występowania do wykonawcy z żądaniem
złożenia wyjaśnień. Jednak zamawiający jest zobowiązany do wystąpienia z żądaniem
złożenia wyjaśnień do wykonawcy, kiedy ich wystąpienie jest niewątpliwe, a więc obowiązek
ten materializuje się w sytuacji, kiedy zamawiający zamierza odrzucić złożoną ofertę
z powodu je
j niezgodności z treścią SIWZ."
W zakresie zarzutu nr 3 sformułowanego jako naruszenie przez zamawiającego art.
93 ust. 1 pkt 1 p.z.p.
poprzez uznanie, iż nie złożono żadnej oferty niepodlegającej
odrzuceniu i w konsekwencji
unieważnienie przedmiotowego postępowania, odwołujący
stwierdzi
ł, że bezsprzecznie wykazał, iż jego oferta w żadnym razie nie powinna zostać
odrzucona przez z
amawiającego. W konsekwencji, zdaniem odwołującego, zamawiający nie
miał żadnych merytorycznych podstaw do unieważnienia postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego ze względu na niezłożenie żadnej oferty niepodlegającej
odrzuceniu. Odwołujący złożył bowiem ofertę, która przy zachowaniu należytej staranności
oraz znajomości interpretacji przepisów, w tym stanowiska Krajowej Izby Odwoławczej,
powinna bezapelacyjnie i bez żadnych wątpliwości zostać uznana jako odpowiadająca treści
SIWZ. Zamawiający, twierdząc inaczej i unieważniając postępowanie bez uzasadnionej
i
rzeczywistej ku temu podstawy, naruszył art. 93 ust. 1 pkt. 1 p.z.p.
D
ziałając w imieniu i na rzecz zamawiającego odpowiedź na odwołanie w formie
pisemnej
wniósł pełnomocnik strony wskazując, iż zamawiający wnosi o oddalenie odwołania
w całości i obciążenie odwołującego kosztami postępowania odwoławczego, w tym kosztami
wynagrodzenia pełnomocnika, zgodnie z przedłożoną na rozprawie fakturą VAT.
Tak określone, na podstawie art. 180 ust. 3 p.z.p., zarzuty i stanowiska stron
zakreśliły zakres sporu objętego kognicją Krajowej Izby Odwoławczej w ramach
przedmiotowego postępowania. Zgodnie bowiem z art. 192 ust. 7 p.z.p. Izba nie może
orzekać co do zarzutów, które nie zostały podniesione w odwołaniu, a zatem a contrario
musi orzec co do tych zarzutów, które w odwołaniu zostały zawarte.
Izba jest zatem związana przedstawionymi zarzutami i co do zasady nie może
orzekać w zakresie szerszym niż wskazano w odwołaniu, co jednak nie oznacza związania
Izby podstawą prawną wskazaną przy dokonywaniu kwalifikacji naruszenia prawa przez
zamawiającego. Izba jest zatem uprawniona do orzekania w sytuacji, gdy okoliczności
faktyczne podniesione w zarzutach odwołania, a także opis czynności lub zaniechania
za
mawiającego wskazują na faktyczne naruszenie przepisów ustawy i nie budzą
jakichkolwiek wątpliwości (vide wyrok KIO z 26.04.2012 r., sygn. akt KIO 711/12).
Zakres kognicji Krajowej Izby Odwoławczej i związanie go bezpośrednio z zarzutami,
które odwołujący stawia zachowaniu zamawiającego był wielokrotnie potwierdzany przez
orzecznictwo samej Izby (tak KIO w wyrokach: z 08.12.2015 r., sygn. akt KIO 2598/15;
z
09.09.2016 r., sygn. akt KIO 1610/16) jak i Sądów powszechnych i Sądu Najwyższego
(tak
Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 17 lutego 2016 r. w sprawie o sygn.
akt III CZP 111/15
, Sąd Okręgowy w Gdańsku z 25 maja 2012 r. w sprawie o sygn.
akt XII Ga 92/12).
Krajowa Izba Odwoławcza, po przeprowadzeniu rozprawy w przedmiotowej
sprawie, po zapoznaniu się ze stanowiskami przedstawionymi w odwołaniu,
odpowiedzi na odwołanie, konfrontując je z zebranym w sprawie materiałem
dowodowym,
w tym z oryginałem dokumentacji postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego przedstawionej przez zamawiającego, w szczególności
z
postanowieniami ogłoszenia o zamówieniu oraz postanowieniami siwz,
korespondencją prowadzoną w toku postępowania pomiędzy zamawiającym
a
odwołującym, po wysłuchaniu oświadczeń, jak też stanowisk stron złożonych ustnie
do protokołu w toku rozprawy, gdzie odwołujący i zamawiający podtrzymali
stanowiska przedstawione pisemnie, ustaliła i zważyła, co następuje:
W pierwszej kolejności Izba ustaliła, iż niniejsza sprawa, w zakresie zarzutów
podniesionych przez odwołującego, mieści się w zakresie przedmiotowym ustawy p.z.p. i że
odwołanie, które ją zainicjowało zostało wniesione przez podmiot uprawniony i dotyczy
materii określonej w art. 179 ust. 1 p.z.p. oraz art. 180 ust. 1 p.z.p., a więc podlega kognicji
Krajowej Izby Odwoławczej. Ponadto Izba ustaliła, że odwołanie podlega rozpoznaniu na
podstawie art. 187 ust. 1
p.z.p. i że nie została wypełniona żadna z przesłanek, o których
stanowi art. 189 ust. 2
p.z.p., a których stwierdzenie skutkowałoby odrzuceniem odwołania
i
odstąpieniem od badania meritum sprawy.
P
rzystępując do rozpoznania odwołania, Izba zobowiązana była do oceny
wypełnienia przesłanek materialnoprawnych wynikających z art. 179 ust. 1 p.z.p., co
warunkuje możliwość skorzystania z prawa do wniesienia środka ochrony prawnej przez
odwołującego.
Jak
podniósł odwołujący w przypadku uwzględnienia odwołania jego oferta dla zadnia
nr 1 powinna zostać wybrana jako najkorzystniejsza gdyż uzyskał on najwyższą liczbę
punktów w kryteriach oceny ofert – 92 punkty. Druga złożona oferta, wykonawcy Nowa
Sz
koła Sp. z o.o., została przez zamawiającego odrzucona jako niezgodna z treścią SIWZ,
gdyż wykonawca ten nie uwzględnił zmian specyfikacji z 27.11.2017 r. Zatem w związku
z
obecnym rozstrzygnięciem postępowania po stronie odwołującego zaistniała szkoda - nie
osi
ągnie on spodziewanej korzyści finansowej, ponadto włożył dużo starań, pracy
i
zaangażowania w celu realizacji przedmiotu postępowania - realizacja zadania nr 1,
z uwagi na jego rozmiar, jest traktowana przez o
dwołującego jako ważny projekt w ramach
prowad
zonej działalności gospodarczej, który istotnie poprawiłby jego kondycję finansową.
Izba stwierdziła, że odwołujący wykazał, a zamawiający nie zakwestionował interesu
odwołującego w uzyskaniu zamówienia, przejawiającego się możliwością poniesienia przez
od
wołującego szkody, w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów p.z.p.
Izba dokonała oceny stanu faktycznego ustalonego w sprawie mając na uwadze
art.
192 ust. 2 p.z.p., który stanowi, że: "Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi
naruszenie przep
isów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia", uwzględniając zgromadzony w sprawie materiał
dowodowy
przedłożony przez strony, a opisany w dalszej części uzasadnienia, a także
ustalenia poczynione na podstawie dokumentacji p
ostępowania przedłożonej przez
z
amawiającego oraz zważając na okoliczności faktyczne podniesione w odwołaniu, Izba
stwi
erdziła, iż sformułowane przez odwołującego zarzuty nie znajdują oparcia w ustalonym
stanie faktycznym i praw
nym, a tym samym rozpoznawane odwołanie nie zasługuje na
uwzględnienie.
