Treść wezwania do wykonawcy determinuje w dużej mierze treść jego odpowiedzi. Zamawiający może poprosić o wyjaśnienie przynajmniej podstawowych elementów cenotwórczych. Natomiast jeżeli w wezwaniu zamawiający zamieści szczegółowe pytania, to złożone przez wykonawcę wyjaśnienia muszą stanowić odpowiedź.
Im bardziej szczegółowe pytania w wezwaniu zamawiającego do wyjaśnienia w zakresie rażąco niskiej ceny, tym większe prawdopodobieństwo, że wyjaśnienia wykonawcy będą bardziej wyczerpujące.
Ustawa Pzp wskazuje, że jeśli cena oferty jest niższa o 30% od wartości zamówienia lub średniej arytmetycznej cen wszystkich złożonych ofert, zamawiający zwraca się o udzielenie wyjaśnień na temat rażąco niskiej ceny. Przy czym nie oznacza to, że poniżej tego progu organizator przetargu nie ma możliwości dokonania samodzielnej analizy ofert. Wręcz jest to pożądane, szczególnie jeśli cena oferty jest znacząco niska w stosunku do kontrofert. Wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 28 sierpnia 2015 r. (sygn. akt KIO 1781/15).
Ustawodawca zdecydował o wprowadzeniu określonego mechanizmu porównania ceny danej oferty, czy to do wartości zamówienia, czy średniej arytmetycznej cen innych ofert – jednoznacznie wskazując na ceny wszystkich złożonych ofert. Mechanizm ten powinien być stosowany zgodnie z brzmieniem tego przepisu. Z treści art. 90 ust. 1 Pzp nie wynika, by ustawodawca wprowadził możliwość pomijania przy wyliczeniu cen niektórych ofert, przykładowo tych, które w ocenie innego wykonawcy nie zawierają całościowej wyceny przedmiotu zamówienia. Tak orzekła KIO w wyroku z 13 sierpnia 2015 r. (sygn. akt KIO 1623/15, KIO 1647/15).
Czy należy wzywać do wyjaśnień w przedmiocie rażąco niskiej ceny również wykonawców, których oferty podlegają odrzuceniu z innych przyczyn? Czy oferty, które podlegają odrzuceniu z innych przyczyn należy brać pod uwagę przy obliczaniu średniej arytmetycznej (art. 90 ust. 1)? Jaką procedurę należy wszcząć najpierw, gdy cena oferty wydaje się rażąco niska i zachodzi jednocześnie konieczność zastosowania art. 26 ust. 3 ustawy Pzp?
Jeżeli zamawiający na etapie badania i oceny ofert poweźmie podejrzenie zaniżenia ceny ofertowej przez konkretnego wykonawcę, ma obowiązek wystąpić do niego o wyjaśnienie swoich podejrzeń. W takiej sytuacji rolą wykonawcy jest wykazanie zamawiającemu, że przedstawiona cena nie jest rażąco niską. Podejrzenie takie jest zawsze uzasadnione, jeżeli cena oferty badanej jest co najmniej o 30% niższa od wartości szacunkowej zamówienia lub średniej wartości wszystkich ofert (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 27 maja 2015 r.; sygn. akt KIO 992/15).
Wskazany w art. 90 ust. 1 ustawy Pzp wyznacznik „wartość zamówienia”, do którego należy odnieść cenę ofertową, aby stwierdzić, czy nie jest rażąco niska, należy interpretować jako wartość szacunkową danego, konkretnego zamówienia. Chodzi o kwotę netto obliczoną z należytą starannością, zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy Pzp, do której to należy doliczyć VAT, właściwy dla danego przedmiotu zamówienia (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 9 lutego 2015 r.; sygn. akt KIO 165/15).
W prowadzonym przez naszą jednostkę postępowaniu oferta z najniższą ceną podlegać będzie odrzuceniu ze względu na jej niezgodność z siwz. Jednocześnie oferta ta jest dużo tańsza od wartości zamówienia oraz od pozostałych ofert (ponad 30%). Czy mimo, iż oferta podlega odrzuceniu, zamawiający powinien wezwać wykonawcę do złożenia wyjaśnień dotyczących ceny?
