KIO 969/18 WYROK dnia 30 maja 2018 r.

Sygn. akt: KIO 969/18 

WYROK 

z dnia 30 maja 2018 r. 

Krajowa Izba Odwoławcza - w składzie: 

Przewodniczący:   Renata Tubisz 

Protokolant:  

Artur Szmigiel 

po rozpoznaniu na rozprawie w Warszawie w dniu 30 maja 2018 r. odwołania wniesionego do 

Prezesa  Krajowej  Izby  Odwoławczej  w  dniu  16  maja  2018  r.  przez  odwołującego:  BRJ 

Solutions s.r.o Rybna 716/24 Stare Mesto, 110 00 Praha 

1, Republika Czeska w postępowaniu 

prowadzonym 

przez zamawiającego: Lotnicze Pogotowie Ratunkowe ul. Księżycowa 5; 01-

934 Warszawa 

przy udziale: 

wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia 1. A. Z. 

prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą PROATV A. Z. ul. Lipowa nr 8; 05-

520 Bielawa; 2.Zezyk Aviaton s.r.o. z siedzib

ą w Czeski Cieszyn, Republika Czeska; 

ul. Havlickowa  190/12; 737-01 Czeski Cieszyn 

po stronie zamawiającego 

orzeka: 

oddala odwołanie 

kosztami postępowania obciąża BRJ Solutions s.r.o Rybna 716/24 Stare Mesto, 110 00 

Praha  1,  Republika  Czeska  i 

zalicza w poczet kosztów postępowania odwoławczego 

kwotę 15.000 zł 00 gr (słownie: piętnaście tysięcy złotych zero groszy) uiszczoną przez 

BRJ  Solutions  s.r.o  Rybna  716/24  Stare  Mesto,  110  00  Praha  1,  Republika  Czeska 

tytułem wpisu od odwołania 

Stosownie do art. 198a i 198b ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r.  - 

Prawo zamówień 

publicznych (j.t. Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 ze zm. ) na niniejszy wyrok - w terminie 7 

dni od dnia jego doręczenia - przysługuje skarga za pośrednictwem Prezesa Krajowej 

Izby Odwoławczej do Sądu Okręgowego w Warszawie 

Przewodniczący:     …………..………………………… 

Uzasadnienie 

Przedmiotem postępowania, którego dotyczy wniesione odwołanie jest „Dostawa w opcji na 

wymianę wyremontowanej przekładni głównej PN: 4649020011 przystosowanej do zabudowy 

w śmigłowcach typu EC-135P2+". 

Zamawiający prowadzi postępowanie pod wewnętrznym numerem: ZP/5/I/2018. 

Ogłoszenie o zamówieniu opublikowano w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej: 2018/S 

019-038946 z dnia 27 stycznia 2018 roku. 

Odwołujący, jako jeden z dwóch wykonawców, którzy złożyli w przedmiotowym postępowaniu 

oferty,  

zaskarżył następujące czynności zamawiającego: 

1)  wykluczenie 

odwołującego  z  postępowania  o  udzielenie  zamówienia  wskazując  na 

naruszenie art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy oraz odrzucenie jego oferty 

wskazując na naruszenie 

przez zamawiającego art. 89 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 5 w związku z art. 24 ust. 4 ustawy to jest 

oferty  której  złożenie  stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji  w  rozumieniu  przepisów  o 

zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji  oraz  oferty  która  została  złożona  przez  wykonawcę 

wykluczonego z postępowania. 

Na  tej  podstawie  O

dwołujący  kwestionuje  wybór  najkorzystniejszej  oferty  przez 

zamawiającego  to  jest  oferty  przystępującego  w  sprawie  po  stronie  zamawiającego  i  nie 

wybranie oferty  

odwołującego, która jest korzystniejszą ofertą od oferty wybranej przez zamawiającego.  

W podniesionych w odwołaniu zarzutach odwołujący stwierdza, że zamawiający przeprowadził 

postępowanie  w sposób niezapewniający zachowanie zasad uczciwej konkurencji. 

Precyzując  zarzuty  do  kolejno  przywołanych  przepisów  ustawy  odwołujący  podniósł 

naruszenie:  

1) art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy p

oprzez jego zastosowanie, w sytuacji gdy przesłanki z tego 

przepisu nie zaistniały, odwołujący przedstawił prawdziwe informacje Zamawiającemu, a tym 

samym brak było podstaw do jego wykluczenia, 

2)  art.  89  ust  1  pkt  3  i  5  ustawy 

poprzez  jego  zastosowanie  w  sytuacji,  gdy  nie  zaistniały 

przesłanki do jego zastosowania, gdyż firma Odwołującego, której oferta nie została wybrana 

jako  najkorzystniejsza  pomimo  najniższej  ceny  w  żaden  sposób  nie  stanowiła  czynu 

nieuczciwej konkurencji, 

3) art. 7 ust. 1 ustawy poprzez brak przeprowadzenia przez Z

amawiającego postępowania o 

udzielenie  zamówienia,  w  wyniku  wskazanych  wyżej  naruszeń,  w  sposób  zapewniający 

zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców i ostatecznie wybranie 

wykonawcy, którego oferta nie zawierała najniższej ceny i wg kryteriów oceny ofert nie była 

najkorzystniejsza. 

Na podstawie tak sformułowanych zarzutów Odwołujący wnosi o:  

unieważnienie  czynności  Zamawiającego  polegającej  na  wykluczeniu  Odwołującego  z 

postępowania i odrzucenie jego oferty. 

unieważnienie czynności Zamawiającego polegającej na wyborze oferty przystępującego po 

jego stronie, 

- nakazanie Z

amawiającemu powtórzenia czynności oceny ofert i ponownego wyboru oferty 

najkorzystniejszej 

z uwzględnieniem oferty Odwołującego.   

Przedmiotem  spornego 

zamówienia  jest  dostawa  wyremontowanej  przekładni  głównej  PN: 

4649020011 w ilości do 4 sztuk w opcji na wymianę za niesprawną przekładnię główną PN: 

4649010011 lub 4649020011. 

W przedmiotowym p

ostępowaniu oferty złożyły dwie firmy, tj. Odwołujący oraz przystępujący 

w sprawie po stronie Z

amawiającego. 

W  dniu  0

3.04.2018  r.  Zamawiający  wezwał  Odwołującego  do  złożenia  wyjaśnień  cen 

komponentów tj. Input Pinion PN: 4649302069/070 i Intermediate Shaft PN: 4649203008/09 

(poz. 2a i 2b formularza cenowego 1 oraz poz. 2g i 2h formularza cenowego 2). Zamawiający 

zwrócił się o ww. wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1 ustawy. W kolejnych pismach z dnia 6,17 

i 19.04.2018 r. Odwołujący wyjaśnił, że ceny ww. komponentów są jedynie wartościami dopłat, 

które  będą  dokonywane  przez  Zamawiającego  w  przypadku  ich  wymiany.  Odwołujący  w 

ofercie cenowej przedstawił wyższą cenę za remont podstawowy w stosunku do cen innych 

oferentów,  zakładając  konieczność  wymiany  tych  komponentów"  przy  starszym  typie 

przekładni oraz prawdopodobieństwo wymiany przy nowszym. Taka kalkulacja ceny ofertowej 

wynikała z formularzy cenowych 1 i 2 załączonych do SIWZ i pozwoliła na to, że ceny ww. 

części  składały  się  z  dopłat  wskazanych  w  pozycjach  2a  i  2b  formularza  1  oraz  2g  i  2h 

formularza 2 oraz części ceny zawartej w cenie remontu podstawowego, która z kolei została 

skalkulowana wyżej niż ceny rynkowe. 

Dowód:  pisma  Odwołującego  z  dnia  6.04.2018,17.04.2018  i  19.04.2018  r.  w  dokumentacji 

postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nr ZP/5/I/2018. 

W piśmie z 17.04.2018 r. Odwołujący podkreślił, że powoływanie się Zamawiającego na dane 

udostępnione Zamawiającemu przez firmę ZF Luftfahrttechnik GmbH (dalej ZF) nie powinno 

być stosowane gdyż dotyczy cen rynkowych, czy inaczej cen katalogowych, których różnice w 

zależności od dostawcy są rzędu 30% i dotyczą zakupu pojedynczych komponentów. Nie są 

to  ceny,  które  można  uzyskać  przy  dokonywaniu  remontu  całej  przekładni.  Konstrukcja 

natomiast  postępowania  przetargowego  nie  pozwala  na  niezależne  nabycie  ww.  części  po 

wskazanej cenie, możliwe jest jedynie powiększenie ceny wymiany remontowanej przekładni 

w przypadku wystąpienia konkretnej usterki. 

Co  istotne,  zaoferowana  całościowa  cena  za  wymianę  wyremontowanej  przekładni  nie 

odbiegała  w  znaczącym  stopniu  od  wartości  szacunkowej  zamawiającego  (była  niższa 

zaledw

ie o 8,6%). Nie odbiegała też od oferty konkurencji gdyż była niższa o 1,8%. Była ofertą 

konkurencyjną.  Zaoferowane  wynagrodzenie  przez  Odwołującego  nie  odbiegało  w  żadnym 

razie  o  ponad  30%  od  wartości  szacunkowej  ustalonej  przez  Zamawiającego  oraz  średniej 

arytmetycznej  złożonych  w  postępowaniu  ofert,  co  ewentualnie  mogłoby  dopiero  budzić 

wątpliwości  Zamawiającego.  Na  potwierdzenie  zasadności  kalkulacji  oferty  przez 

Odwołującego,  przedstawił  on  ofertę  cenową  dostawcy  Odwołującego  oraz  pismo  tego 

dostawy  z  4.04.2018  r.  z  wyjaśnieniem  cen  w  zakresie  wymiany  przekładni  głównej  przy 

zwrocie P/N 4649-010-010 i przy zwrocie P/N 4649-020-

010, zastrzegając jednocześnie, że 

dokumenty te stanowią tajemnicę przedsiębiorstwa. 

Dowód: pismo Flybrokers sp. z o.o. z dnia 4.04.2018 r. oraz oferta cenowa firmy Flybrokers 

sp. z o.o. 

Wobec powyższego Zamawiający nie znajdując podstaw do odrzucenia oferty Odwołującego 

z powodu rażąco niskiej ceny, zastosował jako podstawę dla wykluczenia odwołującego i 

odrzucenia  jego  oferty  art.  24  ust.  1  pkt  17  oraz  art.  89  ust.  1  pkt  3  i  5 uPZP.  Pomimo,  iż 

faktycznie  przesłanki  będące  podstawą  odrzucenia  oferty  czy  wykluczenia  wykonawcy,  o 

których mowa w ww. przepisach nie wystąpiły w stosunku do Odwołującego. Ponadto zgodnie 

ze  stanowiskiem  KIO  jedynie  stwierdzenie,  iż  przystępujący  do  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia  publicznego  zaoferował  cenę  rażąco  niską  mogłoby  stać  się  podstawą  do 

wykazania związku przyczynowego pomiędzy zaoferowaną cena, a skutkiem w postaci czynu 

nieuczciwej konkurencji polegającym na wyeliminowaniu konkurencji poprzez zaniżenie ceny 

oferty, w zakresie dotyczącym serwisu. (KIO 2144/17 - wyrok KIO z dnia 27-10-2017). 

Zamawiający  w  dniu  7.05.2018  r.  poinformował  Odwołującego  w  formie  elektronicznej  o 

wykluczeniu jego oferty na podstawie art. 24 ust. 1 pkt 17 uPZP i odrzuceniu jego oferty na 

podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 i 5 uPZP. Zamawiający nie stwierdził by Odwołujący zaoferował 

cenę rażąco niską. 

W uzasadnieniu Zamawiający podał, że poniesienie kosztu wymiany części Input Pinion PN: 

4649302069/070  oraz  Intermediate  Shaft  PN:  4649203008/09  jest  pewne.  Przy  czym 

Odwołujący nie kwestionował wymiany ww. części, Odwołujący wskazał, iż część ceny ww. 

komponentów  zawarta jest również  w  cenie remontu  podstawowego. Odwołujący  podobnie 

jak Zamawiający ocenił, że w przypadku formularza 1 wymiana części wystąpi, natomiast w 

przypadku  formularza  2  jest  prawdopodobna.  S

amej  kalkulacji  ceny  przez  Odwołującego, 

Zamawiający nie kwestionował w żadnym punkcie. 