Nie potwierdził się zarzut naruszenia przez zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p.
poprzez odrzucenie oferty złożonej przez odwołującego jako nieodpowiadającej treści SIWZ
z dnia 27
listopada 2017 r., znak sprawy: 5PN/CKP/2017, w sytuacji gdy oferta odwołującego
odpowiadała treści SIWZ.
Na wstępie rozważań należy zaznaczyć, że na obecnym etapie postępowania, po
upływie terminu na składanie ofert, nie ma już możliwości zmiany niejednoznacznych czy
niedoprecyzowanych postanowień treści dokumentacji postępowania. Tym samym nie ma
też podstaw do rewidowania jej treści - uczestnicy postępowania o udzielenie zamówienia
publicznego, jak również Krajowa Izba Odwoławcza są związani opisem przedmiotu
zamówienia i sposobem spełniania wymagań zamawiającego zamieszczonym w ogłoszeniu
o zamówieniu i SIWZ, w tym opisem sposobu wykazywania równoważności oferowanych
przedmiotów.
Wobec powyższego, twierdzenia w zakresie braku prawidłowego określenia cech
i
parametrów na podstawie których wykonawca oferujący przedmioty równoważne
zobowiązany jest wykazać równoważność swoich produktów, co do wymagań określonych
przez zamawiającego, nie podlegają rozpoznaniu przez Izbę. Twierdzenia te są również, ze
względu na zawity 10 dniowy termin na wniesienie zarzutów wobec treści ogłoszenia
o
zamówieniu, a także wobec treści SIWZ, który został przez Ustawodawcę unormowany
w
art. 182 ust. 2 pkt 1 p.z.p., a rozpoczynający bieg od dnia publikacji ogłoszenia lub
zamieszczenia specyfikacji na stronie internetowej, na tym etapie twierdzeniami
spóźnionymi.
Jedynie na marginesie wypada zauważyć, zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego
z
5 czerwca 2014 r. sygn. akt IV CSK 626/13, w którym pojawiło się istotne zagadnienie
prawne wy
magające analizy przepisów p.z.p., które nakładają na zamawiającego obowiązek
rzetelnego określenia przedmiotu zamówienia (art. 29 i 30 p.z.p.) w korelacji z prawem
wykonawcy do uzyskania od zamawiającego wyjaśnienia treści SIWZ (art. 38 p.z.p.), że brak
z
adania pytań w razie niejasności treści dokumentacji postępowania może świadczyć
o
niedochowaniu należytej staranności przez wykonawcę.
Wykonawca, który zamierza złożyć ofertę równoważną, uwzględniając zawodową
staranność wymaganą od profesjonalisty (art. 355 § 2 k.c. w zw. z art. 14 p.z.p.) przy
zachowaniu absolutnego
minimum staranności wymaganej w takim przypadku od
przedsiębiorcy – w sytuacji gdy, jak wskazał odwołujący „zamawiający dopuścił oferowanie
towarów zamiennych, jednakże de facto nie określił dla nich parametrów, które pozwalałyby
dokonać ich oceny pod względem równoważności (…) zastrzeżone w treści SIWZ parametry
są ogólne i pozorne (…)” – powinien co najmniej, przy wykorzystaniu możliwości wynikającej
z art. 38 p.z.p., zadać w tym zakresie zamawiającemu pytania, celem uzyskania wyjaśnienia
i doprecyzowania jakie produkty zamawiający uzna za równoważne produktom określonym
w opisie przedmiotu zamówienia. Wykonawca nie może natomiast powoływać się
z korzystnym dla siebie
skutkiem na „uchybienia” po stronie zamawiającego, które twierdzi,
że wystąpiły w toku czynności na które termin zaskarżenia upłynął - w sytuacji, gdy nie
skorzystał z żadnej instytucji przewidzianej ustawą umożliwiającej ich korektę. Wobec
powyższego Krajowa Izba Odwoławcza na etapie oceny czynności jaką jest wybór oferty
najkorzystniejszej nie włącza i nie może włączyć w zakres przedmiotu rozpoznania
postępowania odwoławczego twierdzeń obejmujących treść SIWZ, która nigdy nie była
wyjaśniana ani zaskarżona z uwagi na brak czynności wykonawcy. W szczególności mając
na uwadze, że odwołujący, jak sam wskazywał, już na etapie oszacowania wartości
przedmiotu zamówienia, przedkładając zamawiającemu wycenę, informował zamawiającego,
że niektóre produkty są trwale niedostępne na rynku, w tym, jak zaznaczył odwołujący, m.in.
pozycje w arkuszach, które na etapie oceny oferty zamawiający uznał za niezgodne z SIWZ.
Odwołujący poprzestał na telefonicznym i e-mailowym poinformowaniu zamawiającego
o
niedostępności niektórych towarów, podczas szacowania wartości zamówienia, zaś od
momentu udostępnienia wykonawcom ogłoszenia i SIWZ, nie podjął w tym zakresie żadnych
działań, a więc zachował się niedbale, narażając się na skutki braku skutecznego
wzrusze
nia czynności zamawiającego – które, jak twierdzi – powinny były zostać zmienione.
Obecne podnoszenie argumentu, że zamawiający, „pomimo uwag zamieścił na stronie
internetowej SIWZ (…) bez uwzględnienia zmian sugerowanych przez odwołującego, a tym
samym zawar
ł on w przedmiocie zamówienia także towary niedostępne na rynku”, jest
spóźnione, a jego podniesienie może być interpretowane jedynie jako nieuprawniona próba
obejścia zawitego terminu na zaskarżenie treści SIWZ, która nie może odnieść
zamierzonego skutku.
U
stawodawca udostępnił wykonawcom narzędzia umożliwiające im wpływ na treść
dokumentacji postępowania, w postaci obowiązku wyjaśnienia treści SIWZ przez
zamawiającego (art. 38 ust. 1 p.z.p.), a także możliwość wniesienia środka ochrony prawnej,
kiedy
w ocenie wykonawcy sposób opisu przedmiotu zamówienia jest niejednoznaczny,
niewyczerpujący, a przedstawione przez zamawiającego parametry równoważności są
pozorne i
uniemożliwiają prawidłową ocenę zgodności zamienników z wymaganiami opisu
przedmiotu zamówienia, jak podnosił odwołujący.
Odwołujący takich czynności nie podjął, co ma obecnie negatywne konsekwencje,
gdyż ciężar wykazania spełnienia wymogu równoważności oferowanych produktów, zgodnie
z art. 30 ust. 5 p.z.p., spoczywa na wykonawcy (por. wyroki
Krajowej Izby Odwoławczej
z 29
września 2010 r., sygn. akt KIO 1982/10, z 9 listopada 2012 r., sygn. akt KIO 2336/12,
z 14 listopada 2012 r., sygn. akt KIO 2421/12, z 24 lutego 2017 r. sygn. akt KIO 265/17,
z dnia 11 maja 2016 r. sygn. akt sygn. akt KIO 663/16).
Przytaczając, zgodnie z wymaganiami art. 196 ust. 4 p.z.p., przepisy stanowiące
podstawę prawną zapadłego rozstrzygnięcia, wskazać należy, iż art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p.
stanowi, że „zamawiający odrzuca ofertę jeżeli jej treść nie odpowiada treści specyfikacji
istotnych warunków zamówienia, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p.”