Składanie ofert z ceną niższą od wartości oszacowanej przez zamawiającego jest w postępowaniach przetargowych zjawiskiem naturalnym. Nie może być ono automatycznie postrzegane jako okoliczność uzasadniająca wątpliwości co do rzetelności kalkulacji wynagrodzenia. Subiektywne przekonanie danego wykonawcy o wystąpieniu rażąco niskiej ceny i wymuszanie na zamawiającym podjęcia procedury wyjaśnień w tym zakresie nie znajduje potwierdzenia w przepisach ustawy Pzp (wyrok KIO z 25 września 2014 r.; sygn. akt KIO 1859/14)
Czy informację o wynagrodzeniu za pracę proponowanego przez wykonawcę należy wyczytać z kosztorysu ofertowego uproszczonego i szczegółowego? Co w przypadku kiedy wykonawca nie zachował minimalnej stawki? Czy od razu odrzucić ofertę, gdyż wyjaśnienia nie zmienią tej sytuacji? Czy zasadnym jest do każdego postępowania wprowadzać odrębny pkt. np. w formularzu ofertowym - info. o stawkę wynagrodzenia?
W postępowaniu wpłynęły 3 oferty. Każda z nich przestawiała następujące ceny:
Oferta nr 2 zawiera wygórowaną cenę w stosunku do wyceny zamawiającego (28 000 zł), jak również w stosunku do pozostałych ofert. Jednocześnie sztucznie zawyża średnią arytmetyczną (26.313,58 zł. ) i przez to nakłada obowiązek zwracania się do wykonawców, którzy złożyli ofertę nr 1 i 3. Ceny ofert nr 1 i 3 są adekwatne do przedmiotu zamówienia i w konsekwencji do wyceny zamawiającego. Czy musimy występować do wykonawców o wyjaśnienia rażąco niskiej ceny ?
Czy zamawiający może zrezygnować z wzywania wykonawcy do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp w sytuacji, gdy oferta tego wykonawcy jest co prawda niższa o więcej niż 30 % w stosunku do wartości zamówienia (ustalonej na podstawie kosztorysu inwestorskiego), ale jednocześnie niższa o mniej niż 20% od średniej arytmetycznej cen złożonych ofert? Zamawiający po analizie kosztorysu inwestorskiego (który zakładał możliwie najwyższe parametry urządzeń) i złożonych ofert uznał, że cena najtańszej oferty nie budzi jego wątpliwości zwłaszcza, że wykonawca najtańszej oferty zaoferował urządzenia o parametrach wyższych niż minimalnie wymagane, ale nie maksymalnych. Jakie mogą być konsekwencje prawne dla zamawiającego w przypadku, gdy postąpił jak wyżej?
Stosownie do przepisów art. 90 ust. 2 ustawy Prawo zamówień publicznych obowiązek wykazania, że oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny spoczywa na wykonawcy. Niewykazanie przez wykonawcę, że cena nie jest rażąco niska, spowoduje odrzucenie oferty na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp. Niezłożenie wyjaśnień w wyznaczonym terminie skutkować będzie odrzuceniem oferty na podstawie przepisów art. 90 ust. 3 ustawy Pzp. Czy powyższa podstawa prawna odrzucenia oferty jest prawidłowa? Czy też w przypadku kiedy wykonawca nie złoży wyjaśnień lub też je złoży lecz będą lakoniczne i nie potwierdzą że wykonawca nie oferuje ceny rażąco niskiej wówczas podstawą odrzucenia oferty będzie sam art. 90 ust. 3 bez powoływania się na art. 89 ust. 1 pkt 4 ustawy Pzp?
Jeśli zamawiający w wezwaniu do złożenia wyjaśnień dotyczących rażąco niskiej ceny zadał wykonawcy konkretne pytania i wymagał przy tym wytłumaczenia określonych elementów kosztorysu, oferent powinien w swoich wyjaśnieniach odnieść się do tych żądań. Gdy poprzestał na ogólnych stwierdzeniach, zamawiający nie ma obowiązku ponownie żądać wyjaśnienia wysokości zaoferowanej ceny. Aby dana informacja mogła być skutecznie utajniona w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego, powinna mieć np. wartość gospodarczą i być chroniona przed ujawnieniem. Oba wnioski wynikają z procedury toczącej się na skutek wniesienia odwołania w opisanym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Eksperci portalu oferują kompleksową wiedzę i wsparcie w zakresie zamówień publicznych.