Zamawiający porównał ceny ww. części do cen tych części drugiego oferenta, tj. wykonawcy 

Z. 

Aviation s.r.o. Przy czym nie wskazał, że oferta drugiego wykonawcy została skalkulowana 

w inny sposób niż oferta Odwołującego. 

Zamawiający  podniósł,  że  z  informacji  uzyskanych  od  ZF-producenta  części  wynika,  że 

zaoferowane  ceny  części  zostały  w  rażącym  stopniu  zaniżone.  Jednakże  Zamawiający  nie 

wziął pod uwagę wyjaśnień Odwołującego, że cena tych części zawarta jest również w cenie 

remontu podstawowego. Nie jest wiec prawdą, iż jest to cena zaniżona. Zresztą przy badaniu 

ceny,  pod  uwagę  należy  brać  całość  ceny,  a  nie  opierać  się  na  niektórych  jednostkowych 

kosztach. W tym kieru

nku kształtuje się też orzecznictwo KIO w wyroku KIO 2467/17 z dnia 

7.12.2017 r., w wyroku KIO 2155/17 z dnia 2.11.2017 r. Zdaniem KIO nie jest dopuszczalne 

uznanie  ceny  oferty  za  rażąco  niską  z  powodu  zakwestionowania  kilku  elementów 

cenotwórczych  składającego  się  na  tę  cenę,  jeśli  nie  zostało  wykazane,  że  wartość  tych 

elementów jest tak duża, iż ich zaniżenie powoduje rażąco niski charakter ceny całej oferty. 

To,  że  zamawiający  (jeśli  poweźmie  wątpliwość)  ma  prawo  wyjaśniać  istotne  elementy 

składowe ceny, nie oznacza że ceny jednostkowe są podstawą odrzucenia całej oferty, jako 

rażąco niskiej, jeśli ich wysokość nie wpływa na całościową cenę oferty, w kontekście rażąco 

niskiej  ceny.  Przesłanka  rażąco  niskiej  ceny  musi  zostać  wypełniona  w  stosunku  do 

ostate

cznej, całościowej ceny oferty. 

W przedmiotowej  sprawie ceny  części Input  Pinion  PN:  4649302069/070  oraz  Intermediate 

Shaft PN: 4649203008/09 nie wpływają na całościową cenę oferty w kontekście rażąco niskiej 

ceny. 

Twierdzenie Zamawiającego, że skoro Odwołujący „BRJ” kontaktował się z przedstawicielem 

ZF  w  celu  u

zyskania  cen  komponentów  określonych  przez  Zamawiającego,  przez  co  nie 

znalazła potwierdzenia informacja zawarta przez BRJ w wyjaśnieniach z dnia 17 kwietnia 2018 

r., o tym że oferta przygotowana dla Zamawiającego oparta jest na ofercie firmy Flybrokers sp. 

z  o.o,"  jest  całkowicie  nielogiczne  i  sprzeczne  z  doświadczeniem  życiowym.  Odwołujący 

kontaktował się z wieloma dostawcami przedmiotowych części w celu pozyskania informacji 

na temat cen części i wyboru cen najkorzystniejszych dla niego, a tym samym skonstruowania 

swojej oferty jako konkurencyjnej w przedmiotowym przetargu. 

Zamawiający wskazał również, że ZF jest jedynym podmiotem w Europie oferującym remont 

przekładni głównej PN: 464902Ü 011. Ocena Zamawiającego, że firma ZF jest też głównym i 

bezpośrednim dostawcą wyremontowanych przekładni głównych PN: 4649020 011 w opcji na 

wymianę nie została poparta żadnymi dowodami. Co więcej, sam Zamawiający w następnym 

zdaniu  potwierdził,  że  są  również  inni  dostawcy  w  tym  zakresie,  np.  Airbus  Helicopters 

Deutschland  - 

producent  śmigłowców).  W  uzasadnieniu  wykluczenia  wykonawcy  z 

postępowania,  Zamawiający  napisał,  że  producent  ZF  nie  przesyłał  swojej  oferty  cenowej 

żadnym  innym  podmiotom  poza  oferentami  w  niniejszym  postępowaniu  przetargowym,  po 

czym  w  kolejnym  zdan

iu  Zamawiający  napisał,  że  oferowanie  tych  części  przez  innych 

dostawców np. Airbus Helicopters Deutschland jest możliwe pod warunkiem wcześniejszego 

pozyskania tych części od firmy ZF. Zatem są inni dostawcy poza Odwołującym i Z. Aviation, 

którzy  mogli  się  zwracać  do  ZF  o  przesłanie  oferty  w  zakresie  części  Input  Pinion  PN: 

4649302069/070 oraz Intermediate Shaft PN: 4649203008/09. 

Dowód: pismo Zamawiającego z 7.05.2018 r. o odrzuceniu oferty Odwołującego i wykluczeniu 

Odwołującego  z  postępowania  w  dokumentacji  postępowania  o  udzielenie  zamówienia 

publicznego nr ZP/5/I/2018. 

Odwołujący ani w ofercie, ani JEDZ, ani w pismach wyjaśniających nie podał Zamawiającemu 

nieprawdziwych  informacji.  Odwołujący  tak  skalkulował  ofertę  by  przedstawić  cenę 

konkurencyjn

ą,  a  równocześnie  wypełnić  wymogi  określone  w  załączniku  nr  2  do  S1WZ  w 

formularzach  cenowych.  Opis  przedmiotu  zamówienia  oraz  formularze  cenowe  pozwoliły 

Odwołującemu na taka kalkulację. Informacje przedstawione przez Odwołującego w zakresie 

cen części Input Pinion PN: 4649302069/070 oraz Intermediate Shaft PN: 4649203008/09 są 

prawdziwe. Ceny tych części są zawarte również w cenie remontu podstawowego. Odwołujący 

nie zaniżał tych cen ale w odmienny sposób od drugiego oferenta skalkulował swoją ofertę, co 

pozwoliłoby  mu  uzyskać  zamówienie,  gdyby  nie  bezzasadne  wykluczenie  z  przetargu  i 

odrzucenie oferty. 

Niezależnie  od  powyższego,  Odwołujący  wskazuje,  że  ceny  części  Input  Pinion  PN: 

4649302069/070 oraz Intermediate Shaft PN: 4649203008/09 przedstawione w formularzach 

cen 1 i 2, w punktach 2a i b formularza 1 i 2g i h formularza 2 nie są cenami katalogowymi ani 

nawet cenami rynkowymi. Są to kwoty dopłat przy wymianie tych części. Ich cena została już 

częściowo zawarta w cenie remontu podstawowego . Przy podniesieniu ceny o kolejnych kilka 

procent Odwołujący mógłby wpisać kwotę "0" jako "dopłatę" do wymiany części Input Pinion 

PN: 4649302069/070 oraz Intermediate Shaft PN: 4649203008/09 co byłoby niczym innym jak 

informacją, że konieczność wymiany tego komponentu nie będzie wiązała się z dodatkowymi 

kosztami dla Zamawiającego, a nie zaniżaniem wartości tych komponentów. 

Zamawiający nie może zakupić pojedynczych elementów z przedstawionej oferty, więc ceny 

nie mogą być traktowane jak ceny rynkowe i porównywane z  nimi. Przedmiotem oferty jest 

wymiana całej przekładni a przedstawione pozostałe wartości są jedynie kwotami dopłat przy 

wymianie poszczególnych komponentów - nie cenami tych komponentów. 

Odnośnie firmy Flybrokers Sp. z o.o. Odwołujący podkreśla, że jest to firma obecna na rynku 

lotniczym od wielu lat, zajmująca się pośrednictwem w wykonywaniu remontów statków 

powietrznych  oraz  remontami  i  naprawami  agregatów  lotniczych.  Jej  klientami  są  PLL  Lot, 

Lufthansa,  Finnar,  Air  Europa,  Travel  Service  i  wiele  innych 

dużych  towarzystw  lotniczych. 

Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Flybrokers sp. z o.o., pośredniczą rocznie w obsługach 

ponad 120 statków powietrznych, blisko 1000 remontów agregatów lotniczych, współpracują 

z  wieloma  certyfikowanymi  organizacjami  remont

owymi  na  terenie  całej  Europy  i  USA. 

Odwołujący w przeszłości korzystał z usług tej firmy i nigdy nie miał jakichkolwiek zastrzeżeń 

do ich rzetelności oraz profesjonalizmu. O możliwościach oraz konkurencyjności tej firmy może 

świadczyć fakt, że klientami ich są tak duże podmioty jak PLL Lot czy Lufthansa. 

Dowód:  www.flybrokers.com,  w  zakładce  Services  (Usługi)  firma  wymienia  takie  usługi: 

naprawy i obsługi techniczne samolotów, naprawy, modyfikacje silników lotniczych, malowanie 

samolotów,  części  zamienne  do  samolotów,  szkolenie  pilotów  i  personelu  pokładowego, 

leasing samolotów obsługi naziemne samolotów i tankowanie samolotów. 

Wobec  powyższego  Wykonawca  BRJ  Solutions  s.r.o.  nie  podlegał  wykluczeniu  z 

postępowania  o  udzielenie  zamówienia  na  dostawę  w  opcji  na  wymianę  wyremontowanej 

przekładni głównej PN: 4649020011 przystosowanej do zabudowy w śmigłowcach typu EC-

135P2+". Oferta tej firmy nie powinna zostać uznana za odrzuconą. 

Zgodnie  z  orzecznictwem  KIO  (KIO  1232/17  -  wyrok  KIO  z  dnia  10-07-2017),  wykluczenie 

wykonawcy  na  podstawie  art.  24  ust.  1  pkt  17  ustawy  z  dnia  29  stycznia  2004  r.  -  Prawo 

zamówień publicznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1579 t.j.) może mieć miejsce, gdy wykonawca nie 

wykazując  profesjonalizmu  wymaganego  od  uczestnika  rynku  zamówień  publicznych 

przedstawia informacje niezgodne z rzeczywistością, w oparciu o które zamawiający dokonuje 

czynności  w  postępowaniu  o  udzielenie  zamówienia.  W  w.  przepis  ma  na  celu  ochronę 

uczciwej  konkurencji  podczas  ubiegania  się  o  udzielenie  zamówienia  oraz  sprzyja 

wykonawcom  zachowującym  należytą  staranność  w  toku  postępowania  o  udzielenie 

zamówienia. 

W przedmiotowym postępowaniu Odwołujący przedstawił wszelkie informacje dotyczące jego 

oferty jak również samą ofertę zgodnie z rzeczywistością. 

Przepis  art.  24  ust

.  1  pkt  17  Prawa  zamówień  publicznych  odnosi  się  do  wprowadzenia 

zamawiającego w błąd informacjami zastrzegając, że informacje te muszą być informacjami 

mogącymi mieć istotny wpływ na decyzje zamawiającego podejmowane w toku postępowania 

o udzielenie zamówienia. (KIO 1124/17 - wyrok KIO z dnia 27-06-2017) 

Wszystkie informacje przedstawione przez Odwołującego są prawdziwe, te podane w JEDZ, 

ofercie, czy wyjaśnieniach przedstawionych Zamawiającemu w trakcie postępowania. 

W wyroku z 12.05.2017 r., KIO wskazał, że posiłkowo można wskazać, że w okolicznościach 

sporu rzeczywistą podstawą czynności  wykluczenia odwołującego są normy  zawarte w  art. 

24ust. 5 pkt 2 i 4 uPZP. Uznanie, że zamawiający nie miał podstaw do zastosowania ich w 

odniesieniu do odwołującego, spowoduje, że i podstawa do wykluczenia na podstawie art. 24 

ust. 1 pkt 17 ustawy nie znajdzie zastosowania (KIO 782/17 - wyrok KIO z dnia 12-05-2017). 

Odwołujący  wskazuje  również,  że  w  postępowaniu  prowadzonym  w  2016  r.  przez  Lotnicze 

Pogotowie Ratunkowe na 

„dostawę części z wyposażenia płatowcowego oraz wyposażenia 

podwozia  samolotów  typu  Piaggio  P.180  Avanti/  Avanti  II  -  3  zadanie"  (nr  postępowania 

ZP/1/VII/2016), ten sam Zamawiający uznał ofertę wykonawcy Z. Aviation s.r.o. za spełniającą 

wymagania  i  ni

e  miał  zastrzeżeń,,  czy  wątpliwości  do  przedstawionej  kalkulacji  cenowej. 