Zastosowanie dyspozycji art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. jako podstawy odrzucenia oferty
wykonawcy w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego znajduje szerokie
omówienie w doktrynie, jak też w orzecznictwie Sądów Okręgowych i Krajowej Izby
Odwoławczej. Podsumowując zawarte tam interpretacje normy wynikającej z art. 89 ust.1 pkt
2 p.z.p. wskazać należy, iż rzeczona niezgodność treści oferty z SIWZ musi posiadać
charakter zasadniczy i nieusuwalny, ze względu na zastrzeżenie obowiązku zamawiającego
polegającego na poprawieniu oferty, zgodnie z brzmieniem art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p.
Rzeczona niezgodność oferty dotyczyć powinna sfery merytorycznej zobowiązania
określonego w dokumentacji postępowania oraz zobowiązania zaoferowanego w ofercie
przez wykonawcę, bądź polegać może na sporządzeniu i przedstawienia oferty w sposób
niezgodny z wymaganiami SIWZ, z zaznaczeniem, iż chodzi tu o wymagania SIWZ
dotyczące sposobu wyrażenia, opisania i potwierdzenia zobowiązania ofertowego, a więc
wymagania, co do treści oferty, a nie wymagania co do jej formy. Ponadto należy wykazać
na czym konkretnie ta niezgodność polega, poprzez jednoznacznie wskazanie w ofercie co
nie
jest zgodne i w jaki sposób ta niezgodność występuje, w konfrontacji z klarownie
wskazanymi i ustalonymi fragmentami SIWZ, dotyczącymi kwantyfikowalnych właściwości
przedmiotu zamówienia, ewentualnie również z uzupełniającymi treść SIWZ modyfikacjami
i wyj
aśnieniami zamawiającego (por. wyrok Sądu Okręgowego w Katowicach z 10 listopada
2011 r. sygn. akt XIX Ga 477/11, wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 22 maja 2017 r. sygn.
akt III Ca 452/17, wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 11 września 2017 r. sygn. akt
KIO 1815/17).
Mając powyższe na uwadze można przyjąć, iż niezgodność oferty z treścią SIWZ
w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. polega albo na nie
zgodności zobowiązania, które
w
swojej ofercie wyraża wykonawca i przez jej złożenie na siebie przyjmuje, z zakresem
zobowiązania, którego przyjęcia oczekuje zamawiający i które opisał w SIWZ, ewentualnie
na niezgodnym z SIWZ sposobie wyrażenia, opisania i potwierdzenia zakresu owego
zobowiązania w ofercie, oraz podania wszystkich wymaganych informacji z nim związanych
(nawet
przy
jego
rzeczywistej materialnej
zgod
ności oferowanego świadczenia
z
wymaganiami zamawiającego). Natomiast zastosowanie przez zamawiającego odrzucenia
oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. możliwe jest jedynie w sytuacji niemożliwości
wyjaśnienia treści oferty i potwierdzenia w ten sposób jej zgodności z treścią SIWZ - na
podstawie art. 87 ust. 1 p.z.p., z zastrzeżeniem generalnego zakazu zmian w treści oferty,
wynikającym ze zdania drugiego tego przepisu, lub przeprowadzenia dopuszczalnych zmian
w treści oferty na podstawie art. 87 ust. 2 pkt 3 p.z.p. (por. wyrok KIO z 23.09.15 r., sygn. akt
KIO 1974/15).
Tym samym punktem wyjścia dla ustalenia i stwierdzenia niezgodności oferty
z
treścią SIWZ jest właściwe ustalenie oraz zinterpretowanie wymagań specyfikacji istotnych
warunków zamówienia sporządzonej w danym postępowaniu.
Ogólnie wskazać w tym zakresie należy, podzielając stanowisko Krajowej Izby
Odwoławczej wyrażone w uzasadnieniu wyroku z 28 maja 2010 r., sygn. akt KIO 868/10, iż
s
pecyfikacja istotnych warunków zamówienia od momentu jej udostępnienia jest wiążąca dla
zamawiającego – jest on obowiązany do przestrzegania warunków w niej umieszczonych.
Udostępnienie SIWZ jest bowiem czynnością prawną powodującą powstanie zobowiązania
p
o stronie zamawiającego, który jest związany swoim oświadczeniem woli co do warunków
prowadzenia postępowania i kształtu zobowiązania wykonawcy określonego w SIWZ i po
otwarciu ofert zamawiający nie może tych warunków zmienić ani od nich odstąpić. Natomiast
powyższe warunki winny być interpretowane w miarę możliwości literalnie i ściśle – stanowi
to gwarancję pewności obrotu i przez ograniczenie uznaniowości zamawiającego warunek
realizacji zasady równego traktowania wykonawców, wyrażony w art. 7 ust. 1 p.z.p.
Szczególnie istotne w tym zakresie w ocenie Izby jest związanie uczestników postępowania
o udzielenie zamówienia treścią SIWZ na tożsamych warunkach – nie zasługuje na aprobatę
zachowanie zmierzające na wpłynięcie na sposób interpretowania czy oceny treści SIWZ
przez zamawiającego poprzez inne instrumenty niż przewidziane w ustawie – a zatem,
w
sposób sprzeczny z prawem.
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, Izba ustaliła w oparciu
o
zakreślone we wcześniejszej części uzasadnienia akta sprawy odwoławczej następujący
stan faktyczny:
I.
Zamawiający w rozdziale 2 SIWZ – opis przedmiotu zamówienia wskazał:
szczegółowy opis przedmiotu zamówienia dla zadnia nr 1 pomoce
dydaktyczne zawiera się w załączniku nr 2 do SIWZ;
zamawiający dopuścił możliwość zaoferowania produktów równoważnych;
W SIWZ określono „Zamawiający informuje, iż wskazanie nazw zwyczajowych
oraz podanie konkretnych wymiarów w zamieszczonych elementach opisu
przedmiotu zamówienia służy wyłącznie określeniu cech technicznych
i j
akościowych. Zamawiający dopuszcza możliwość przedstawienia w ofercie
asortymentu równoważnego pod warunkiem, iż oferowany asortyment będzie
o takich samych lub lepszych parametrach technicznych, jakościowych,
funkcjonalnych, użytkowych. Wykonawca, który powołuje się na rozwiązania
równoważne jest obowiązany wykazać, że oferowane przez niego dostawy,
spełniają wymagania określone przez Zamawiającego.”
II.
W spornych pozycjach (l.p.) nr 20,
36, 61 i 100 zamawiający wymagał dostarczenia:
„Poz. 20 nazwa: gra w bingo dla całej klasy – mnożenie
Opis: Każde dziecko otrzymuje plansze z iloczynami (w zakresie 144) oraz
czerwone żetony. Nauczyciel odczytuje działania na mnożenie liczb 1 - 12,
a
zadaniem uczniów jest obliczyć wynik i sprawdzić, czy znajduje się on na ich
planszy. Gracz, który jako pierwszy zakryje pięć liczb w rzędzie, wola "Bingo!"
i wygrywa rundę. Zawartość min.: 40 plansz bingo (wym. 19 x 23 cm) –
plakat z tabliczką mnożenia 1 - 12 (wym. 30 x 45 cm) - 200 kartoników do
wyczytywania działań - 720 papierowych żetonów – instrukcja.”
„Poz. 36 nazwa: gra komputerowa do nauki matematyki
Opis:
Jest to program edukacyjny, ćwiczący umiejętności dziecka w zakresie
podstawowych zagadnień matematycznych takich jak arytmetyka, mierzenie
masy i długości, obliczenia pieniężne, figury geometryczne czy klasyfikacja
przedmiotów. Gra edukacyjna "Matematyka na wesoło" to interaktywna
przygoda będąca połączeniem kursu multimedialnego i fascynującej zabawy.
