wyjaśnienia

Wykonawca może zakwestionować czynność wezwania go do wyjaśnień w zakresie rażąco niskiej ceny we właściwym terminie, wówczas KIO zyska podstawy do oceny prawidłowości samego wezwania.

Z art. 128 ust. 4 ustawy Pzp wynika, że zamawiający może skorzystać z uprawnienia wynikającego z tego przepisu, gdy treść złożonego przez wykonawcę dokumentu wymienionego (bądź dokumentów wymienionych) w tym przepisie jest niejasna. Nie może ulegać wątpliwości, że przepis ten ma służyć wyłącznie wyjaśnieniu treści wymienionych w nim dokumentów złożonych przez wykonawcę. Nie może zaś prowadzić do uzupełniania dokumentów, które wykonawca złożył w postępowaniu, o dokument bądź dokumenty, których wykonawca nie złożył na wezwanie na podstawie art. 128 ust. 1 ustawy Pzp (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 6 lipca 2023 r., sygn. akt KIO 1770/23).

Zignorowanie przez zamawiającego przyznania się przez wykonawcę do kalkulacji ceny oferty w sposób odmienny niż wynikający z SWZ naruszyło art. 224 ust. 6 ustawy Pzp. Zgodnie z tym przepisem odrzuceniu, jako oferta z rażąco niską ceną lub kosztem, podlega oferta wykonawcy, który nie udzielił wyjaśnień w wyznaczonym terminie, lub jeżeli złożone wyjaśnienia wraz z dowodami nie uzasadniają rażąco niskiej ceny lub kosztu tej oferty (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 9 maja 2022 r., sygn. akt  KIO 1107/22).

Skoro kwota szacowana przez zamawiającego wynosiła 9 mln zł, a cena najdroższej oferty oscylowała na poziomie 7 mln zł, to oznacza, że zamawiający przeszacował wartość zamówienia o około 2 mln zł. Okoliczność znacznego przeszacowania wartości zamówienia przez zamawiającego, wpływ ośmiu ofert ze znacznie niższymi cenami, utrzymującymi się na jednakowym poziomie (tj. z niewielką rozpiętością cen), powinna spowodować u  zamawiającego wątpliwości co do zasadności wezwania do złożenia wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 7 grudnia 2020 r., sygn. akt KIO 2991/20).

Zamawiający ma prawo wyjaśniać, czy oferowany mu przedmiot ma szczegółowe cechy wymagane w opisie przedmiotu zamówienia. Nie może jednak żądać dokumentów przedmiotowych niewymaganych w siwz (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 10 grudnia 2020 r., sygn. akt KIO 3124/20).

Izba za bezzasadny uznała zarzut naruszenia art. 90 ust. 1–3 ustawy Pzp przez wielokrotne wzywanie wykonawcy do złożenia kolejnych wyjaśnień dotyczących zaoferowanej ceny, pomimo iż wykonawca zobowiązany był wykazać, że jego oferta nie zawiera rażąco niskiej ceny już w odpowiedzi na pierwsze wezwanie zamawiającego. Skład orzekający przywołał wyrok KIO z 18 lutego 2016 r. (sygn. akt KIO 150/16), w którym wskazano, że powtórzenie wezwania do złożenia wyjaśnień musi wynikać z obiektywnych okoliczności uzasadniających uszczegółowienie wyjaśnień złożonych przez wykonawcę na pierwsze wezwanie zamawiającego. Przyjąć zatem należy, że uzasadnieniem do skierowania kolejnego wezwania w trybie art. 90 ust. 1 ustawy Pzp może być np. konieczność rozwinięcia lub uszczegółowienia wyjaśnień już złożonych przez wykonawcę na pierwsze wezwanie, sformułowane przez zamawiającego w sposób ogólny, oparty na literalnym brzmieniu przepisu, co w praktyce zdarza się bardzo często (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 13 października 2020 r., sygn. akt KIO 1976/20).

Zamawiający nie powinien stosować sankcji odrzucenia oferty wobec wykonawcy, który nie udzielił mu wyjaśnień treści oferty. Fakt, że wykonawca nie złożył wyjaśnień, oznacza tylko tyle, że zamawiający ocenia jego ofertę, w szczególności pod kątem zgodności jej treści z treścią siwz, wyłącznie na podstawie treści tej oferty (wyrok Krajowej Izby Odwoławczej z 6 czerwca 2018 r., sygn. akt KIO 992/18).

W ocenie Izby podstawa uzasadnienia wykluczenia wykonawcy, wskazująca jedynie na fakt odstąpienia od umowy, była na tyle ogólna i nieprecyzyjna, że nie odnosiła się – wbrew temu co twierdził zamawiający – do przyczyn uzasadniających wykluczenie odwołującego. Zdaniem KIO twierdzenia zamawiającego, że wykonawca miał świadomość, z rozwiązaniem jakiej umowy jest związane wykluczenie oraz czym kierował się zamawiający, składając oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy, są niewystarczające przy obecnym brzmieniu art. 24 ust. 5 pkt 4 ustawy Pzp – regulującym fakultatywną przesłankę wykluczenia tzw. nierzetelnego wykonawcy (wyrok KIO z 11 grudnia 2017 r., sygn. akt KIO 2522/17).