Wówczas Z. Aviation s.r.o. oferował INSTL FLAP ACTUATOR O/B &c I/B WING FLAP w cenie 

1 EUR (formularz cenowy strona 17z 17, pozycja 89). BRJ Solutions s.r.o. natomiast w tym 

samym 

postępowaniu oferował ten sam agregat w cenie 162.000 EUR (oferta BRJ s.r.o. str. 

29 z 44, poz. 89). 

Dowód:  formularz  cenowy  z  postępowania  z  2016  r.  nr  ZP/1/VII/2016  Z.  Aviation  s.r.o., 

formularz cenowy z postępowania z 2016 r. nr ZP/1/VII/2Q16 BR} Solutions s.r.o. 

dokumentacja  z  postępowania  przetargowego  nr  ZP/1/VII/2016  w  posiadaniu 

Zamawiającego. 

Działania Zamawiającego w niniejszym postępowaniu w zakresie wykluczenia Odwołującego 

i odrzucenia jego oferty są niezgodne z przepisami prawa, jak również niekonsekwentne jeśli 

chodzi o postępowania ogłaszane przez tego Zamawiającego i jak się wydaje mające na celu 

wybór konkretnego wykonawcy z naruszeniem zasad uczciwej konkurencji. 

Ka

żdy wykonawca jest uprawniony do swobodnego kształtowania poziomu swego zysku. A 

zatem, nie może być uznane za czyn nieuczciwej konkurencji nierównomierne skalkulowanie 

zysku pomiędzy  jednym  rodzajem  usług  a drugim  (KIO  2588/17  -  wyrok  KIO  z  dnia 22-12-

KIO  stoi  na  stanowisku,  że  przy  badaniu  rażąco  niskiej  ceny  a  więc  ceny  nierealistycznej, 

istotne jest aby badanie cen jednostkowych dotyczyło wartości, które stanowią samodzielną 

podstawę rozliczania wynagrodzenia za wykonanie poszczególnych elementów, składających 

się na zamówienie (KIO 2473/17 - wyrok KIO z dnia 07-12-2017). Wartość komponentów tj. 

Input  Pinion  PN:  4649302069/070  i  Intermediate  Shaft  PN:  4649203008/0  w  niniejszym 

postępowaniu  nie  stanowi  samodzielnej  podstawy  rozliczania  wynagrodzenia.  Test 

elementem ceny remontu przekładni. 

Zamawiający  stawiając  zarzut  czynu  nieuczciwej  konkurencji  powinien  udowodnić,  że  czyn 

został dokonany celowo i z zamiarem wyeliminowania innych przedsiębiorców z rynku, czego 

w niniejszym postępowaniu nie uczynił. 

Zamawiający  dokonał  wykluczenia  i  odrzucenia  oferty  Odwołującego  naruszając  wskazane 

przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. art. 24 ust. 1 pkt 17 oraz art. 89 ust. 1 pkt 3 

i 5 uPZP. W związku z tym naruszył też zasady uczciwej konkurencji i równego traktowania 

wykonawców. 

Spełnienie  wymogów  określonych  w  SIWZ  przez  Zamawiających  oraz  w  ustawie  prawo 

zamówień publicznych musi wynikać z treści oferty, a nie być jedynie wynikiem przekonania 

samego  zamawiającego,  opartego  o  posiadaną  przez  niego  wiedzę  techniczną  i 

nieznajdującego odzwierciedlenia w treści złożonej przez wykonawcę oferty (wyrok Krajowej 

Izby Odwoławczej przy Prezesie Urzędu Zamówień Publicznych z dnia 8 stycznia 2013 r. KIO 

Zgodnie ze stanowiskiem Trybunału Sprawiedliwości w wyroku z dnia 18 listopada 2010 r.C- 

226/09  „Zasady  równego  traktowania  i  przejrzystości  postępowania  w  sprawie  udzielenia 

zamówienia  oznaczają  dla  organów  zamawiających  obowiązek  posługiwania  się  tą  samą 

interpretacją kryteriów udzielenia zamówienia w trakcie całego postępowania. Jeżeli chodzi o 

same kryteria udzielenia, to tym bardziej nie mogą one ulec jakiejkolwiek zmianie w trakcie 

postępowania w sprawie udzielenia zamówienia." 

W wyroku z dnia z dnia 10.05.2013 r. (KIO 964/13) Krajowa Izba Odwoławcza przy Prezesie 

Urzędu  Zamówień  Publicznych  jednoznacznie  przesądziła,  „odstąpienie  na  etapie  badania 

spełniania przez wykonawców warunków udziału w postępowaniu od dokonanego uprzednio 

opisu sposobu ich oceny należy zawsze uznać za bezpośrednie naruszenie zasad wyrażonych 

w  art.  7  ust.  1  p.z.p.,  niezależnie  od  tego,  czy  zmierza  do  zaostrzenia  czy  złagodzenia 

warunków udziału. Obowiązek równego traktowania wykonawców oraz zapewnienia uczciwej 

konkurencji  oznaczają,  że  nie  można  zmieniać  wcześniej  ustalonych  reguł,  które  były  dla 

wszystkich takie same, aby dopasować je do konkretnego wykonawcy, którego zamawiający 

uważa za zdolnego do realizacji zamówienia na podstawie innych przesłanek." 

Odwołujący  wskazuje,  że  oferta  firmy  BRJ  Solutions  s.r.o.  spełniała  wymogi  określone  w 

przedmiotowym postępowaniu w SIWZ, ceny jednostkowe oraz kalkulacja ceny całościowej 

odpowiadały formularzom 1 i 2 załącznika nr 2 do SIWZ, wobec czego na podstawie art. 89 

ust. 1 pkt 3 i 5 uPZP nie mogła podlegać odrzuceniu. Złożenie oferty przez Odwołującego nie 

stanowiło  czynu  nieuczciwej  konkurencji  i  Zamawiający  tego  nie  wykazał.  Zamawiający  nie 

wykazał również by na jakimkolwiek etapie postępowania Odwołujący przekazał mu informacje 

nieprawdziwe, zatem nie było podstaw do wykluczenia tego wykonawcy. 

Odwołujący posiada interes w złożeniu środków ochrony prawnej w rozumieniu art. 179 ust. 1 

uPZP,  gdyż  w  przypadku  uwzględnienia  odwołania,  oferta  Odwołującego  będzie  ofertą 

najkorzystniejszą w przedmiotowym postępowaniu. 

Odwołanie zostaje wniesione w dniu 16.05.2018 r., czyli w terminie przewidzianym w art. 182 

ustawy - 

Prawo zamówień publicznych. 

Kopia odwołania została przekazana Zamawiającemu w dniu 16.05.2018 r. z zachowaniem 

terminu, o którym mowa w art. 180 ust. 5 ustawy - Prawo zamówień publicznych. 

Do odwołania załączono: 

dowód uiszczenia wpisu od odwołania w wysokości 15.000 zł, 

odpis pełnomocnictwa do reprezentacji przed Krajową Izbą Odwoławczą wraz z opłatą 

skarbową, 

dowód przesłania kopii odwołania zamawiającemu, 

wydruk 

odpisu z rejestru Odwołującego z tłumaczeniem, 

dowody powołane w odwołaniu, tj. pismo Odwołującego z 6,17 i 19.04.2018 r., oferta i 

pismo Fly brokers sp. z o.o., informacja o odrzuceniu z dnia 7.05.2018 r. oraz informacja o 

wyborze oferty najkorzystniej

szej z dnia 10.05.2018 r., formularze cenowe z postępowania z 

2016 r. nr ZP/1/VU/2016 Z. Aviation s.r.o. BRJ Solutions s.r.o., 

faktura VAT nr 118/05/2018. 

Pismem  z  dnia  28  maja  2018  roku  zamawiający  złożył  na  rozprawę  odpowiedź  na 

odwołanie,  w  której  podtrzymał  czynność  odrzucenia  oferty  i  wykluczenia  wykonawcy  z 

postępowania to jest odwołującego, stwierdzając w złożonym piśmie jak poniżej.  

Po dokonaniu oceny ofert Zamawiający działając na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 5 

w związku z art. 24 ust. 4 Pzp odrzucił ofertę Wykonawcy jako ofertę której złożenie stanowi 

czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji 

oraz ofertę, która została złożona przez wykonawcę wykluczonego z postępowania. 

W  trakcie  badania  i  oceny  oferty  wykonawcy  O

dwołującego,  Zamawiający  stwierdził,  że 

wycenione 

części typu Input Pinion, Intermediate "Shaft formularza cenowego  wyceniono na 

kwoty rażąco niższe niż ceny rynkowe ustalone przed postępowaniem przez Zamawiającego 

na podstawie analizy rynku. Zamawiający, działając na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy wezwał 

w dniu 3 kwietnia 2018 r. do złożenia wyjaśnień cen wskazanych komponentów. Odwołujący 

przekazał w dniu 6 kwietnia 2018 r. wyjaśnienia, w których stwierdził m. in, że: 

a) 

„ceny  podane  przez  niego  w  pozycjach  2a  i  2b  oraz  w  pozycja  2g  i  2h  formularza 

cenowego są jedynie wartościami dopłat, które będą dokonywane przez Zamawiającego tylko 

w przypadku konieczności wymiany elementów wskazanych w tych pozycjach”; 

b) 

„cena oferty brutto zawiera koszty związane z realizacją przedmiotowego zamówienia 

nr ZP/5/V2018, w tym przewidziany zysk. Elementy oferty, a tym samym ofertę wyceniono w 

sposób nie odbiegający znacząco od ofert innych wykonawców w postepowaniu na wymianę 

wyremontowanej przekładni głównej, jak również od wartości szacunkowej Zamawiającego.'  

Wyżej  przytoczone  wyjaśnienia  złożone  przez  Odwołującego  w  dalszym  ciągu  budziły 

poważne wątpliwości co do ich prawdziwości, z uwagi na to, że: 

Odnośnie pkt a) 

Dla  przypadku  opisanego  w  formularzu  cenowym  2A  tj.  dotyczącego  dostawy  na  wymianę 

przekładni głównej PN: 46 49 020 011 za zwróconą przekładnię główną PN: 46 49 010 011, 

koszt  wymiany  za    części  Input  PinionPN:  4649302069/070,    Shaft  PN:  4649203008/09 

Zamawiający  określił    prawdopodobieństwo  na  poziomie  100  %,  co  jest  jednoznaczne  z 

koniecznością  ich  poniesienia.  Wymiana  tych  części  jest  bardzo  prawdopodobna 

(prawdopodo

bieństwo  określone  przez  Zamawiającego  50%),  w  przypadku  zamówienia 

dostawy  przekładni  głównej  PN  46  49  020  011  na  warunkach  opisanych  w  formularzu 

cenowym  2B.  W  tym  przypadku  wymiana  części  opisanych  w  poz.  2g  i  2h  formularza 

cenowego nr 2B, będzie uzależniona od oceny stanu technicznego tych części.  

W związku z tym Zamawiający powziął poważne wątpliwości co do prawdziwości wyjaśnień 

złożonych przez  Odwołującego tym  bardziej,  że wszystkie pozostałe składniki  oferty  w  obu 

formularzach  cenowych,  nie  odbiega

ją  znacząco  swoimi  wartościami  od  wartości 

poszczególnych składników obowiązujących na rynku. 

Ze względu na wynikające z wyjaśnień Odwołującego dalsze poważne wątpliwości co do cen 

ww.  komponentów  oraz  jednoznacznych  zapisów  Specyfikacji  Istotnych  Warunków 

Zamówienia,  Zamawiający  wezwał  w  dniu  13  kwietnia  2018  r.  do  doprecyzowania  treści 

wyjaśnień z dnia 6 kwietnia 2018 r. oraz ponownie poinformował, że w przypadku dostawy 

przekładni głównej PN 4649 020 Ol 1 opisanej w formularzu cenowym 2A, części  w pozycjach 

2a i 2b, nie stanowią dopłaty dokonywanej tylko w przypadku konieczności ich wymiany - a są 

kosztami, które Zamawiający a wcześniej również Wykonawca na pewno poniosą, co zostało 

potwierdzone w kolumnie E formularza cenowego (Prawdopodobieństwo Wymiany Części). 