Rozwija ona wiedzę nie tylko z zakresu przedmiotu, lecz także zdolność
logicznego myślenia, łączenia faktów i wnioskowania. Uczeń, wcielając się
w
jedną z postaci scenariusza gry, przeżywa wiele niezwykłych przygód,
a zarazem poznaje zagadnienia z dziedziny matematyki.
Matematyka na wesoło - Podróż Dookoła Świata (11-12 lat) - program
komputerowy;
Matematyka na wesoło - Detektyw (11-12 lat) - program komputerowy;
Matematyka na wesoło - Wielki Koncert (12-13 lat) - program
komputerowy;
Matematyka na wesoło - Tajemnicza Wiadomość (10-11 lat) - program
komputerowy;
(lub pro
gramy równoważne do przedstawionych).”
„Poz. 61 nazwa: tablica z przyborami kolorowa (magnetyczna) pozioma
Opis: Wymiary: 1040 x 600 x 18 /mm/; Przeznaczenie: Tablica przeznaczona
jest dla wszelkiego typu szkół jako oprzyrządowanie klasopracowni. Służy do
mocowania: Cyrkiel tablicowy kolor magnetyczny: 485 x 40 x 20 /mm/;
Trójkąt
60 kolor magnetyczny: 535 x 310 x 8; Trójkąt 45 kolor magnetyczny:
430 x
430 x 8; Kątomierz kolor magnetyczny: 510 x 285 x 8; Liniał tablicowy
kolor magnetyczny: 1020 x 65 x 8; Trójnóg cyrkla kolor magnetyczny:
80 x 80
x 40 Wykonanie: Tablice są wykonane z płyty wiórowej laminowanej.
Całość jest chroniona listwami ochronnymi i narożnikami. Poszczególne
miejsca mocowania przyrządów opisane są metodą sitodruku.”
„Poz. 100 nazwa: folia optyczna powiększająca
Opis:
Folia optyczna powiększająca do 2x. Bardzo przydatna w sklepie,
aptece, banku,
środkach komunikacji miejskiej. Format karty kredytowej
pozwala na schowanie jej w portmonetce, portfelu lub po prostu w kieszeni.
Ochronę przed przypadkowym zarysowaniem zapewnia etui. Wielkość:
85 x 52 mm.
”
III.
Odwołujący zaoferował w ofercie:
„Poz. 20 nazwa: gra w bingo dla całej klasy – mnożenie
Towar proponowany przez wykonawcę: Każde dziecko otrzymuje plansze
z iloczynami (w zakresie 144) oraz czer
wone żetony. Nauczyciel odczytuje
działania na mnożenie liczb 1 - 12, a zadaniem uczniów jest obliczyć wynik
i
sprawdzić, czy znajduje się on na ich planszy. Gracz, który jako pierwszy
zakryje pięć liczb w rzędzie, wola "Bingo!" i wygrywa rundę. Zawartość min.:
36 plansz bingo (wym. 16,5 x 23 cm)
– 1 plakat z tabliczką mnożenia 1 - 12 –
kartonik
i „wywoławcze” z działaniami – papierowe żetony – instrukcja.”
„Poz. 36 nazwa: gra komputerowa do nauki matematyki
Towar
proponowany
przez
wykonawcę:
Akademia
Umysłu
Pamięć 1 i Koncentracja 1 to seria nowoczesnych programów edukacyjnych
i
gier rozwijających możliwość umysłu osób w każdym wieku. Skierowane są
do wszystkich, którzy chcą rozwinąć kluczowe umiejętności intelektualne
potrzebne w szkole czy w pracy zawodowe
j, a także zdobywać wiedzę
w
szybki i trwały sposób. Dedykowane są również osobom starszym w celu
poprawy pamięci i podniesienia kondycji umysłowej. Każdy z programów to: -
aż 16 ciekawych ćwiczeń i setki opcji – nigdy się nie znudzisz, - 10 poziomów
trudn
ości – dostosujesz trening do swoich potrzeb i umiejętności, - tryb nauki
– program ocenia postępy, dobiera intensywność i trudność ćwiczeń, -
intuicyjny i atrakcyjny interfejs
– łatwa i przyjemna obsługa programu, -
nieograniczona liczba użytkowników – cała rodzina lub klasa może ćwiczyć
i
zapisywać swoje wyniki. Program zawiera najnowsze metody, techniki
i
systemy doskonalenia pamięci. Są tu ćwiczenia , które zwiększają zdolność
zapamiętywania: tekstów, znaków, liczb, obrazów, sytuacji. Skraca się czas
po
trzebny na zapamiętanie informacji. Wzrasta zdolność jej długoterminowego
przechowywania. Nabyte umiejętności można wykorzystać, aby zapamiętać
obce słówka, numery telefonów, terminy spotkań, imiona, nazwiska i twarze,
treść czytanych gazet i książek. Program zawiera kilkanaście ćwiczeń. Opcje
zwielokrotniają warianty ćwiczeń, a poziomy trudności pozwalają je
dostosować do wieku i umiejętności. Każdy program to – aż 16 ciekawych
ćwiczeń i setki opcji – nigdy się nie znudzisz, - 10 poziomów trudności –
dosto
sujesz trening do swoich potrzeb i umiejętności, - tryb nauki – program
ocenia postępy, dobiera intensywność i trudność ćwiczeń, - intuicyjny
i atrakcyjny interfejs
– łatwa i przyjemna obsługa programu, - nieograniczona
liczba użytkowników – cała rodzina lub klasa może ćwiczyć i zapisywać swoje
wyniki.”
„Poz. 61 nazwa: Tablica z przyborami kolorowa (magnetyczna) pozioma
Towar proponowany przez wykonawcę: Wysokiej jakości przybory tablicowe
dostępne w obszernym 6-elementowym komplecie ze wskaźnikiem. Przybory
dostarczane są wraz z tablicą ścienną do powieszenia. Zawartość: cyrkiel na
przyssawkach, linijka z podziałką cm/dm (100 cm), kątomierz dwukierunkowy
(50 cm), ekierka równoramienna 90-45-45 (60 cm), ekierka równoboczna 30-
90 (60 cm), wskaźnik (100 cm), tablica ścienna (wym. 102 x 55 cm).”
„Poz. 100 nazwa: folia optyczna powiększająca
Towar proponowany przez wykonawcę: Folia optyczna o 2-krotnym
powiększeniu – soczewka Fresnela – wym. 78 x 47 mm – waga 6 g.”
IV.
Zmawiający, w wyniku uwzględnienia dwóch odwołań wniesionych przez
odwołującego, w tym postępowaniu, prowadził postępowanie wyjaśniające, na
podstawie art. 87 ust. 1 p.z.p., w zakresie pozycji 61 i programu megamatma e -
zasoby megamatma.pl.
V.
Jako przyczynę odrzucenia oferty odwołującego, na podstawie art. 89 ust. 1 pkt
p.z.p., ponieważ jej treść nie odpowiada treści SIWZ, zamawiający
w
zawiadomieniu z 14 lutego 2018 r. wskazał co następuje:
„Poz. 20 nazwa: gra w bingo dla całej klasy – mnożenie
Uzasadnienie odrzucenia: Proponowana przez Państwa gra posiada
plansz bingo. Zamawiający wymagał min. 40 plansz o wymiarach
19 x 23
cm. W związku z powyższym opisem zaoferowany przedmiot jest
niezgodny z
opisem przedmiotu zamówienia stanowiącym załącznik do SIWZ
– nie spełnia minimalnych wymagań zamawiającego.”