Wymiana  tych  części  nie  jest  przesądzona  w  przypadku  zamówienia  dostawy  przekładni 

głównej  PN  4649  020  011  na  warunkach  opisanych  w  formularzu  cenowym  nr  2B.  W  tym 

przypadku  wymiana  części  opisanych  w  poz.  2g  i  2h  formularza  cenowego  2B,  będzie 

uzależniona od oceny stanu technicznego tych części pochodzących z niesprawnej przekładni 

głównej  PN  4649  010  011,  przekazywanej  przez  Zamawiającego  Wykonawcy  w  ramach 

rozliczenia zamówienia. 

W odpowiedzi na wezwanie Zamawiającego w dniu 17 kwietnia 2018 r. Odwołujący przesłał 

wyjaśnienia,  w  których  stwierdził,  że  ceny  zakupu  za  przedmiotowe  części  na  których  przy 

weryfikacji  oferty  bazował  Zamawiający,  są  cenami  katalogowymi,  a  nie  są  cenami,  które 

można  uzyskać  przy  dokonywaniu  remontu  całej  przekładni  głównej.  Takie  wyjaśnienie 

złożone miało w ocenie Zamawiającego wyraźnie sugerować, że poziom cen jednostkowych 

dla ww. części wskazanych w ofercie, rzekomo jest prawidłowy i odnosi się do rzeczywistego 

poziomu cen w przypadku złożenia zamówienia na dostawę przekładni głównej 4649 020 011 

w  opcji  na  wymianę  za  niesprawną  przekładnię  główną  4649  010  011.  Odwołujący  na 

potwierdzenie poprawności zaoferowanych w swojej ofercie cen, przekazał cenniki oraz pisma 

otrzymane od firmy FLY BROKERS. 

Z  informacji  uzyskanych  w  korespondencji  mailowej  z  dnia  20  kwietnia  2018  r.  przez 

Zamawiającego od firmy ZF Luftfahrttechnik GmbH (dalej ZF) — producenta oraz jedynego 

warsztatu obsługowego w Europie mogącego wykonywać remonty przekładni głównych PN 

4649  020  Ol  1,  wynika  jedn

oznacznie,  że  zaoferowane  ceny  części  typu  Input  Pinion  PN: 

4649302069/070, Intermediate Shaft PN: 4649203008/09 zostały w rażącym stopniu zaniżone 

i  nie  jest  możliwe  ich  pozyskanie  po  cenach  wskazanych  przez  BRJ  w  ofercie.  Firma  ZF 

potwierdziła również, że w przypadku zamówienia dostawy przekładni głównej PN 4649 020 

Ol  1,  użycie  ww.  części  jest  pewne  i  konieczne  a  nie  jak  próbował  dowodzić  Odwołujący, 

będzie miało miejsce jedynie w przypadku zakwalifikowania tych części do wymiany. 

Z  informacji  uzysk

anych  od  ZF  Zamawiający  ustalił  również,  że  BRJ  kontaktował  się  z  jej 

przedstawicielem  bezpośrednio  w  celu  uzyskania  cen  komponentów  określonych  przez 

Zamawiającego,  przez  co  nie  znalazła  potwierdzenia  informacja  zawarta  przez  BRJ  w 

wyjaśnieniach z dnia 17 kwietnia 2018 r., o tym że oferta przygotowana dla Zamawiającego 

oparta jest na ofercie firmy FLY BROKERS. 

Firma  ZF  potwierdziła  także,  że  jest  jedynym  podmiotem  w  Europie  oferującym  remont 

przekładni głównej PN: 4649 020 011. Firma ZF jest w ocenie Zamawiającego także głównym 

i  bezpośrednim  dostawcą  wyremontowanych  przekładni  głównych  PN:  4649  020  011 

oferowanych w opcji na wymianę, co wyklucza możliwość pozyskania przez BRJ alternatywnej 

oferty,  równoważnej  do  oferty  firmy  ZF.  Przedstawienie  podobnej  oferty  przez  innych 

dostawców (np. Airbus Helicopters Deutschland (AHD) —producent śmigłowców) typu EC135 

eksploatowanych  przez  Zamawiającego),  jest  teoretycznie  możliwe  pod  warunkiem 

wcześniejszego pozyskania przez tych dostawców od firmy ZF. 

Dowód; korespondencja mailowa z Odwołującym i producentem części do przekładni głównej 

(załącznik nr 3).  

Należy 

podkreślić, 

że 

Zamawiający 

określił 

w 

SIWZ 

procentowe 

ryzyko                

(prawdopodobieństwo)  zakupu  poszczególnych  części  aby,  zachowując  zasady  uczciwej 

konkurencji, móc porównać ze sobą poszczególne oferty. 

 Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji 

(Dz.U.  1993  nr  47  poz.  211)  „Czynem  nieuczciwej  konkurencji  jest  utrudnianie  innym 

przedsiębiorcom  dostępu  do  rynku,  w  szczególności  przez:  1)  sprzedaż  towarów  lub  usług 

poniżej kosztów ich wytworzenia lub świadczenia albo ich odprzedaż poniżej kosztów zakupu 

w  celu  eliminacji  innych przedsiębiorców”.  Odwołujący,  w  ocenie  Zamawiającego  zaniżając 

ceny  ww. ko

mponentów, wpłynął w sposób niezgodny z zasadami uczciwej konkurencji, na 

wynik  postępowania.  Stworzony  przez  Zamawiającego  w  oparciu  o  analizę  wcześniejszych 

dostaw  tego  typu  formularz  cenowy  mógł  spowodować,  że  wykonawca,  który  manipulując 

cenami  sztuczn

ie  je  zaniżył  uzyskałby  zamówienie.  W  niniejszym  postępowaniu  ceny 

poszczególnych komponentów mają bardzo istotny wpływ na całość kosztów, jakie ponosić 

będzie  Zamawiający,  ponieważ  do  porównania  ofert  zastosowano  odpowiednie  mnożniki 

wynikające z prawdopodobieństwa konieczności ich wykorzystania. Zaniżając w znaczącym 

stopniu  ceny  jedynie  dwóch  komponentów  BRJ  spowodował,  że  pomimo  wyższych  cen  w 

prawie  wszystkich  pozostałych  pozycjach  (wyjątkiem  jest  jedna  pozycja  2m  formularza 

cenowego 2B) jego oferta uz

yskała najwięcej punktów. 

Pismem  z  dnia  16.05.2018  r. 

Odwołujący  złożył  odwołanie  od  czynności  Zamawiającego 

polegającej na: 

wykluczeniu wykonawcy z udziału w postępowaniu i odrzuceniu jego oferty, 

i  -

dokonaniu  wyboru  oferty  złożonej  przez  wykonawców  wspólnie  ubiegających  się  o 

udzielenie zamówienia przystępujących w sprawie. 

W odwołaniu Odwołujący zarzuca Zamawiającemu naruszenie nw. Przepisów Pzp; 

Art. 24 ust. 1 pkt 17 ustawy Pzp poprzez jego zastosowanie, w sytuacji gdy przesłanki z tego 

przepisu nie 

zaistniały, 

Art. 89 ust. 1 pkt 3 i 5 ustawy Pzp poprzez jego zastosowanie w sytuacji , gdy nie zaistniały 

przesłanki do jego zastosowania, 

Art. 7 ust. 1 ustawy Pzp poprzez brak przeprowadzenia 

postępowania przez Zamawiającego 

w sposób zapewniający zachowanie zasad uczciwej konkurencji. 

Z treści odwołania wynika, że Odwołujący prezentuje następujące stanowisko: 

Ceny  podane  przez  Odwołującego  w  formularzu  ofertowym  1  (poz.  2a  i  2b)  i  formularzu 

ofertowym 2 (poz. 2g i 2h) są „kwotami dopłat przy  wymianie tych  części. Ich cena została 

wliczona w cenę remontu podstawowego” a ceny wskazane przez producenta części tj. ZF 

Luftfahrttechnik GmbH (dalej „ZF”) nie mogą stanowić punktu odniesienia do badania rażąco 

niskich cen tych części. 

Oświadczenie  złożone  przez  Flybrokers  sp.  z  o.  o.  jest  wystarczającym  dowodem 

potwierdzającym  rynkowość  poszczególnych  cen  jednostkowych  a  na  rynku  istnieją  inne 

podmioty niż ZF, które mogą oferować dostawę części będących przedmiotem zamówienia; 

W  ocenie  Zamawiającego  zarzut  naruszenia  ww.  przepisów  jest  bezpodstawny  i  z  tego 

względu  Zamawiający  w  całości  podtrzymuje  swoje  stanowisko  zawarte  w  decyzji  o 

wykluczeniu Odwołującego z udziału w postępowaniu i odrzuceniu jego oferty. 

Odwołujący w odwołaniu twierdzi, że (str. 3 akapit 3) ceny części komponentów Input Pinion 

PN ;46493020669/070 i Intermediate Shaft PN;4649203008/09 wymienionych w poz. 2a i 2b 

formularza cenowego I oraz w poz. 2g i 2h formularza cenowego II są jedynie wartościami 

dopłat,  które  będą  dokonywane  przez  Zamawiającego  w  przypadku  ich  wymiany.  W  tym 

miejscu 

należy stwierdzić, że w SIWZ nie ma mowy o żadnych dopłatach, podobnie nie ma 

mowy o remoncie 

podstawowym a przedmiotem zamówienia jest dostawa przekładni a nie jej 

remont. Odwołujący bezpodstawnie wliczył część ceny komponentów w remont podstawowy, 

który nie jest przedmiotem zamówienia. 

Odwołujący  na  str.  6  akapit  8  twierdzi  jakoby  Zamawiający  w  prowadzonym  w  2016  r. 

postępowaniu na dostawę części z wyposażenia płatowcowego oraz wyposażenia podwozia 

samolotów typu Piaggio P. 180 Avanti/Avanti II — zadanie 3 uznał ofertę przystępującego za 

spełniającą wymogi SIWZ, która to oferta była skonstruowana w podobny sposób jak oferta 

Odwołującego.  Powyższe stwierdzenie jest  oczywiście nieprawdziwe,  ponieważ  z  uwagi  na 

fakt  że cena tej oferty przekraczała kwotę jaką Zamawiający zamierzył przeznaczyć na jego 

realizację, Z tego też względu oferta ww. wykonawcy nie była w ogóle oceniana. Stanowisko 

Zamawiającego  w  przedmiotowej  sprawie  znajduje  potwierdzenie  w  licznym  orzecznictwie 

Krajowej Izby Odwoławczej. 

I  tak  na  przykład  w  wyroku  sygn.  akt  KIO  1844/14  KIO  stwierdziła  m.in.  że  "Przerzucanie 

kosztów pomiędzy cenami jednostkowymi będącymi podstawą wypłaty wynagrodzenia w ten 

sposób,  iż  koszty  realnie  ponoszone  w  części  pozycji  przenoszone  są  do  innych  pozycji 

najczęściej  wykonywanych  w  toku  realizacji  zamówienia  z  pewnością  jest  działaniem 

sprzecznym  z  dobrymi  obyczajami  i  narusza  interes  zamawiającego".  Podobne  stanowisko 

Krajowa Izba Odwoławcza zajęta również wyraziła w innych orzeczeniach np. wyroki o sygn. 

akt KIO 2734/14, sygn. akt KIO 1556/15, sygn. akt KIO 1864/15 czy Sygn. akt KIO 2046/14 

oraz sygn. akt KIO 1844/14) ,KIO 547/16, KIO 550/16 oraz KIO 552/16). 

Powyższe fakty potwierdzają, że spełnione zostały przesłanki do uznania, że złożenie oferty 

przez Odwołującego, przy tak skonstruowanej cenie, stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w 

rozumieniu przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. 

Biorąc powyższe pod uwagę wnoszę jak na wstępie. 

Załączniki  odpis KRS; Pełnomocnictwo wraz opłatą skarbową, 

Wydruk korespondencji mailowej 

z Odwołującym i producentem. 

Pismem  z  dnia 

30  maja  2018  na  rozprawę  przystępujący  popierając  stanowisko 

zamawiającego przedstawił następującą argumentację i dowody w sprawie.  

P

odtrzymuję wniosek o oddalenie odwołania wniesionego przez Odwołującego. 

§Zamawiający  nie  naruszył  przepisów  ustawy  wykluczając  Odwołującego  z  postępowania  i 

odrzucając jego ofertę. 

Il. 

Zarzuty Odwołującego opierają się na następujących założeniach: 

 Ceny podane w formularzu ofertowym 1 (poz. 2a i 2b) i formularzu ofertowym 2 (poz. 2g i 2h) 

są  „kwotami  dopłat  przy  wymianie  tych  części.  Ich  cena  została  wliczona  w  cenę  remontu 

podstawowego”, 

Ceny wskazane przez producenta części tj. ZF Luftfahrttechnik GmbH (dalej „ZF”) nie 

mogą stanowić punktu odniesienia do badania rażąco niskich cen tych części; 

Oświadczenie  Flybrokers  sp.  z  o.o.  jest  wystarczającym  dowodem  potwierdzającym 

rynkowość poszczególnych cen jednostkowych; 

Na rynku ist

nieją inne podmioty niż ZF, które mogą oferować dostawę części będących 

przedmiotem zamówienia; 

Odwołujący w sposób odmienny od Przystępującego skalkulował cenę oferty; 

Cena oferty Odwołującego nie jest rażąco niska. 

 Argumentacja przedstawiona przez 

Odwołującego potwierdza, iż Zamawiający   odrzucając 

ofertę  Odwołującego  nie  naruszył  przepisów  ustawy.  Odnosząc  się  do  poszczególnych 

zarzutów należy wskazać na następujące okoliczności: 

Odwołujący zarówno w wyjaśnieniach z dnia 6 kwietnia i 17 kwietnia jak i w samym odwołaniu 

nie twierdzi, że możliwym jest pokrycie kosztów zakupu części za cenę jednostkową podaną 

w ofercie ale podnosi, że koszt ten został ujęty w „cenie remontu”, którą Zamawiający uiści 

niezależnie  od  tego,  jaki  będzie  zakres  tego  przedmiotu  zamówienia.  Argumentacja  ta  nie 

zasługuje na uwzględnienie: 

Zamawiający nie dopuścił możliwości ujmowania w cenie dostawy przekładni głównej (koszty 

podstawowe)  -  pkt  1  obu  formularzy  cenowych  - 

kosztów  za  części,  które  nie  zostaną 

wymienione w trakc

ie realizacji zamówienia. Zgodnie z § 8 SIWZ „dostawy częściowe będą 

realizowane sukcesywnie w zależności od potrzeb Zamawiającego”. Stosownie zaś do treści 

§16 ust. 6 SIWZ „Wykonawca sporządzając ofertę powinien określić ceny w sposób rzetelny 

tj. w taki, 

żeby wybór jego oferty gwarantował Zamawiającemu realizację zamówienia każdej 

z pozycji”. Zamawiający w projekcie umowy w § 1 ust. 2 zastrzegł sobie „prawo do realizacji 

Umowy w niepełnym zakresie”, zaś w § 2 ust. 2 projektu umowy przewidział, iż „rozliczenie za 

przekładnię  dostarczoną  nastąpi  za  faktycznie  dostarczone  przekładanie  według  cen 

podanych  w  Ofercie  Wykonawca

”.  Sposób  rozliczenia  określonych  prac  wykonawcy 

Zamawiający uregulował w § 5 i § 6 projektu umowy. Z regulacji tych wynika, iż Zamawiający 

przewidział  rozliczenie  kosztorysowe  powykonawcze  w  oparciu  o  raport  przygotowywany 

przez Wykonawcę zawierający szczegółowy opis stanu technicznego, zakresu stwierdzonych 

uszkodzeń,  w  tym  wykaz  części  zamiennych  zakwalifikowanych  do  wymiany.  „Wykonawca 

d

ołączy  do  raportu  potwierdzenie  ostatecznego  kosztu  dostawy  przekładni  dostarczonej, 

będącego skompensowanym rozliczeniem cen za:  

dostawę przekładni w zależności od tego, jaki typ przekładni na wymianę został przekazany 

Wykonawcy;  dodatkowe  koszty  związane  z  wyrównywaniem  statusu  modernizacyjnego 

pomiędzy   przekładnią na wymianę i przekładnią dostarczaną; koszt wymiany dodatkowych 

części zamiennych  zakwalifikowanych do wymiany po zakończeniu weryfikacji przekładni na 

wymianę” (§ 5 ust. 2 lit. a-c projektu umowy). Jednocześnie Zamawiający zastrzegł, iż „katalog 

dodatkowych  części,  o  których  mowa  w  §5  ust.  2  lit.  c  mogących  podlegać  dodatkowemu 

rozliczeniu  w  ramach  Umowy,  został  zawarty  w  Ofercie  Wykonawcy”  (§  5  ust.  3  Projektu 

umowy).  Zamawiający  w  §  6  ust.  3  projektu  umowy  zastrzegł  sobie  możliwość  weryfikacji 

przygotowanego  przez  Wykonawcę  raportu  i  dodatkowych  kosztów.  Innymi  słowy 

Zamawiający przewidział w SIWZ taki sposób wynagradzania, który miał mu zagwarantować, 

że nie będzie płacić za prace i części, które nie muszą i nie będą wymienione. Zamawiający 

sporządzając  formularze  ofertowe  określił  stopień  prawdopodobieństwa  wymiany 

kwestionowanych elementów  w  pierwszym  przypadku  określił  stopień  prawdopodobieństwa 

na  100%,  zaś  w  drugim  na  50%.  Wskazanie  przez  Zamawiającego  stopnia 

prawdopodobieństwa miało na celu skalkulowanie przez wykonawców  ryzyka ich wymiany na 

takim samym poziomie i umożliwienie Zamawiającemu porównania ofert. Należy zwrócić także 

uwagę,  iż  na  te  okoliczności  Zamawiający  wskazywał  Odwołującemu  w  piśmie  z  dnia  13 

kwietnia  2018  r.  oczekując  wyjaśnień,  na  jakiej  podstawie  Odwołujący  przyjął,  że  „cena  za 

części (z pozycji 2a i 2b - formularz cenowy nr 1 oraz za części z pozycji 2g i 2h formularz 

cenowy nr 2) jest ujęta w cenie remontu przekładni głównej”. Odwołujący nie przedstawił w 

wyj

aśnieniach żadnej argumentacji uzasadniającej podział kosztów zakupu części do dwóch 

pozycji kosztorysowych. 

Odwołujący w odwołaniu stwierdza wręcz: „Przy podniesieniu ceny o 

kilka procent  Odwołujący  mógłby  wpisać „0” jako „dopłatę”  do  wymiany  części  Input  Pinion 

PN:4649302069/70 oraz Intermediate Shaft PN:4649203008/09 co byłoby niczym innym jak 

informacją, że konieczność wymiany tego komponentu nie będzie wiązała się z dodatkowymi 

kosztami  dla  Zamawiającego,  a  nie  zaniżaniem  wartości  tych  komponentów”.  Jednakże 

Zamawiający  żądał  wskazanie  w  formularzu  ofertowym  cen  poszczególnych  części  a  nie 

„dopłat”.  Formularz  ofertowy  jest  w  tym  zakresie  jednoznaczny.  Kolumna  w  której  należało 

wpisać wartość za wymianę komponentu została opisana jako „cena jednostkowa  

brutto”.  

Ujęcie przez Odwołującego kosztu zakupu części w cenie dostawy przekładni głównej (koszty 

podstawo

we) nie było prawidłowe z punktu widzenia treści SIWZ i wymogów Zamawiającego. 

Odwołujący  zatem  podając  cenę  części  poniżej  kosztów  jego  zakupu  dopuścił  się  czynu 

nieuczciwej konkurencji i manipulacji cenami w celu uzyskania zamówienia publicznego, co 

sam 

w  odwołaniu  potwierdził:  że  „...w  odmienny  sposób  od  drugiego  oferenta  skalkulował 

swoją  ofertę,  co  pozwoliłoby  mu  uzyskać  zamówienie...”  Odwołujący  zarówno  w  treści 

wyjaśnień  jak  i  samym  odwołaniu  nie  podważa  tezy,  że  za  ceny  podane  w  formularzu 

ofertowy

m nie można zakupić wymaganych przez Zamawiającego części. Nie polemizuje z 

okolicznością  faktyczną  przemawiającą  za  zasadnością  odrzucenia  jego  oferty,  a  jedynie 

wskazuje na odmienny sposób kalkulacji ceny. 

Argumentacja  Odwołującego  (pomimo  ciążącego  na  nim  ciężaru  dowodu  i  dwukrotnego 

wezwania przez Zamawiającego) pozostała gołosłowna. Odwołujący nie przedstawił żadnych 

dowodów  potwierdzających,  że  cena  za  dostawę  przekładni  głównej  (koszty  podstawowe) 

obejmuje 

również  koszty  kwestionowanych  części  (nie  przedstawił  żadnej  kalkulacji 

potwierdzającej  te  okoliczności,  nie  mówiąc  już  o  jakichkolwiek  dowodach  tą  kalkulację 

uwiarygadniających). W związku z powyższym należy uznać ją za bezzasadną i opracowaną 

wyłącznie na potrzeby odwołania. 

Nie  zasługuje  na  uwzględnienie  także  argumentacja  Odwołującego  dot.  cen  oferowanych 

przez ZF. Z SIWZ w sposób jednoznaczny wynika, iż wyłącznym producentem zamawianych 

części jest ZF. Wynika to choćby z § 7 ust. 5 projektu umowy zgodnie z którym „Zamawiający 

nie zgadza się na zastosowanie w  kompletacji przekładni dostarczonej jakichkolwiek części 

typu PMA (Parts Manufacturer Approval) z wyjątkiem części wymienionych w zatwierdzonym 

i obowiązującym katalogu części (IPC), będącym częścią projektu typu przekładni typu FS 108 

PN:4649020011”.  Potwierdzają  to    także  wymagania  dotyczące  zapewnienia  jakości  i 

gwarancji  przedmiotu  zamówienia  określone  w  §9  i  §10  ust.  1  i  16  projektu  umowy. 

Powoływanie się przez Odwołującego na stanowisko prezentowane przez Zamawiającego w 

piśmie  z  dnia  13  kwietnia  dotyczące  cen  części  zaoferowanych  przez  ZF  i  producenta 

śmigłowca  (Airbus  Helicopters)  nie  ma  znaczenia  dla  rozstrzygnięcia  sprawy.  Okoliczność 

przywoływana  przez  Zamawiającego  potwierdza  jedynie,  że  wprowadzenie  dodatkowego 

pośrednika do łańcucha dostaw powoduje powiększenie ceny (o dodatkową marżę) a nie jej 

zmniejszenie. Odwołujący pomimo dwukrotnego wezwania nie przedstawił żadnych dowodów 

potwierdzających, że producent części ZF oferuje Flybrokers sp. z o.o. cenę znacznie niższą 

niż  pozostałym  podmiotom  na rynku.  Co więcej  w  dokumentacji  postępowania znajduje się 

korespondencja  pomiędzy  Zamawiającym  a  ZF  dotycząca  nie  tylko  cen  i  zniżek  ale  także 

podmiotów, które zwracały się do ZF z prośbą o ofertę dot. przedmiotowego zamówienia. Z 

kor

espondencji tej wynika, że ZF złożył taką samą ofertę jedynie Odwołującemu i Uczestnikowi 

postępowania.  Skoro zatem  ZF jest  de facto  monopolistą w  zakresie dostaw  ww.  części  to 

porównywanie  cen  zaoferowanych  przez  Odwołującego  i  cen  dostępnych  u  ZF  jest  jak 

najbardziej prawidłowe. 

Skoro  ze  SIWZ  wynikał  obowiązek  dostarczenia  części  wyprodukowanych  przez  ZF  to 

wykonawca  wezwany  do  złożenia  wyjaśnień  dot.  kosztów  zakupu  tych  części  powinien 

przedstawić taki ciąg dostaw, który by potwierdzał że na żadnym etapie, żaden z podmiotów 

nie  dokonuje  odsprzedaży  poniżej  ceny  zakupu.  Nie  można  uznać  za  wystarczające 

(zwłaszcza  przy  tak  specjalistycznym  sprzęcie)  wykazanie,  że  jedynie  finalny  Wykonawcy 

uzyskuje  zysk  bowiem  taniej  kupuje  od  dostawcy.  Wskazywanie  przez  Odw

ołującego  na 

bogate doświadczenie Flybrokers sp. z o.o. nie potwierdza, że podmiot ten uzyskał szczególne 

ceny od ZF lub po tych cenach mógł zaoferować części ZF. 