„Poz. 36 nazwa: gra komputerowa do nauki matematyki
Uzasadnienie odrzucenia:
Proponowany przez Państwa program służy do
nauki koncentracji i nie zawiera zagadnień matematycznych wymaganych
przez zamawiającego. W związku z powyższym oferowany produkt jest
niezgodny z
opisem przedmiotu zamówienia stanowiącym załącznik do SIWZ
– nie spełnia minimalnych wymagań zamawiającego.”
„Poz. 61 nazwa: Tablica z przyborami kolorowa (magnetyczna) pozioma
Uzasadnienie odrzucenia:
Proponowana przez Państwa tablica zgodnie
z
udzielonymi wyjaśnieniami nie jest tablicą magnetyczną. Dodatkowo
wymiary tablicy nie odpowiadają minimalnym wymiarom podanym przez
zmawiającego: tablica 1020 x 550 x 2 mm, wymiary przyborów: kątomierz
x 290 x 4 mm, ekierka równoramienna 600 x 290 x 4 mm, ekierka
równoboczna 600 x 340 x 588 x 4 mm, cyrkiel długość 450 mm, linijka
mm, wskaźnik 1000 mm. W związku z powyższym oferowany produkt
jest niezgodny z opisem przedmiotu zamówienia stanowiącym załącznik do
SIWZ
– nie spełnia minimalnych wymagań zamawiającego. Dodatkowo
zaproponowana przez Państwa tablica kosztuje 462,92 zł brutto. Zgodnie
z katalogiem stawem maksymalnych
– załącznik nr 7 do SIWZ maksymalny
koszt tablicy to 300 zł brutto. W niniejszym postępowaniu obowiązuje katalog
stawek
maksymalnych, w związku z powyższym Państwa oferta jest
niezgodna z SIWZ.”
„Poz. 100 nazwa: folia optyczna powiększająca
Uzasadnienie odrzucenia:
Proponowana przez Państwa folia jest o wymiarach
78 x 47 mm. W związku z powyższym oferowany produkt jest niezgodny
z
opisem przedmiotu zamówienia stanowiącym załącznik do SIWZ – nie
spełnia minimalnych wymagań zamawiającego.”
Jak wskazano w pkt I ppkt 2 ustaleń faktycznych zamawiający dopuścił możliwość
złożenia oferty zawierającej asortyment równoważny do opisanego w przedmiocie
zamówienia (rozdział 2 SIWZ), z tego uprawnienia skorzystał odwołujący w zakresie
czterech spornych pozycji 20, 36, 61 i 100. Izba zweryfikowała, czy odrzucając ofertę
odwołującego na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. z powodu niezgodności jej z treścią
SIWZ, zamawiający naruszył dyspozycję tej normy, wynikiem czego Izba stwierdziła, że
czynność odrzucenia oferty została dokonana w sposób prawidłowy, zaś odwołujący nie
wykazał okoliczności przeciwnej.
Zgodnie z jednolitym stanowiski
em Krajowej Izby Odwoławczej i Sądów Okręgowych
(np. wyrok Sądu Okręgowego w Łodzi z 2 września 2016 r., sygn. akt XIII Ga 200/16, wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 13 czerwca 2016 r. sygn. akt KIO 890/16,
z 11
października 2016 r., sygn. akt KIO 1838/16) w przypadku kiedy zamawiający opisze
przedmiot zamówienia w sposób określony w art. 29 ust. 3 p.z.p., jak w rozpoznawanej
sprawie, zgodnie z art. 30 ust. 5 p.z.p. na wykonawcy, składającym ofertę o produktach
równoważnych, spoczywa ciężar dowodu co do wykazania zamawiającemu, że oferowane
przez niego produkty są faktycznie rozwiązaniem równoważnym w odniesieniu do
przedmiotu zamówienia określonego przez zamawiającego.
W powyższym zakresie wykonawca, wszelkimi możliwymi środkami dowodowymi,
winien
prze
dstawić precyzyjne i niepowodujące wątpliwości stanowisko, które
u
zamawiającego winno wywołać skutek w postaci niepowodującej żadnych wątpliwości
pewności, co do prawidłowości złożonej oferty, w tym jej zgodności ze specyfikacją istotnych
warunków zamówienia, czyli oferty spełniającej wymagania zamawiającego w zakresie
przedmiotu zamówienia w stopniu równoważnym wymaganemu asortymentowi (por. wyrok
Krajowej Izby Odwoławczej z 18 lipca 2012 r. sygn. akt KIO 1388/12).
Oferta równoważna, to taka - zgodnie z rozdziałem 2 SIWZ - która przedstawia
asortyment równoważny do przedmiotu zamówienia „o takich samych lub lepszych
parametrach technicznych, jakościowych, funkcjonalnych, użytkowych”, ponadto również
zgodnie z art. 30 ust. 5 p.z.p., powtórzonym w treści SIWZ przez zamawiającego
„wykonawca, który powołuje się na rozwiązania równoważne jest obowiązany wykazać, że
oferowane przez niego dostawy spełniają wymagania określone przez zamawiającego.”
(rozdział 2 SIWZ, opis przedmiotu zamówienia). Zatem istotne jest przy tym, że wymagane
właściwości i parametry danego produktu muszą być przez wykonawcę wykazane
zamawiającemu, czyli w sposób bezsporny udowodnione przez wykonawcę w toku
postępowania przed zamawiającym, za pomocą wszelkich środków dostępnych wykonawcy.
Tego elementu, w
przypadku oferty odwołującego niewątpliwie zabrakło na etapie oceny
ofert w
postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, a także na etapie późniejszym –
podczas postępowania odwoławczego przed Krajową Izbą Odwoławczą, odwołujący nie
wy
kazał, że jego oferta jest równoważna z opisem przedmiotu zamówienia zawartym
w
dokumentacji postępowania dla czterech spornych pozycji. Co więcej, odwołujący
w
przedmiotowym postępowaniu nawet nie podjął próby wykazania tej równoważności,
zamiast tego nieskutecznie
kwestionując wymagania SIWZ regulujące parametry tejże
oceny.
Tym samym nie wykazano, że odrzucenie oferty przez zamawiającego było
czynnością nieprawidłową, naruszającą art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p.
Należy również zaznaczyć, że oferta wykonawcy powinna zostać skonstruowana
w
taki sposób, aby zamawiający był w stanie ocenić, że proponowane równoważniki
spełniają jego wymagania i będą należycie spełniały cel postępowania. Niewątpliwie
wykonawca oferujący rozwiązania równoważne zobowiązany jest wykazać się szczególną
starannością przy składaniu oferty, aby udowodnić zamawiającemu spełnianie wymagań
przedmiotu zamówienia. W ustalonym stanie faktycznym odwołujący wskazał wprost na inne
parametry techniczne i użytkowe, w szczególności wymiary produktów, oraz zupełnie inne
cechy i funkcje oferowanego asortymentu, bez podjęcia próby wykazania równoważności
zaoferowanych materiałów.
Izba stwierdziła, że odwołujący zaoferował w poz. nr 36 formularza o nazwie nadanej
przez zamawiającego „gra komputerowa do nauki matematyki”, produkt, który jest sprzeczny
z
treścią SIWZ. Zaoferowana przez odwołującego gra „Akademia Umysłu Pamięć
1 i
Koncentracja 1” jak słusznie w podstawie faktycznej odrzucenia wskazał zamawiający,
zgodnie z jej opisem zawartym w formularzu odwo
łującego, jest programem do nauki
koncentracji i wspomagania pamięci, zaś wprost nie zawiera zagadnień matematycznych
wymaganych przez zamawiającego. Program odwołującego nie zawiera funkcji w postaci
nauczania uczni
ów arytmetyki, mierzenia masy i długości, obliczeń pieniężnych, co do figur
geometrycznych czy klasyfikacji przedmiotów. W formularzu odwołującego wskazane
zostało, że program rozwija „umiejętności intelektualne potrzebne do nauki w szkole czy
w
pracy zawodowej”, które to są wymagane przez zamawiającego, ale jedynie pomocniczo,
jako
dodatkowe umiejętności, przy określeniu wymagań co do głównej funkcji programu jako
nauki matematyki. Na marginesie można dodać, że zamawiający wymagał programu
dostosowanego dla uczniów, w trzech przedziałach wiekowych (10 - 11 lat, 11 - 12 lat, 12 -
lat), a program odwołującego jest w tym zakresie sprzeczny z wymogiem, gdyż jest
przeznaczony dla osób „w każdym wieku” - uczących się, pracujących i osób starszych.