Odwołujący  podnosi  także,  iż  „konstrukcja  postępowania  przetargowego  nie  pozwala  na 

niezależne nabycie ww. części po wskazanej cenie, możliwe jest jedynie powiększenie ceny 

wymiany remontowej przekładni w przypadku wystąpienia konkretnej usterki”. Jak to zostało 

wyżej wykazane SIWZ przewiduje wręcz konieczność rozbicia w formularzu cenowym kosztu 

„dostawy  przekładni  głównej  (...)  -  koszty  podstawowe”  (pkt  1  obu  formularzy  cenowych)  i 

kosztu części, których wymiana może nie być konieczna. Wskazywanie zatem na odmienny 

sposób  kalkulacji  niż  uczynił  to  Uczestnik  postępowania  potwierdza  jedynie  prawidłowość 

czynności Zamawiającego, a oferty czyni nieporównywalnymi. 

Zgodnie  z  art.  90  ust.  1  Pzp  Zamawiający  zobowiązany  jest  do  wezwania  wykonawcy  do 

złożenia wyjaśnień i przedstawienia dowodów, jeżeli zaoferowana przez niego cena lub koszt 

lub ich 

istotne części składowe wydają się rażąco niskie i budzą wątpliwości zamawiającego 

co  do  możliwości  wykonania  przedmiotu  zamówienia  zgodnie  z  wymaganiami  określonymi 

przez  zamawiającego.  Zamawiający  był  zatem  uprawniony  do  wezwania  Odwołującego  do 

złożenia wyjaśnień w zakresie kosztów zakupu niektórych komponentów. Skoro komponenty 

są rozliczane odrębnie to cena każdego z nich powinna podlegać odrębnej analizie pod kątem 

rażąco niskiej ceny. 

Wobec przywołanej powyżej treści dokumentacji przetargowej, w szczególności odnoszącej 

się  do  zasad  rozliczania  wynagrodzenia  należnego  wykonawcy  z  tytułu  realizacji  umowy, 

należy stwierdzić, iż decyzja o odrzuceniu oferty Odwołującego była prawidłowa. Odwołujący 

uwzględnił bowiem koszty pośrednie związane z wymianą części w innym zakresie przedmiotu 

zamówienia  doprowadzając  do  sytuacji,  w  której  to  Zamawiający  -  nawet  przy  założeniu 

nieskorzystania na etapie realizacji zamówienia z wymiany części będzie zobowiązany pokryć 

koszty  wykonawcy,  które  zostały  przeniesione  do  części  stałej  wynagrodzenia  z  innego 

zakresu prac. Działanie takie nosi znamiona inżynierii cenowej i jest przejawem manipulacji, 

bowiem jak słusznie zostało wskazane w treści odwołania zastosowany model rozliczenia jest 

zdecydowanie  bardziej  korzystny  dla 

wykonawcy,  jednak  rodzi  ryzyko  dla  Zamawiającego 

zapłaty za nieponiesione przez Odwołującego koszty. 

Odwołujący dokonując zaniżenia wynagrodzenia uzależnionego od faktycznie wymienionych 

części i przenosząc niektóre z kosztów do części stałej wynagrodzenia naraził Zamawiającego 

na ryzyko zapłacenia wyższego wynagrodzenia objętego ryczałtem. Powyższe świadczy tylko 

o  pozorze  bardziej  korzystnej  cenowo  oferty  Odwołującego,  jak  również  prowadzi  do 

naruszenia interesu Uczestnika postępowania, który dokonał rzetelnej wobec Zamawiającego 

wyceny przedmiotu zamówienia. 

Sztuczne przerzucanie przez Odwołującego kosztów do zakresu prac związanych z realizacją 

innego zadania powoduje, że cena jednostkowa danej części jest nierealna i nie uwzględnia 

wszystkich  elementów,  które  powinny  być  zawarte  w  wycenie.  Konsekwencją  działania 

Odwołującego jest także to, że Zamawiający nie ma pełnej wiedzy jaka jest faktyczna, rynkowa 

wartość realizowanych prac, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że traci on kontrolę nad 

rozliczeni

em kontraktu (ich wzajemne świadczenia będą również nieekwiwalentne). 

Wskazane okoliczności potwierdzają, że doszło w niniejszej sprawie do wypełnienia znamion 

czynu nieuczciwej konkurencji w związku z czym, zastosowanie art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp było 

prawi

dłowe.  Działanie  Odwołującego  stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji  w  rozumieniu 

ustawy  o  zwalczaniu  nieuczciwej  konkurencji.  W  toku  postępowań  przed  Krajową  Izbą 

Odwoławczą  rozpatrywane  były  analogiczne  sprawy,  w  których  wykonawcy  również 

dopuszczali się manipulacji w zakresie przerzucania kosztów między odrębnymi zadaniami, w 

tym również pomiędzy zadaniami podlegającymi innym zasadom rozliczania: 

1.„W  konkluzji,  w  ocenie  Izby,  działanie  wykonawcy  Asseco  polegające  na  "przerzucaniu” 

kosztów  pomiędzy  odrębnie  rozliczanymi  usługami  utrzymania  (płatnymi  ryczałtem 

miesięcznie) i usługami rozwoju, których ilość zleceń nie jest gwarantowana i budowaniu ceny 

w ten sposób, że cena za część stałą jest wygórowana a cena za część, która może zostać w 

ogóle nie zlecona jest znacznie zaniżona, jest działaniem sprzecznym z dobrymi obyczajami, 

obowiązującymi w praktyce gospodarczej i jednocześnie zagraża interesowi nie tylko innych 

przedsiębiorców  ale  przede  wszystkim  zamawiającego.  Przywołać  należy  fragment 

uzasadnienia wy

roku Krajowej Izby Odwoławczej Sygn. akt KIO 1844/14, w którym Izba doszła 

do  przekonania,  że  "Przerzucanie  kosztów  pomiędzy  cenami  jednostkowymi  będącymi 

podstawą wpłaty wynagrodzenia w ten sposób, iż koszty realnie ponoszone w części pozycji 

przenoszone 

są do innych pozycji najczęściej wykonywanych w toku realizacji zamówienia z 

pewnością  jest  działaniem  sprzecznym  z  dobrymi  obyczajami  i  narusza  interes 

zamawiającego".  Podobne  tezy  Krajowa  Izba  Odwoławcza  wyraziła  także  w  innych 

orzeczeniach  np.  wyrok  sygn.  akt  KIO  2734/  14,  Sygn.  akt  KIO  1556/  15,  Sygn.  akt  KIO 

1864/15 czy Sygn. akt KIO 2046/14 oraz Sygn. akt KIO 1844/14). Okoliczności te powodują, 

że  spełnione  są  przesłanki  do  uznania,  że  złożenie  oferty  przez  Asseco  przy  tak 

skonstruowanej cenie stanowi 

czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu art. 3 ust. 1 uznk. ” 

(wyrok KIO z dnia 23 maja 2016 r. KIO 547/16, KIO 550/16, KIO 552/16). 

„W ocenie  składu orzekającego  Izby, jak  również  w  świetle  dotychczasowego orzecznictwa 

Izby,  ustalenie  cen  jednostkowych 

na  poziomie,  który  świadczy  o  ich  oderwaniu  od 

jakichkolwiek  realiów  rynkowych,  wyłącznie  po  to  aby  wykorzystać  niedoszacowanie 

zamawiającego ilości robót jakie będą rzeczywiście wykonane i po to by wykonać na rzecz 

Zamawiającego roboty po wyższej cenie, aniżeli odpowiadająca regułom rynkowym, narusza 

dobre  obyczaje  kupieckie.  Przerzucanie  kosztów  pomiędzy  odrębnie  rozliczanymi  cenami 

(stosownie do zakresu rzeczywiście wykonanego) w ten sposób, że część cen kształtowana 

jest  w  sposób  rażąco  wysoki  [napawanie  w  kategorii  2],  zaś  część  w  sposób  nierynkowy, 

rażąco niski czy wręcz symboliczny [napawane w kategorii 1 i 3] ma na celu nie zaoferowanie 

jak najkorzystniejszych warunków Zamawiającemu, nie konkurowanie ceną, czy jakością, lecz 

jedynie  wykorzystanie  zn

anych  wykonawcy  okoliczności  związanych  z  wykonywanym 

zamówieniem, takich jak niedoszacowanie przez Zamawiającego ilości robót albo założeniem 

takiego  sposobu  wykonywania  zamówienia,  by  w  jak  największej  ilości  robót  wykonywać 

napawanie w kategorii 2. W oc

enie Izby takie postępowanie, choć nienaruszające prawa, w 

sposób  ewidentny  narusza  dobre  obyczaje  kupieckie,  stanowi  wyzyskanie  możliwości 

zaoferowania  cen  jednostkowych 

oderwanych  od  rzeczywistości  z  zamiarem  wykonania 

zamówienia  w  tak  drogo  wycenionej  części  w  zakresie  wyższym,  niż  zakładany  przez 

Zamawiającego  w  jego  szacunku  a  tym  samym  nie  zasługuje  na  ochronę.  Taka  sytuacja 

oznacza  wypełnienie  drugiej  przesłanki  czynu  nieuczciwej  konkurencji  z  art.  3  ust.  1  ww. 

ustawy,  gdyż  działanie  narusza  interes  innych  przedsiębiorców.  Działanie  takie  ogranicza 

bowiem rynkowe reguły uczciwego konkurowania. C..) Opisane działanie ewidentnie narusza 

również  interes  klienta,  jakim  jest  w  przedmiotowym  postępowaniu  zamawiający.  Wskutek 

wyceny  napawania  w  kategorii  2 

w  sposób  całkowicie  odbiegający  od  reguł  rynkowych  i 

kosztów  związanych  z  robót,  Zamawiający  zmuszony  jest  do  wybierania  jako 

najkorzystniejszej  oferty,  która  na  etapie  wykonywania  zamówienia  nie  będzie  ofertą 

najkorzystniejszą ekonomicznie. ” (wyrok KIO z dnia 25 stycznia 2015 r. KIO 2734/14). 

Mając na uwadze powyższe, przystępujący wnosi o oddalenie odwołania jako bezzasadnego.

Krajowa Izba Odwoławcza ustaliła i zważyła 

Izba ustaliła 

Zgodnie  z  przywołanym  w  sprawie  ogłoszeniem  o  zamówieniu  jak  i  SIWZ  przedmiotem 

spornego post

ępowania odwoławczego jest dostawa wyremontowanej przekładni głównej PN: 

4649020011 w ilości do 4 sztuk w opcji na wymianę za niesprawną przekładnię główną PN: 

4649010011 lub 4649020011. 

Tak  sformułowany  przedmiot  zamówienia  oznacza,  że  potencjalny  wykonawca  miałby  za 

zadanie wyremontowanie przekładni głównej śmigłowca zamawiającego w ilości do 4 sztuk w 

opcji wymiany za niesprawną przekładnię główną.   

W  wyniku  przeprowadzonego  na  rozprawie  postępowania  wyjaśniającego  stron  jak  i 

przeprowadzonych 

dowodów z dokumentów wskazanych w odwołaniu jak i na rozprawie, z 

dokumentacji udostępnionej przez zamawiającego Izba ustaliła jak poniżej.   

Zamawiający  kilkakrotnie  wzywał  odwołującego do  złożenia  wyjaśnień  w  trybie  art.90  ust.1 

ustawy 

w związku z wyceną zadań w formularzu Nr I i Nr II w pozycjach 2 a i 2 b (Nr I ) i w 

pozycjach 2 g  i 2 h (Nr II).  

Odwołujący  udzielił  wskutek  tych  wezwań  odpowiedzi  (pisma  Odwołującego  z  dnia 

06.04.2018;17.04.2018  i  19.04.2018  r.) 

z  których  wynika,  że  zakwestionowane  przez 

zamawiającego  pozycje  formularza  są  zaniżone,  ponieważ  część  ich  kosztów  ulokował  w 

kosztach podstawowych.  