Odwołujący wykazywał równoważność programu do nauki matematyki, jak też
i
pozostałych produktów zaoferowanych w pozycjach 20, 61 i 100, poprzez twierdzenie, że
spełniają one wymagania zamawiającego, gdyż w kolejno ogłoszonym postępowaniu o nr
1/PN/CKN/2018
zamawiający opisał te pozycje w tożsamy sposób jak w ofercie
odwołującego złożonej w postępowaniu nr 5/PN/CKP/2017, która jest podstawą wniesienia
odwołania. Odwołujący zaznaczał też, że fakt ten spowodowany jest brakiem asortymentu
opisanego przez zamawiającego na rynku.
W ocenie Izby takie twierdzenia nie
mogły odnieść pozytywnego skutku, ponieważ nie
mają żadnego związku z przedmiotem rozpoznania sprawy zakreślonym zaskarżonymi
czynnościami i zaniechaniami zamawiającego we wniesionym przez odwołującego środku
ochrony prawnej.
Przede wszystkim zamawiający dokonuje oceny treści oferty w oparciu o treść
dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w którym ta oferta została
złożona – zgodnie z art. 82 ust. 3 p.z.p. „Treść oferty musi odpowiadać treści specyfikacji
istotnych warunków zamówienia”, a konsekwencją niewypełnienia tego obowiązku przez
wykonawcę jest obowiązek zamawiającego polegający na odrzuceniu oferty, wynikający
z art. 89 ust. 1
pkt 2 p.z.p. Zatem jakiekolwiek porównywanie dokumentacji postępowania
z
różnych przetargów jest wadliwe i a priori nie mogło odnieść w niniejszym postępowaniu
pozytywnego skutku. Przedłożony przez odwołującego dowód w postaci dokumentacji
postępowania nr 1/PN/CKN/2018 został przez Izbę pominięty jako nieprzydatny dla
rozstrzygnięcia rozpoznawanej sprawy. Umknęło uwadze odwołującego, że spoczywa na
nim obowiązek wykazania zaoferowania produktu o właściwościach równoważnych
w
stosunku co do określonego przez zamawiającego opisu przedmiotu zamówienia –
w
postępowaniu w którym odwołujący złożył ofertę, zatem zamiast skupić się na
dokumentacji na podstawie której sporządzono, w ocenie odwołującego, równoważną ofertę
i zaoferowano w formularzu ofertowym sporne pozycje 20, 36, 61 i 100,
odwołujący szukał
potwierdzenia w późniejszych czynnościach zamawiającego w innym postępowaniu,
pozostających
bez
związku
z
ofertą
odwołującego
złożoną
w postępowaniu
nr 5/PN/CKP/2017.
W konsekwencji
powyższego Izba stwierdziła, że w stosunku co do tezy, że złożona
oferta jest zgodna z
treścią SIWZ w postępowaniu, w którym odwołujący złożył ofertę, tym
samym spełnia parametry i właściwości określone przez zamawiającego w sposób
równoważny, a odrzucenie oferty zostało dokonane przez zamawiającego przy naruszeniu
art. 89
ust.1 pkt 2 p.z.p., nie mogło odnieść pozytywnego skutku powoływanie się na
zupełnie inną dokumentację postępowania i próba wywodzenia z niej korzystnych dla siebie
skutków prawnych, bowiem nie ma to związku z przedmiotem rozpoznania.
Ponadto z
e względu na podstawę odrzucenia oferty – niezgodność z treścią SIWZ,
n
ieprzydatny dla rozstrzygnięcia okazał się również dowód w postaci przesłuchania stron czy
świadków, gdyż wszystkie te dowody oferowano na tezy nie mające nawet luźnego związku
z przedmiotem rozpoznania postępowania odwoławczego. W istocie, odwołujący próbował
wywodzić, że jego oferta nie powinna zostać odrzucona, ponieważ pomijając instrumenty
przewidziane w ustawie, poprzez bezpośredni kontakt z przedstawicielami zamawiającego,
który ujawnił w toku postępowania, próbował skłonić zamawiającego do zmian dokumentacji
postępowania. Zachowanie takie nie tylko nie zasługuje na aprobatę, ale musi spotkać się
z
krytyką bowiem postępowanie o udzielenie zamówienia publicznego jest postępowaniem
sformalizowanym i ma na celu efektywne wybranie najkorzystniejszej ofert
y, na którą można
przeznaczyć środki publiczne i ustawodawca przewidział szereg instrumentów celem
rewidowania czynności zamawiającego na etapie formułowania SIWZ – z żadnego z tych
instrumentów odwołujący nie skorzystał.
Warto również zaznaczyć, że twierdzenia samego odwołującego, że produkty
o
właściwościach wskazanych przez zamawiającego są niedostępne na rynku, przy braku
podjęcia
przez
odwołującego
nawet
próby
wykazania,
że
w
pozycjach
20, 36, 61 i 100
zaoferował
równoważne
z
określonymi
przez
zamawiającego
w
postępowaniu, w którym złożył on ofertę, zgodnie z logiką i doświadczeniem życiowym
w
okolicznościach niniejszej sprawy uprawdopodabniają raczej okoliczność, że odwołujący
chciał wykorzystać przedmiotowe postępowanie do sprzedaży posiadanego asortymentu, niż
realnego
zaoferowania produktów równoważnych o tożsamych lub lepszych parametrach od
tych wymaganych przez zamawiającego – gdyby bowiem istotnie zobowiązanie w tym
zakresie nie było możliwe do realizacji, nic nie powstrzymywało odwołującego przed
zadaniem zamawiającemu stosownego pytania lub zaskarżeniem w wymaganym terminie
treści SIWZ. Brak produktu o określonych parametrach na rynku jest bowiem okolicznością,
która nie wymaga skomplikowanego postępowania dowodowego i może zostać bez
większego nakładu środków i czasu wyjaśniona z wykorzystaniem przewidzianych do tego
w
ustawie, a omówionych obszernie powyżej instrumentów.
Należy mieć przy tym na względzie, że dla wykazania niezgodności oferty z treścią
SIWZ, potwierdzającej właściwe wypełnienie przez zamawiającego normy 89 ust. 1 pkt
p.z.p. wystarczające jest niespełnienie nawet jednego wymogu specyfikacji istotnych
warunków zamówienia, niezależnie od wartości danej pozycji w korelacji z wartością złożonej
oferty, gdyż nawet jedna pozycja nie spełniająca wymogów przedmiotu zamówienia
aktualizuje obowiązek odrzucenia oferty, która jest niezgodna z dokumentacją postępowania.