I  tak  W  dniu  03.04.2018  r.  z

amawiający  wezwał  odwołującego  do  złożenia  wyjaśnień  cen 

komponentów tj. Input Pinion PN: 4649302069/070 i Intermediate Shaft PN: 4649203008/09 

(poz. 2a i 2b formularza cenowego 1 oraz poz. 2g i 2h formularza cenowego 2). Zamawiający 

zwrócił się o ww. wyjaśnienia w trybie art. 90 ust. 1 ustawy. W kolejnych pismach z dnia 6,17 

i 19.04.2018 r. Odwołujący wyjaśnił, że ceny ww. komponentów są jedynie wartościami dopłat, 

które  będą  dokonywane  przez  zamawiającego  w  przypadku  ich  wymiany.  Odwołujący  w 

ofercie cenowej przedstawił wyższą cenę za remont podstawowy w stosunku do cen innych 

oferentów,  zakładając  konieczność  wymiany  tych  komponentów"  przy  starszym  typie 

przekładni oraz prawdopodobieństwo wymiany przy nowszym. Taka kalkulacja ceny ofertowej 

wynikała z formularzy cenowych 1 i 2 załączonych do SIWZ i pozwoliła na to, że ceny ww. 

części  składały  się  z  dopłat  wskazanych  w  pozycjach  2a  i  2b  formularza  1  oraz  2g  i  2h 

formularza 2 oraz części ceny zawartej w cenie remontu podstawowego, która z kolei została 

skalkulowana wyżej niż ceny rynkowe. 

Dowód:  pisma  Odwołującego  z  dnia  6.04.2018,17.04.2018  i  19.04.2018  r.  w  dokumentacji 

postępowania o udzielenie zamówienia publicznego nr ZP/5/I/2018. 

Na rozprawie 

jako bezsporną okoliczność strony przyznały, że jedynym podmiotem mającym 

kompetencję  i  prawo  wykonania  naprawy  przedmiotowych  przekładni  głównych  do 

eksploatowanych przez zamawiającego śmigłowców jest ich producent ZF.  

Oferty w przedmiotowym postępowaniu złożyło tylko dwóch wykonawców to jest odwołujący i 

przystępujący po stronie zamawiającego czyli wykonawca wybrany. 

Zamawiający podał, że poniesienie kosztu wymiany części Input Pinion PN: 4649302069/070 

oraz  Intermediate  Shaft  PN:  4649203008/09  jest  pewne.  Przy  czym  Odwołujący  nie 

kwestionował  wymiany  ww.  części,  Odwołujący  wskazał,  iż  część  ceny  ww.  komponentów 

zawarta jest również w cenie remontu podstawowego. Odwołujący podobnie jak Zamawiający 

ocenił,  że  w  przypadku  formularza  1  wymiana  części  wystąpi,  natomiast  w  przypadku 

formularza 2 jest prawdopodobna.  

Zamawiający wskazał również, że ZF jest jedynym podmiotem w Europie oferującym remont 

przekładni głównej PN: 464902Ü 011. Stanowisko zamawiającego, że firma ZF jest jedynym i 

bezpośrednim  dostawcą  wyremontowanych  przekładni  głównych  zostało  wykazane  na 

rozprawie  w  ty

m  w  przedłożonej  korespondencji  mailowej.  Reasumując  odwołujący  nie 

wykazał  innych  dostawców  ani  zakładów  serwisowych  z  UE  do  których  przywoływał 

zamawiający w projekcie umowy.  

Niezależnie  od  powyższego,  Odwołujący  wskazywał,  że  ceny  części  Input  Pinion  PN: 

4649302069/070 oraz Intermediate Shaft PN: 4649203008/09 przedstawione w formularzach 

cen 1 i 2, w punktach 2a i b formularza 1 i 2g i h formularza 2 nie są cenami katalogowymi ani 

nawet cenami rynkowymi. Są to kwoty dopłat przy wymianie tych części. Ich cena została już 

częściowo  zawarta  w  cenie  remontu  podstawowego.  Odwołujący  twierdził,  że  przy 

podniesieniu ceny o kolejnych kilka procent o

dwołujący mógłby wpisać kwotę "0" jako "dopłatę" 

do  wymiany  części  Input  Pinion  PN:  4649302069/070  oraz  Intermediate  Shaft  PN: 

4649203008/09  co  byłoby  niczym  innym  jak  informacją,  że  konieczność  wymiany  tego 

komponentu  nie  będzie  wiązała  się  z  dodatkowymi  kosztami  dla  Zamawiającego,  a  nie 

zaniżaniem wartości tych komponentów. Takie twierdzenie nie znajduje usprawiedliwienia w 

postanowieniach SIWZ a zwłaszcza pozycji ulokowanych w Formularzach I i II.  

Z  informacji  uzyskanych  w  korespondencji  mailowej  z  dnia  20  kwietnia  2018  r.  przez 

Zamawiającego  od  firmy  ZF  Luftfahrttechnik  GmbH  (ZF)  —  producenta  oraz  jedynego 

warsztatu obsługowego w Europie mogącego wykonywać remonty przekładni głównych PN 

4649  020  Ol  1,  wynika  jednoznacznie,  że  zaoferowane  ceny  części  typu  Input  Pinion  PN: 

4649302069/070, Intermediate Shaft PN: 4649203008/

09 zostały w rażącym stopniu zaniżone 

i nie jest możliwe ich pozyskanie po cenach wskazanych przez odwołującego w ofercie.  Firma 

ZF potwierdziła również, że w przypadku zamówienia dostawy przekładni głównej PN 4649 

020 Ol 1, użycie ww. części jest pewne i konieczne a nie jak próbował dowodzić odwołujący, 

będzie miało miejsce jedynie w przypadku zakwalifikowania tych części do wymiany. 

Z informacji uzyskanych od ZF z

amawiający ustalił również, że odwołujący kontaktował się z 

jej  przedstawicielem  bezpośrednio  w  celu  uzyskania  cen  komponentów  określonych  przez 

z

amawiającego, przez co nie znalazła potwierdzenia informacja zawarta przez odwołującego 

w wyjaśnieniach z dnia 17 kwietnia 2018 r., o tym że oferta przygotowana dla zamawiającego 

oparta jest na ofercie firmy FLY BROKERS. 

Firma  ZF  potwierdziła  także,  że  jest  jedynym  podmiotem  w  Europie  oferującym  remont 

przekładni  głównej  PN:  4649  020  011.  Firma  ZF  jest  w  także  głównym  i  bezpośrednim 

dostawcą wyremontowanych przekładni głównych PN: 4649 020 011 oferowanych w opcji na 

wymianę, co wyklucza twierdzenia odwołującego, który przyznał, że w spornych pozycjach nie 

są  pełne  koszty  nabycia  wskazanych  w  nich  komponentach.  Bowiem  koszty  tych 

komponentów  rozlokował  w  pozycjach  ich  dotyczących  jak  i  w  pozycjach  kosztu 

podstawowego.   

Zamawiający  określił  w  SIWZ  procentowe  ryzyko  (prawdopodobieństwo)  zakupu 

poszczególnych części aby, zachowując zasady uczciwej konkurencji, móc porównać ze sobą 

poszczególne oferty. 

Oświadczenie  złożone  przez  Flybrokers  sp.  z  o.  o.  nie  jest  wystarczającym  dowodem 

potwierdzającym rynkowość poszczególnych cen jednostkowych i odwołujący nie udowodnił, 

że  na  rynku  istnieją  inne  podmioty  niż  ZF,  które  mogą  oferować  dostawę  części  będących 

przedmiotem zamówienia. Co prawda na rozprawie powoływał się na rynek azjatycki, wbrew 

obowiązującym postanowieniom umowy ale jak sam przyznał ceny zakwestionowane to tylko 

dopłaty do kosztów ujętych w zamówieniu podstawowym.  

Z samych twierdzeń odwołującego wynika,  zarówno w wyjaśnieniach z dnia 6 kwietnia i 17 

kwietnia jak i w samym odwołaniu, że nie jest możliwym pokrycie kosztów zakupu części za 

cenę jednostkową podaną w ofercie ale jak przyznaje, koszt ten został ujęty w „cenie remontu”, 

którą  zamawiający  pokryje  niezależnie  od  tego,  jaki  będzie  zakres  tego  przedmiotu 

zamówienia.  

Odwołujący  pomimo  dwukrotnego  wezwania  nie  przedstawił  żadnych  dowodów 

potwierdzających, że producent części ZF oferuje Flybrokers sp. z o.o. cenę znacznie niższą 

niż pozostałym podmiotom na rynku. Co więcej z dokumentacji wynika, że do ZF z prośbą o 

ofertę  dot.  przedmiotowego  zamówienia  zwracał  się  tylko  odwołujący  i  przystępujący.  Z 

korespondencji  tej  wynika,  że  ZF  złożył  taką  samą  ofertę  odwołującemu  i  uczestnikowi 

postępowania i nikomu więcej.  

Na podstawie dokonanych na rozpr

awie ustaleń Izba zważyła jak poniżej. 

Izba zważyła  

Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie. 

Odwołujący  w  toku  postępowania  odwoławczego  nie  wykazał  naruszenia  przez 

zamawiającego wskazanych w odwołaniu przepisów to jest art.89 ust.1 pkt 3 i 5 ustawy jak i 

art.24 ust.1 pkt 17 ustawy oraz art.7 ust.1 ustawy.  

Swoim  działaniem  w  zakresie  wyceny  spornych komponentów  dostawy  wykazał,  że  wbrew 

postanowieniom 

SIWZ  przerzucił  część  kosztów  (nie  wyjawił  w  jakim  zakresie  ale  tę 

okoliczność  przyznał)  do  pozycji  formularza  (koszty  podstawowe).  Tym  samym  naraża 

zamawiającego  do  zapłaty  kosztów,  których  zamawiający  może  np.:  nie  ponieść.  

Jednocześnie  wskazanie  niższych  kosztów  komponentów  niż  ich  faktyczna  wysokość 

powoduje  d

ziałanie  na  niekorzyść  nie  tylko  konkurentów  ale  i  samego  zamawiającego, 

powodując  nie  ekwiwalentność  świadczeń.  Zakaz  takich  praktyk  wykonawców  i  ich 

nieskuteczność  obrazuje  szerokie  orzecznictwo  przywołane  zarówno  przez  zamawiającego 

jak  i  przystępującego  po  jego  stronie.  Odwołujący  świadomie  takich  praktyk  dokonał 

(przerzucanie kosztów do innych pozycji niż to wynika z wyznaczonych pozycji formularza – 

tzw.  inżynieria  cenowa)   przyznając się do  nich w  trakcie postępowania. Takie zachowanie 

wprowadza  zama

wiającego  w  błąd  co  do faktycznych kosztów  komponentów  na  co  zwrócił 

uwagę  zamawiającemu  wykonawca  przystępujący,  dzięki  któremu  zamawiający  odrzucił 

ofertę sporządzona wbrew obowiązującymi formularzami cenowymi Nr I i Nr II. 

Izba podziela w szczególności stanowisko przystępującego w sprawie jak poniżej.  

Odwołujący  podnosi  także,  iż  „konstrukcja  postępowania  przetargowego  nie  pozwala  na 

niezależne nabycie ww. części po wskazanej cenie, możliwe jest jedynie powiększenie ceny 

wy

miany remontowej przekładni w przypadku wystąpienia konkretnej usterki”. Jak to zostało 

wyżej wykazane SIWZ przewiduje wręcz konieczność rozbicia w formularzu cenowym kosztu 

„dostawy  przekładni  głównej  (...)  -  koszty  podstawowe”  (pkt  1  obu  formularzy  cenowych)  i 

kosztu części, których wymiana może nie być konieczna. Wskazywanie zatem na odmienny 

sposób  kalkulacji  niż  uczynił  to  odwołujący  potwierdza  jedynie  prawidłowość  czynności 

z

amawiającego, a oferty czyni nieporównywalnymi. 

Odwołujący dokonując zaniżenia wynagrodzenia uzależnionego od faktycznie wymienionych 

części i przenosząc niektóre z kosztów do części stałej wynagrodzenia naraził zamawiającego 

na ryzyko zapłacenia wyższego wynagrodzenia objętego ryczałtem. Powyższe świadczy tylko 

o  pozorze  bardziej 

korzystnej  cenowo  oferty  odwołującego,  jak  również  prowadzi  do 

naruszenia interesu przyst

ępującego, który dokonał rzetelnej wobec zamawiającego wyceny 

przedmiotu zamówienia. 