W zakresie pozycji nr 20 dotyczącej gry bingo, Izba stwierdziła, że sam wymóg
dostarczenia plansz dla całej klasy, przy uwzględnieniu norm ustawy o systemie oświaty,
gdzie wskazano, że klasa nie może przekraczać 28 uczniów, kiedy odwołujący zaoferował
36 a nie 40 plansz, jak wymagał zamawiający, został przez odwołującego funkcjonalnie
spełniony na co najmniej takim samym jak określony przez zamawiającego poziomie, gdyż
planszę mogłoby otrzymać każde dziecko w klasie, zgodnie z opisem równoważności
zastosowanym przez zamawiającego. Jednakże odwołujący nie podjął nawet próby
wykazania, że zaoferowane przez niego plansze spełniają wymóg co do parametrów
technicznych i
jakościowych, w zakresie wymiarów wskazanych przez zamawiającego.
Zamawiający wymagał plansz o wymiarach 19 x 23 cm, zaś odwołujący zaoferował plansze
16,5 x 23 cm
. Okoliczność tą wskazał również zamawiający w podstawie odrzucenia oferty.
Odwołujący zaś nie udowodnił, że plansze z jego oferty spełniają wymóg zamawiającego,
w
sposób równoważny - jak wskazał zamawiający w treści 2 rozdziału SIWZ, wymiary
zamieszczone w opisie przedmiotu zamówienia służą określeniu cech technicznych
i
jakościowych, zaś asortyment równoważny powinien posiadać takie same lub lepsze
parametry techniczne, jakościowe, funkcjonalne czy użytkowe. Odwołujący ani na etapie
postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, ani na etapie postępowania
odwoławczego nie podjął próby wykazania, że parametry plansz są równoważne
wymaganym.
Tożsamo w zakresie pozycji 61 i 100 formularza odwołujący nie wykazał, że
zaoferowane zamienniki posiadają cechy i parametry równoważne wymaganiom
dokumentacji postępowania.
Zaoferowano w ofercie co do pozycji 20, 61 i 100 produkty o wprost innych
wymiarach niż opisane przez zamawiającego, bez wykazania, że technicznie czy jakościowo
są to produkty co najmniej o takich samych lub lepszych parametrach (wymiarach), czyli
jakościowo i funkcjonalnie spełnią swoją funkcje użytkowe. Nie wykazano również
równoważności właściwości i wymiarów poz. 61 tablicy z wraz z wymaganymi przyborami
(cyrkiel, linijka, kątomierz, ekierki, wskaźnik), a także co do cech poz. 100 dotyczącej folii
optycznej, kiedy jedynie wykazanie, że produkty te spełniają wymagania dokumentacji
postępowania mogłoby skutkować przyjęciem, że zamawiający w sposób wadliwy dokonał
odrzucenia oferty odwołującego.
W konsekwencji powyższego Izba stwierdziła, że odwołujący nie wykazał, że
zamawiający naruszył zarzucane mu normy, gdyż nie podjęto próby polemiki
z
uzasadnieniem odrzucenia oferty odwołującego w czterech spornych pozycjach,
ograniczając się do wskazywania, że co prawda asortyment posiada inne cechy i wymiary,
ale jest zgodny z dokumentacją nowo ogłoszonego postępowania nr 1/PN/CKN/2018.
Reasumując powyższe Izba stwierdziła, że odwołujący nie sprostał ciążącemu na nim
ciężarowi dowodowemu i nie udowodnił podniesionych tez, z których zresztą większość –
nawet
gdyby została wykazana, w żaden sposób nie rzutowała na rozstrzygnięcie, ponieważ
nie pozostawała w związku z przedmiotem niniejszego postępowania i analizowanego w jego
toku postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Zgodnie z dyspozycją art. 190 ust.
1 p.z.p. obowiązkiem stron jest wskazanie dowodów dla stwierdzenia faktów, z których
wywodzą skutki prawne. Ciężar dowodu, zgodnie z art. 6 k.c. w zw. z art. 14 p.z.p. spoczywa
na osobie, która z danego faktu wywodzi skutki prawne. Ciężar dowodu rozumieć należy
z
jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu (w tym
przypadku Izby) dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami
zaniechania realizacji tego obowiązku, lub jego nieskuteczności, zaś tą konsekwencją jest
zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik postępowania (vide wyrok Sądu Najwyższego,
sygn. akt II CSK 293/07). Postępowanie przed Krajową Izbą Odwoławczą toczy się
z
uwzględnieniem zasady kontradyktoryjności, zatem to strony obowiązane są przedstawiać
dowody, zaś Krajowa Izba Odwoławcza nie ma obowiązku wymuszania ani zastępowania
stron w wypełnianiu tego obowiązku (vide wyrok Sądu Najwyższego, sygn. akt II CSK
293/07, wyrok Sądu Najwyższego sygn. akt II UKN 406/97, wyrok Sądu Apelacyjnego
w Katowicach sygn. akt V ACa 175/08).
Mając na uwadze powyższe oraz wywód
uzasadnienia dotyczący obowiązku wynikającego z art. 30 ust. 5 p.z.p., skład orzekający
w
niniejszej sprawie stwierdził, że odwołujący nie udowodnił, że oferowane przez niego
rozwiązanie jest rozwiązaniem równoważnym opisanemu przez zamawiającego
przedmiotowi
zamówienia w zakresie pozycji 20, 36, 61 i 100, w konsekwencji zarzut
dotyczący naruszenia przez zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 2 p.z.p. poprzez odrzucenie
oferty złożonej przez odwołującego jako nieodpowiadającej treści SIWZ z dnia 27 listopada
2017 r. nr 5PN/CKP/2017, w sytuacji gdy oferta odwołującego odpowiadała treści SIWZ,
okazał się w ustalonym stanie sprawy zarzutem bezpodstawnym i jako taki został przez Izbę
oddalony.
Należy również zaznaczyć, że w orzecznictwie Izby ukształtował się słuszny pogląd,
który skład orzekający w niniejszej sprawie podziela, że z treści samej oferty musi
jednoznacznie wynikać, jakie produkty i rozwiązania wykonawca oferuje, tak aby
zamawiający mógł zweryfikować poprawność oferty pod kątem wszystkich wymagań
przedmiotu zamówienia, określonych w treści dokumentacji postępowania o udzielenie
zamówienia publicznego. Niedopuszczalne jest doprecyzowywanie treści oferty (rozumianej
jako zobowiązanie wykonawcy tak co do zakresu, jak i sposobu wykonania zamówienia,
z
uwzględnieniem wszystkich wymagań opisanych przez zamawiającego) po upływie terminu
na jej złożenie.
Przyzwolenie, aby wykonawca określał swoje zobowiązanie ofertowe w sposób
niekonkretyzujący wszystkich istotnych z punktu widzenia zamawiającego aspektów,
a
dopiero po otwarciu ofert, na etapie ich badania, precyzował oferowane rozwiązania,
stałoby w sprzeczności z podstawowymi zasadami udzielania zamówień publicznych,
dopuszczając możliwość manipulacji treścią oferty, a po stronie zamawiającego
powodowałoby niepewność co do rzeczywistych cech oferowanego przedmiotu zamówienia
oraz utrudnienie w ustaleniu jego zgodności z wymaganiami opisanymi w SIWZ. Zatem
wyjaśnienia, w trybie art. 87 ust. 1 p.z.p., które przeradzają się w obowiązek zamawiającego
w przypadku niejasności co do treści oferty, mogą służyć wyłącznie rozwianiu wątpliwości co
do tego, co już w ofercie zostało przedstawione, norma ta natomiast wprost zabrania
dokonywania jakichkolwiek zmian
w treści oferty. Ponadto orzecznictwo Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej dopuszcza możliwość, by w drodze wyjątku dane oferty
mogły zostać skorygowane lub uzupełnione w pojedynczych aspektach, w szczególności
w
związku z tym, że wymagają zwykłego wyjaśnienia, lub by usunąć oczywiste błędy
rzeczowe, pod warunkiem, że owe zmiany nie doprowadzą do przedstawienia
w
rzeczywistości nowej oferty - wyrok TSUE z 29 marca 2012 r. w sprawie C-599/10 SAG
ELV Slovenskoz a.s., jak trafnie
stwierdziła Krajowa Izba Odwoławcza w wyroku z 24 lutego
2017 r. w sprawie o sygn. akt KIO 265/17.
Zatem
podkreślić należy, że treść oferty, precyzująca oferowane produkty
i
rozwiązania, musi być ustalona w terminie składania ofert i nie może podlegać dookreśleniu
po upływie tego terminu, a wykonawca oferujący rozwiązania równoważne ma obowiązek
wykazać, że przedstawione w treści oferty rozwiązania spełniają wymagania określone przez
zamawiającego i pomimo, że ustawa p.z.p. przewiduje instrumenty służące odczytaniu treści
złożonego oświadczenia woli, jeśli jest ono niejednoznaczne - takie jak instytucja wyjaśnień
w trybie art. 87 ust. 1 p.z.p. - w ustalony stanie spra
wy rozpoznawanego odwołania Izba
stwierdziła, iż oferta wykonawcy jest wprost niezgodna z treścią dokumentacji postępowania,
zatem w tym stanie faktycznym prowadzenie postępowania wyjaśniającego na podstawie art.
87 ust. 1 p.z.p. jest niedopuszczalne, prow
adziłoby bowiem do obejścia prawa
i nieuprawnionych
negocjacji dotyczących złożonej oferty poprzez ingerencję w jej treść -
wprost niezgodną z dokumentacją postępowania.
Jak słusznie stwierdził Sąd Okręgowy we Wrocławiu w wyroku z 30 marca 2010 roku,
sygn. akt X Ga 7/2010:
„Artykuł 87 ust. 1 ustawy - Prawo zamówień publicznych odnosi się
do możliwości żądania od wykonawców wyjaśnień dotyczących treści złożonych ofert.
Dotyczy to więc tej części oferty, która jest nieprecyzyjna, niejasna, dwuznaczna, budząca
wątpliwości interpretacyjne, jest niedopatrzeniem, lub błędem niezamierzonym,
opuszczeniem
, lecz wyrażona w treści oferty.” Zatem postępowanie wyjaśniające treść
oferty, na podstawie art. 87 ust. 1 p.z.p., służy jak najwierniejszemu odtworzeniu intencji
w
ykonawcy w zakresie złożonego zamawiającemu oświadczenia woli - odczytaniu jego
treści. Jednakże uruchomienie procedury wyjaśniającej jest możliwe wtedy, gdy wykonawca
w swojej ofercie wyartykułował oświadczenie woli w sposób umożliwiający takie odczytanie
bezpośrednio lub pośrednio, choćby przez pryzmat załączonych do oferty dokumentów
składanych na potwierdzenie, że przedmiot oferty odpowiada wymaganiom zamawiającego
(por. wyrok z 13 listopada 2016 r. sygn. akt KIO 2064/16).
Ponieważ odwołujący nie podjął
nawet próby wykazania zgodności z dokumentacją postępowania na podstawie której złożył
ofertę ani przed zamawiającym, ani w postępowaniu odwoławczym przez Krajową Izbą
Odwoławczą, nie ma podstaw do przyjęcia, że istnieje podstawa do wzywania odwołującego
do złożenia wyjaśnień w trybie art. 87 ust. 1 p.z.p., gdyż mogłoby to jedynie prowadzić do
narus
zenia zakazu wynikającego ze zdania 2 tego przepisu – w tym przypadku
niedopuszczalnego precyzowania lub zmiany treści oferty, po upływie terminu składania
ofert. Ponad
powyższe, ponieważ formularz z zaoferowanym asortymentem w poz.
20, 36, 61, 100 posiada
walor treści oferty nie może tu znaleźć zastosowania art. 26 ust.
3 p.z.p., oferta
odwołującego podlega odrzuceniu.
Na marginesie można dodać, że zamawiający prowadził postępowanie wyjaśniające
w zakresie oferty odwołującego (na podstawie art. 87 ust. 1 p.z.p., nie zaś jak twierdził
odwołujący na mocy art. 26 ust. 3 p.z.p.), które nie doprowadziło do rozwiania jego
wątpliwości, gdyż odwołujący nie wykazał, że zaoferował zamienniki odpowiadają treści
SIWZ. W toku postępowania odwoławczego przed Krajową Izbą Odwoławczą odwołujący
również nie sprostał ciążącemu na nim ciężarowi dowodowemu w zakresie wykazania
równoważności zaoferowanych czterech spornych pozycji formularza oferty, w stosunku co
do dokumentacji postępowania, w którym złożył ofertę.
W związku z powyższym Izba stwierdziła, że nie zasługuje na uwzględnienie zarzut
nr
2 odwołania, podniesiony jako naruszenie przez zamawiającego art. 26 ust. 3 p.z.p.
poprzez brak wezwania o
dwołującego do złożenia wyjaśnień przed odrzuceniem jego oferty,
w szczególności nie doszło do naruszenia art. 87 ust. 1 p.z.p, którego naruszenie
w
okolicznościach faktycznych zarzutu nr 2 odwołujący podnosił.
Odwołujący nie wykazał również, iż zasadnym jest zarzut nr 3 podniesiony jako
naruszenie
przez zamawiającego art. 93 ust. 1 pkt 1 p.z.p. poprzez uznanie, iż nie złożono
żadnej oferty niepodlegającej odrzuceniu i w konsekwencji unieważnienie przedmiotowego
postępowania. Wobec braku potwierdzenia się zarzutów odwołania, wskazanych przez
odwołującego w pkt 1 i 2 petitum odwołania, w konsekwencji ich oddalenia nie mógł zostać
również uwzględniony przez Izbę zarzut oznaczony nr 3, gdyż nie wykazano, że
zamawiający nie miał podstaw do unieważnienia przedmiotowego postępowania – zarzut ten
nie znalazł potwierdzenia w ustalonym stanie sprawy i jako taki podlegał oddaleniu.
Z
godnie z treścią art. 192 ust. 2 p.z.p. Izba uwzględnia odwołanie, jeżeli stwierdzi
naruszenie przepisów ustawy, które miało wpływ lub może mieć istotny wpływ na wynik
postępowania o udzielenie zamówienia. Brak potwierdzenia zarzutów wskazanych
w
odwołaniu powoduje, iż w przedmiotowym stanie faktycznym nie została wypełniona
hipoteza normy prawnej wyrażonej w art. 192 ust. 2 p.z.p., zatem mając na uwadze
powyższe orzeczono jak w sentencji.
O kosztach postępowania odwoławczego orzeczono na podstawie art. 192 ust.
9 i 10
p.z.p., stosownie do wyniku sprawy, oraz zgodnie z § 3 pkt 1 i 2 lit. b oraz § 5 ust. 2 pkt
rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości
i
sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu
odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. Nr 41, poz. 238 ze zm.), zaliczając na poczet
kosztów postępowania odwoławczego uiszczony przez odwołującego wpis, a także
nakazując zamawiającemu dokonanie zwrotu odwołującemu kosztów postępowania
odwoławczego, w postaci zwrotu kosztów wpisu i uzasadnionych kosztów postępowania
odwoławczego, w postaci wynagrodzenia pełnomocnika – na podstawie przedłożonej faktury
VAT, w kwocie
maksymalnej wynikającej z § 3 pkt 2 lit. b ww. rozporządzenia.
Przewodniczący:
………………………………...
Otrzymuj raz w tygodniu aktualne informacje
o zmianach w prawie oraz komentarzach ekspertów
Otrzymasz darmowy e-book w prezencie!
„6 pytań o znowelizowane przepisy Pzp"