Sztuczne przerzucanie przez odwołującego kosztów do zakresu prac związanych z realizacją 

innego zadania powoduje, że cena jednostkowa danej części jest nierealna i nie uwzględnia 

wszystkich  elementów,  które  powinny  być  zawarte  w  wycenie.  Konsekwencją  działania 

odwołującego jest także to, że zamawiający nie ma pełnej wiedzy jaka jest faktyczna, rynkowa 

wartość realizowanych prac, co w konsekwencji prowadzi do wniosku, że traci on kontrolę nad 

rozliczeniem kontraktu (ich wzajemne świadczenia będą również nieekwiwalentne). 

Wskazane okoliczności potwierdzają, że doszło w niniejszej sprawie do wypełnienia znamion 

czynu nieuczciwej konkurencji w związku z czym, zastosowanie art. 89 ust. 1 pkt 3 Pzp było 

prawidłowe.  Działanie  odwołującego  stanowi  czyn  nieuczciwej  konkurencji  w  rozumieniu 

ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 

1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz.U. 1993 nr 47 poz. 211) „Czynem nieuczciwej 

konkurencji jest utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku, w szczególności przez: 

1)  sprzedaż  towarów  lub  usług  poniżej  kosztów  ich  wytworzenia  lub  świadczenia  albo  ich 

odprzedaż  poniżej  kosztów  zakupu  w  celu  eliminacji  innych  przedsiębiorców”.  Odwołujący, 

zaniżając  ceny  ww.  komponentów,  wpłynął  w  sposób  niezgodny  z  zasadami  uczciwej 

konkurencji,  na  wynik  postępowania.  Stworzony  przez  zamawiającego  w  oparciu  o  analizę 

wcześniejszych dostaw tego typu formularz cenowy mógł spowodować, że wykonawca, który 

manipulując cenami sztucznie je zaniżył uzyskałby zamówienie. W niniejszym postępowaniu 

ceny  poszczególnych  komponentów  mają  bardzo  istotny  wpływ  na  całość  kosztów,  jakie 

ponosić  będzie  zamawiający,  ponieważ  do  porównania  ofert  zastosowano  odpowiednie 

mnożniki  wynikające  z  prawdopodobieństwa  konieczności  ich  wykorzystania.  Zaniżając  w 

znaczącym stopniu ceny jedynie dwóch komponentów odwołujący spowodował, że pomimo 

wyższych cen w prawie wszystkich pozostałych pozycjach (wyjątkiem jest jedna pozycja 2m 

formularza cenowego 2B) jego oferta uzyskała najwięcej punktów. 

Zarzuty od

wołującego opierają się na następujących założeniach: 

1. Ceny podane w formularzu ofertowym 1 (poz. 2a i 2b) i formularzu ofertowym 2 (poz. 2g i 

2h) są „kwotami dopłat przy wymianie tych części. Ich cena została wliczona w cenę remontu 

podstawowego”, 

Ceny  wskazane  przez  producenta  części  tj.  ZF  Luftfahrttechnik  GmbH  („ZF”)  nie  mogą 

stanowić punktu odniesienia do badania rażąco niskich cen tych części; 

Oświadczenie  Flybrokers  sp.  z  o.o.  jest  wystarczającym  dowodem  potwierdzającym 

rynkowość poszczególnych cen jednostkowych; 

Na  rynku  istnieją  inne  podmioty  niż  ZF,  które  mogą  oferować  dostawę  części  będących 

przedmiotem zamówienia; 

Odwołujący w sposób odmienny od Przystępującego skalkulował cenę oferty; 

Cena oferty Odwołującego nie jest rażąco niska. 

W  tym  miejscu  Izba  kwituje,  że  odwołujący  żadnych  z  tych  twierdzeń  nie  wykazał,  nawet 

uwzględniając  okoliczność,  że  zamawiający  mimo  wezwań  w  trybie  art.90  ust.1  ustawy  i 

dokonanych ustaleń co do zaniżenie cen komponentów zarzutu rażąco niskiej ceny tej ofercie 

nie postawił.  

Tym  samym  argumentacja  przedstawiona  przez  o

dwołującego  potwierdza,  iż  zamawiający   

odrzucając  ofertę  odwołującego  nie  naruszył  przepisów  ustawy.  Odnosząc  się  do 

poszczególnych zarzutów należy wskazać na następujące okoliczności: 

Zamawiający nie dopuścił możliwości ujmowania w cenie dostawy przekładni głównej (koszty 

podstawowe)  -  pkt  1  obu  formularzy  cenowych  - 

kosztów  za  części,  które  nie  zostaną 

wymienione w trakcie realizacji zamówienia. Zgodnie z § 8 SIWZ „dostawy częściowe będą 

realizowane sukcesywnie w zależności od potrzeb Zamawiającego”. Stosownie zaś do treści 

§16 ust. 6 SIWZ „Wykonawca sporządzając ofertę powinien określić ceny w sposób rzetelny 

tj. w taki, żeby wybór jego oferty gwarantował Zamawiającemu realizację zamówienia każdej 

z pozycji”. Zamawiający w projekcie umowy w § 1 ust. 2 zastrzegł sobie „prawo do realizacji 

Umowy w niepełnym zakresie”, zaś w § 2 ust. 2 projektu umowy przewidział, iż „rozliczenie za 

przekładnię  dostarczoną  nastąpi  za  faktycznie  dostarczone  przekładanie  według  cen 

podanych  w  Ofercie 

Wykonawcy”.  Sposób  rozliczenia  określonych  prac  wykonawcy 

Zamawiający uregulował w § 5 i § 6 projektu umowy. Z regulacji tych wynika, iż Zamawiający 

przewidział  rozliczenie  kosztorysowe  powykonawcze  w  oparciu  o  raport  przygotowywany 

przez Wykonawcę zawierający szczegółowy opis stanu technicznego, zakresu stwierdzonych 

uszkodzeń,  w  tym  wykaz  części  zamiennych  zakwalifikowanych  do  wymiany.  „Wykonawca 

dołączy  do  raportu  potwierdzenie  ostatecznego  kosztu  dostawy  przekładni  dostarczonej, 

będącego skompensowanym rozliczeniem cen za: dostawę przekładni w zależności od tego, 

jaki typ przekładni na wymianę został przekazany Wykonawcy; dodatkowe koszty związane z 

wyrównywaniem statusu modernizacyjnego pomiędzy przekładnią na wymianę i przekładnią 

dostarczaną; koszt wymiany dodatkowych części zamiennych  zakwalifikowanych do wymiany 

po  zakończeniu  weryfikacji  przekładni  na  wymianę”  (§  5  ust.  2  lit.  a-c  projektu  umowy). 

Jednocześnie zamawiający zastrzegł, iż „katalog dodatkowych części, o których mowa w §5 

ust. 2 lit. c 

mogących podlegać dodatkowemu rozliczeniu w ramach umowy, został zawarty w 

Ofercie Wykonawcy” (§ 5 ust. 3 Projektu umowy). Zamawiający w § 6 ust. 3 projektu umowy 

zastrzegł  sobie  możliwość  weryfikacji  przygotowanego  przez  Wykonawcę  raportu  i 

dodatkowych  ko

sztów.  Innymi  słowy  zamawiający  przewidział  w  SIWZ  taki  sposób 

wynagradzania, który miał mu zagwarantować, że nie będzie płacić za prace i części, które nie 

muszą i nie będą wymienione. Zamawiający sporządzając formularze ofertowe określił stopień 

prawdopo

dobieństwa wymiany kwestionowanych elementów w pierwszym przypadku określił 

stopień  prawdopodobieństwa  na  100%,  zaś  w  drugim  na  50%.  Wskazanie  przez 

Zamawiającego  stopnia  prawdopodobieństwa  miało  na  celu  skalkulowanie  przez 

wykonawców  ryzyka ich wymiany na takim samym poziomie i umożliwienie Zamawiającemu 

porównania ofert. 

Należy zwrócić także uwagę, iż na te okoliczności zamawiający wskazywał odwołującemu w 

piśmie z dnia 13 kwietnia 2018 r. oczekując wyjaśnień, na jakiej podstawie odwołujący przyjął, 

że „cena za części (z pozycji 2a i 2b - formularz cenowy nr 1 oraz za części z pozycji 2g i 2h 

formularz  cenowy  nr  2)  jest  ujęta  w  cenie  remontu  przekładni  głównej”.  Odwołujący  nie 

przedstawił  w  wyjaśnieniach  żadnej  argumentacji  uzasadniającej  podział  kosztów  zakupu 

części  do  dwóch  pozycji  kosztorysowych.  Odwołujący  w  odwołaniu  stwierdza  wręcz:  „Przy 

podniesieniu ceny o kilka procent odwołujący mógłby wpisać „0” jako „dopłatę” do wymiany 

części Input Pinion PN:4649302069/70 oraz Intermediate Shaft PN:4649203008/09 co byłoby 

niczym innym jak informacją, że konieczność wymiany tego komponentu nie będzie wiązała 

się  z  dodatkowymi  kosztami  dla  zamawiającego,  a  nie  zaniżaniem  wartości  tych 

komponentów”.  Jednakże  zamawiający  żądał  wskazanie  w  formularzu  ofertowym  cen 

poszczególnych części a nie „dopłat”. Formularz ofertowy jest w tym zakresie jednoznaczny. 

Kolumna  w  której  należało  wpisać  wartość  za  wymianę  komponentu  została  opisana  jako 

„cena jednostkowa brutto”. 

Ponadto s

koro ze SIWZ wynikał obowiązek dostarczenia części wyprodukowanych przez ZF 

to  wykonawca  wezwany  do  złożenia  wyjaśnień  dot.  kosztów  zakupu  tych  części  powinien 

przedstawić taki ciąg dostaw, który by potwierdzał że na żadnym etapie, żaden z podmiotów 

nie  dokonuje  odsprzedaży  poniżej  ceny  zakupu.  Nie  można  uznać  za  wystarczające 

(zwłaszcza  przy  tak  specjalistycznym  sprzęcie)  wykazanie,  że  jedynie  finalny  wykonawca 

uzyskuje  zysk  bowiem  taniej  kupuje  od  dostawcy.  Wskazywanie  przez  odwołującego  na 

bogate doświadczenie Flybrokers sp. z o.o. nie potwierdza, że podmiot ten uzyskał szczególne 

ceny od ZF lub po tych cenach mógł zaoferować części ZF. 

Wobec przywołanej powyżej treści dokumentacji przetargowej, w szczególności odnoszącej 

się  do  zasad  rozliczania  wynagrodzenia  należnego  wykonawcy  z  tytułu  realizacji  umowy, 

należy stwierdzić, iż decyzja o odrzuceniu oferty odwołującego była prawidłowa. Odwołujący 

uwzględnił bowiem koszty pośrednie związane z wymianą części w innym zakresie przedmiotu 

zamówienia  doprowadzając  do  sytuacji,  w  której  to  zamawiający  -  nawet  przy  założeniu 

nieskorzystania na etapie realizacji zamówienia z wymiany części będzie zobowiązany pokryć 

koszty  wykonawcy,  które  zostały  przeniesione  do  części  stałej  wynagrodzenia  z  innego 

zakresu prac. Działanie takie nosi znamiona inżynierii cenowej i jest przejawem manipulacji, 

bowiem jak słusznie zostało wskazane w treści odwołania zastosowany model rozliczenia jest 

zdecydowanie  bardziej  korzystny  dla  wykonawcy,  jednak  rodzi  ryzyko  dla  z

amawiającego 

zapłaty za nieponiesione przez odwołującego koszty. 

W związku z powyższym odwołujący nie wykazał naruszenia przepisów ustawy wymienionych 

w odwołaniu a przez to ich wpływu na wynik postępowania, co uniemożliwia uwzględnienie 

odwołania na mocy art.192 ust.2 ustawy Pzp. 

Uwzględniając powyższe okoliczności faktyczne i prawne orzeczono jak w sentencji wyroku.  

O kosztach orzeczono stosownie do wyniku sprawy zgodnie z art. 192 ust.9 i 10 ustawy oraz § 

3 pkt 1 w związku z § 5 ust.2 pkt 1) Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 

2010r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w 

postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania (Dz. U. 2010r. nr 41 poz.238 zm. Dz.U. 

2017r.poz. 47) zaliczając uiszczony wpis przez odwołującego w kwocie 15.000,00 zł. w koszty 

postępowania odwoławczego. Pełnomocnik zamawiającego nie złożył wniosku kosztowego. 

Przewodniczący:   …………..…………………………